Yan dikiz aynasındaki görüntüler, neden göründüğünden daha yakındır?

Otomobilinizin yan dikiz aynasında gözüken cisimlerin, aslında göründüklerinden daha yakında olduklarını muhtemelen biliyorsunuzdur. Birinci bakışta bir şoföre bu halde yanlış bilgi verecek bir sistem kullanmak garip gözükse de, bunun çok geçerli bir sebebi bulunuyor.

Otomobillerin yan dikiz aynalarının bu garipliği sağlayan özellikleri konveks, yani dışa eğimli ya da dış bükey formudur. Bu formun aynalardaki en büyük avantajı, çok daha geniş bir alanın görülebilmesini sağlamasıdır. Görüş alanının genişlemesiyle birlikte, şoförün daha geniş bir aralıktaki potansiyel tehlikelerden haberdar olması sağlanır. Öteki bir deyişle, aynanın bu biçimi güvenliği arttıran bir özelliktir.

Bu yüzden kimi sert köşelerde ve dönüşlerde de konveks biçimli aynaların yerleştirildiğini görebilirsiniz. Fakat köşelerde yer alan bu aynaların konveks hali, ekseriyetle arabaların yan aynalarındakine nazaran çok daha bariz bir biçimde besbellidir.

Ne yazık ki, daha geniş bir açıyı görebilme yeteneği, cisimlerin boyutlarının bozulmasına sebep olarak daha küçük ve uzakta görülmelerine sebep olur. Bu yüzden bir çok yerde bu çeşit aynaların üzerinde “aynadaki cisimler göründüklerinden daha yakındadır” uyarısı kazınmıştır.

Elbette konveks aynaların avantajlarını sunarken dezavantajlarını en aza indirmek için pek çok çalışma yapıldı. Örneğin Pensilvanya’daki Drexel Üniversitesi’nde bir matematik profesörü olan Dr. R. Andrew Hicks, 2012 yılında ABD’de aldığı bir patentte, asgarî bozulma ile 45 derece görüş alanı verebilen bir ayna oluşturmasını sağlayan ve binlerce hesaplamayı içeren bir algoritma ile yarattığı bir tasarım oluşturdu.

Hicks’in o sırada yaptığı bir açıklamaya nazaran, bu tasarım “bir disko topu gibi” çok sayıda küçük aynanın farklı açılarla bir ortaya gelmesiyle bir yüzey oluşturuyordu. Algoritma, şoförün daha geniş bir açıyı görebilmesini sağlamak için bu yüzeydeki her bir küçük modülün açısını belirliyordu.