Veri pazaryerlerinin 2025 yılına kadar küresel ekonomiye 150 milyar dolarlık katkı sağlaması bekleniyor

Yapay zeka, şirketlerin rekabet gücünü belirleyen en değerli faktörlerden biri haline gelmiş durumda. Yapay zekanın yaygınlaşması, teknolojik gelişmelerin suratını da artırırken, data iktisadına de katkıda bulunuyor.

Veri iktisadı, dünya çapında süratle büyüyen bir bölüm. Avrupa Kurulu’nun varsayımlarına nazaran, AB’nin data iktisadının 2025 yılında 829 milyar Euro pahasına ulaşacağı ve bölgesel GSYİH’nın %2 ila %6’sını oluşturacağı belirtiliyor. Bu, bilginin iktisatta ne kadar büyük bir yer tuttuğunun göstergesi.

Ayrıca, Avrupa Bilgi Pazarı Raporu’na nazaran de veri pazaryerleri 2025 yılına kadar global iktisada 150 milyar dolarlık bir katkı sağlayacak. Türkiye’de de bilgi iktisadının gelişimi süratle devam ediyor. Ülkemizdeki bilgi pazaryerlerinin gelişimi, data odaklı iş modellerinin yaygınlaşmasıyla daha da ivme kazanıyor. 2022-2027 yılları ortasında Türkiye’de data merkezlerine yapılan yatırımların 365 milyon doların üzerinde bir büyüme göstermesi bekleniyor.

Yapay zekanın yaygınlaşması, teknolojik gelişmelerin suratını artırırken, Galaksiya CEO’su ve bilgi pazaryeri olan deepin Kurucusu Fazilet Eser Ekinci, çabucak her alanda geliştirilmekte olan yapay zeka tahlillerinin en değerli gereksiniminin, hatta temel yakıtının data olduğunu belirterek şunları söylüyor:

“Ulusal pazarda yerli teşebbüslerin, kurumsalların varlıklarını koruyabilmeleri ve egemenliklerini kurabilmeleri için bilgi pazaryerlerinin kurulması kaide. Yapay zeka data odaklı iş modelleri ve data pazaryerlerinin oluşturulması ile Türkiye dijital dünya sahnesindeki aktörler ortasında yerini alabilir. Avrupa Birliği bu gerçeğin farkında… Data iktisadının kıymetini kavrayarak yasal düzenlemelere gidiyor, data pazaryerleri kuruyor. Biz de bu bahsin öncüsü olarak Türkiye’nin birinci bilgi pazaryerini, deepin’i kurduk. Türkiye’deki değerli bilgi sağlayıcılarını bir ortaya getirerek, bölüme özel yapay zeka tahlillerinin global ölçekte rekabet edebilmelerini sağlayacağız.”

Veriden para kazanma oranı 2023’te 25,4 milyar Euro

Veri iktisadının kritik bir kesimi olan yapay zeka geleceğin iş modellerini şekillendiriyor. IDC’nin raporuna göre, üretici yapay zekanın 2027 yılına kadar tüm yapay zekanın %30’unu oluşturacağı öngörülüyor. Bu da yapay zekanın veri ekonomisine olan katkısının giderek artacağını gösteriyor. Öte yandan, 2023 yılında veriden para kazanma oranı 2022’ye nazaran %20.6 oranında artarak 25.4 milyar Euro’ya ulaştı. Bu artış, veri pazarının kendisinden çok daha hızlı gerçekleşti. 2025 yılından itibaren yıllık %4.1 bileşik büyüme oranı ile bu rakamın 2030 yılında 42,3 milyar Euro’ya ulaşması bekleniyor.

270 milyar Euro ek GSYİH yaratması bekleniyor

Avrupa Birliği, bilgi iktisadının inançlı ve adil bir halde gelişimini sağlamak emeliyle Veri Act ve AI Act üzere yasal düzenlemeler getirdi. Bunun yanı sıra, IDSA (International Data Space Association) isminde bir birlik oluşturarak, kurum ve kuruluşlar ortasında inançlı, aktif bilgi paylaşımına imkan tanıyacak teknik protokolleri belirledi. AB’nin bu düzenlemelerle veri ticaretine olan güveni artırmayı ve veri ekonomisinin büyümesini hızlandırmayı hedeflediği belirtiliyor. Avrupa Komisyonu, Avrupa endüstriyel verilerinin yaklaşık %80’inin kullanılmadığını ve düzenlemenin 2028’e kadar 270 milyar Euro ek GSYİH yaratacağı iddia ediyor.

Erdem Eser Ekinci bu durumu şöyle pahalandırıyor:

“AB, verisine sahip çıkma konusuna öncelik verdi ve bilgi kanunları çıkararak geleceğini kurtarmayı planladı. Makine öğrenmesi tekniklerinde olgunlaşmak için yapay zeka fabrikaları kuruyor. Kurumsal firmalar, her yıl kendi verisini satarak duran bilgiden gelir elde ediyorlar. Biz de global yapay zeka firmalarına tüm ulusal pazarımızı kaptırmamak, rekabette ayakta kalabilmek için bilgimize sahip çıkmalıyız. Bilgi iktisadına yatırım yapmamız kaide.

Türkiye’nin birinci bilgi pazaryerini deepin’i kurduk ve herkesi iş birliğine çağırıyoruz. Bilgi iktisadının süratle büyüdüğü bu devirde, yapay zeka fabrikalarının ve bilgi pazaryerlerinin ehemmiyeti de her geçen gün artıyor. Bilgi odaklı iş modellerine yapılacak yatırımlar son derece değerli. Türkiye’nin bir bilgi haritası çıkarılmalıdır. Bu datanın hareketi ve erişimi denetim altına alınmalı ki kendi bilgimize sahip olalım. Böylelikle global yapay zeka firmalarıyla rekabet edebilir ve ulusal güvenliğimizi sağlayabiliriz.”