Uzayda yaşam arayışında kritik adım: James Webb Teleskobu, uzayda yaşam izleri mi buldu?

Evrende yalnız mıyız? Bu, insanlığın en eski ve en derin sorularından biri. Tahminen de nihayet bu soruya bir karşılık bulmaya her zamankinden daha yakınız. NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu’nun sağladığı bilgiler sayesinde, bilim insanları öbür gezegenlerde potansiyel ömrün varlığına dair şimdiye kadarki en güçlü delilleri elde ettiklerine inanıyorlar.

Bu heyecan verici keşfin odak noktasında, Aslan takımyıldızında yaklaşık 124 ışık yılı uzaklıkta bulunan K2-18b isimli bir ötegezegen yer alıyor. Dünya’mızdan yaklaşık 8,6 kat daha büyük olan bu “süper-Dünya”, yıldızının “yaşanabilir bölgesi” olarak adlandırılan, yüzeyinde sıvı suyun bulunabileceği sıcaklık aralığında yörüngesinde dönüyor. Bu özelliği K2-18b’yi dünya dışı ömür arayışında en umut vadeden adaylardan biri haline getiriyor.

Ancak artık, Webb teleskobundan gelen yeni datalar bu umudu daha da artırdı. Gökbilimciler, gezegenin atmosferinde dimetil sülfür (DMS) ve dimetil disülfür (DMDS) olarak bilinen moleküllerin varlığını tespit ettiler. Bu kimyasallar, Dünya üzerinde neredeyse sadece canlı organizmalar, bilhassa de okyanuslardaki deniz planktonları tarafından üretiliyor. Bu biyo-imzalar, başka gezegenlerde ömrün olabileceğine dair en güçlü kimyasal işaretler ortasında kabul ediliyor.

Cambridge Üniversitesi’nden baş araştırmacı Nikku Madhusudhan, bu çığır açan buluşu “dışarıda muhtemelen yaşam olduğuna dair şimdiye kadarki en güçlü kanıt” olarak tanımlıyor. Buna karşın, Madhusudhan ve grubu, bilimsel mutlaklığın en üst düzeyi olan “beş sigma” eşiğine şimdi ulaşılmadığı için temkinli bir yaklaşım sergiliyorlar.

İtirazlar geç kalmadı

Araştırmacılar, James Webb Uzay Teleskobu ile yapılacak ek müşahedelerin – yalnızca 16 ila 24 saatlik bir müddet – bu dengeyi değiştirebileceğine inanıyorlar. Ancak elbette, birtakım bilim insanları bu hususta hala kuşkucu görünüyor. Bilhassa K2-18b hakkında daha evvel yapılan su buharı tespitleri üzere kimi bulgular geçmişte tartışmalara yol açmıştı.

Ayrıca, gezegenin potansiyel yüzey sıcaklığının yaklaşık 200 santigrat derece civarında olması, birtakım bilim insanlarının gezegenin ömrü destekleyip destekleyemeyeceği konusunda soru işaretleri yaratıyor. Bu sıcaklık, gezegenin sulu bir dünyadan çok lavlarla kaplı bir gezegen olabileceği manasına gelebilir. Dahası, biyo-imza gazlarının bulunması, orada şu anda yaşayan rastgele bir organizma olduğu manasına gelmeyebilir.

Yine de, atmosferde çok küçük ölçülerde bile olsa bu biyo-imza gazlarının tespit edilmesi, uzay araştırmalarında heyecan verici bir dönüm noktasına işaret ediyor. Şayet bu bulgular doğrulanırsa, Dünya dışındaki ömrün nerede ve nasıl var olabileceğine dair mevcut anlayışımızı kökten değiştirecek ve kozmostaki yerimiz hakkındaki felsefi sorulara yeni bir boyut kazandıracak.