Yıllarca erkek sanıldı, “bakire doğumuyla” herkesi şaşırttı

Boa Yılanı Ronaldo’nun son dokuz yılını İngiltere’deki bir okulda memnun bir halde tek başına geçirmiş bir erkek yılan olduğuna inanılıyordu. Fakat bir gün öğrenciler, sınıfa gelip 13 yaşındaki yılanın 14 bebek doğurduğunu gördüklerinde büyük bir şaşkınlığa uğradı.

Portsmouth Kent Koleji’nde hayvan bakımı teknisyeni olan Amanda McLeod, yaptığı açıklamada “Öğrencilerden biri onları rutin bir canlı hayvan kontrolü sırasında keşfetti. İlk başta yanılmış olabileceğini düşündük. Gözlerimize inanamadık!” dedi.

13 yaşındaki Brezilya gökkuşağı boa yılanı Ronaldo’nun daha evvel bir veteriner tarafından erkek olduğu açıklanmıştı, lakin bu teşhisinde yanılmış üzere gözüküyor. Üniversitenin sürüngen uzmanı Pete Quinlan, “Ronaldo, sanki büyük bir yemek yemiş gibi normalden biraz daha şişman görünüyordu, ama onun dişi ve hamile olduğunu bir an bile düşünmedik” dedi.

Partenogenez: Bakire doğum nedir?

Boa yılanı, neredeyse on yıldır öbür bir yılanla temas halinde olmamasına karşın, Yunanca “bakire doğum” teriminden türetilen, partenogenez ismi verilen az bir süreçle üremeyi başardı. Partenogenez, bir embriyonun yumurtanın döllenmesine muhtaçlık duymadan geliştiği eşeysiz üreme halidir. Farklı çeşitler çeşitli düzenekler kullanarak bunu başarır, lakin omurgalılarda en yaygın olanlardan biri, yumurtanın, yumurta hücresi oluşumundan arta kalan genetik malzemesi içeren, kutup cisimcikleri ismi verilen hücrelerle birleşmesini içerir.

Quinlan, “50 yıldır yılan yetiştiriyorum ve bunun daha önce gerçekleştiğini hiç görmedim. Bebekler aslında annelerinin klonlarıdır, ancak üzerlerindeki işaretler biraz farklı” diye ekledi.

Nadir de olsa, çeşitli böcek, amfibi, kuş, sürüngen ve balık tiplerinde partenogenez gerçekleştiği belgelenmiştir. Portsmouth Kent Koleji, bunun esaret altındaki bir Brezilya gökkuşağı boa yılanında sırf üçüncü defa rapor edildiğini söylüyor.

Bu ender üreme prosedürü, yaşayabilir erkeklerin yokluğuna karşılık olarak ortaya çıkar. Çevresel değişim bazen bir faktör olsa da, bilim insanları hayvanların bu süreci nasıl tetiklediğinden tam olarak emin değil. Örneğin, yaprak bitlerinde çok kalabalık ve yırtıcılık dişilerin partenogenezi tercih etmesine neden olurken, kimi tatlı su plankton tiplerinde yüksek tuzluluk oranı bu süreci tetikliyor.

Yılanlar, gereksinim anında kullanabilecekleri pek çok farklı üreme tekniğine sahip. Örneğin kimi dişi yılanlar, erkeklerden uzun mühlet başka kaldıktan sonra yavru üretmelerine imkan tanıyan bir uzun müddetli sperm depolama yeteneğine sahip. Bir örnekte bilim insanları, tabiattan toplanmış dişi bir Batı Elmas Sırtlı Çıngıraklı Yılanın, bir erkekle temasının üzerinden yaklaşık altı yıl geçtikten sonra iki sağlıklı yavru doğurduğunu belgeledi ve bu, şimdiye kadar kaydedilen en uzun omurgalı sperm deposu olarak kayıtlara geçti.