Yaz saati uygulaması: Saatler neden gece yarısı yerine 02.00’de değişiyor?

Her ne kadar ülkemizde artık uygulanmıyor olsa da, gün ışığından yararlanma (veya Yaz Saati) uygulaması, Dünya’nın birçok bölgesinde devam ediyor. Bu uygulama, saatlerin yılda bir kez ileri, bir kez geri alınmasını içeriyor. Ama ilginç bir şekilde, tam gece yarısında değil, sabah saat 02.00’de devreye giriyor. Pekala bunun sebebi ne?

Yaz Saati uygulamasının kökeni 18. yüzyıla kadar uzanıyor. Gayesi, insanların gün ışığından daha fazla yararlanmasını sağlamak. Saatlerin bir saat kaydırılmasıyla kış aylarında sabah işe giderken daha aydınlık bir ortam sağlanıyor; yazın ise uzun akşamüstleri, daha fazla aktiviteye katılma imkanı sunuyor. En azından, bu sistemin gerisindeki fikir bu. Bunun yanı sıra, güç tasarrufu sağlayabileceği de öne sürülüyor, lakin bu tasarrufun epey küçük olduğu belirtiliyor.

Time and Date datalarına nazaran, dünya genelinde ülkelerin yaklaşık %40’ı bir tür Yaz Saati uygulamasını sürdürüyor. Ancak bu uygulama her ülkede aynı tarihlerde ve şekillerde gerçekleşmiyor. Örneğin, ABD’de Mart ayının ikinci Pazar günü saatler sabah 02.00’de bir saat ileri alınırken, İngiltere’de bu değişiklik Mart ayının son Pazar günü, sabah 01.00’de uygulanıyor.

Peki neden gece yarısı değil de bu saatler seçiliyor? Michael Downing’in kitabı “Spring Forward: The Annual Madness of Daylight Saving Time“, ABD’de saatlerin sabah 2’den 3’e atlanmasının sebebinin, 1918 yılında demir yolu işletmeleriyle ilgili olduğunu yazıyor. Amtrak’ın sefer planlarına nazaran, sabah 02.00’nin tren seyahatlerini en az etkileyeceği saat olduğu düşünülmüş.

Yaz Saati uygulaması yararlı mı, ziyanlı mı?

Bu küçük görünen 1 saatlik değişiklik, son yıllarda büyük tartışmalara da yol açıyor. Birtakım araştırmalar, uygulamanın sıhhatimize önemli olumsuz tesirleri olduğunu ortaya konmuş durumda. Yapılan araştırmalar, kalp krizi ve felç üzere önemli sıhhat problemlerinin yanı sıra, uygulamanın hayata geçtiği günlerde hastaneye yatırılma oranlarında artış olduğunu gösteriyor. Ayrıyeten, trafik kazalarının da Yaz Saati uygulaması sırasında arttığına dair ispatlar mevcut.

Bu nedenlerle, ortalarında ABD’nin de bulunduğu birçok ülke artık Yaz Saati uygulamasından vazgeçmeyi kıymetlendiriyor.