Uluslararası Uzay İstasyonunu için “büyük felaket” uyarısı

Bir uzay uzmanı, NASA astronotlarının ölümcül bir felaketi önlemek için Milletlerarası Uzay İstasyonu’nu (UUİ) derhal boşaltmaları gerektiği konusunda ikaz yaptı. Geçmişte İngiliz Hükümeti’nin UFO projesini yöneten Nick Pope, MailOnline ile röportajı sırasında NASA ve UUİ hakkındaki fikirlerini paylaşarak, uzay ajansının “bekle ve gör” tutumunun yıkıcı sonuçlara yol açabileceğini söyledi: “Çok geç kalınırsa sadece astronotların değil, NASA’nın itibarının da zedelenmesine yol açabilecek bir felaket yaşanabilir.”

Bu ihtar, NASA’nın UUİ’nin Rus tarafındaki artan sızıntıyla ilgili 50 farklı telaş verici alanı takip ettiğini açıklamasının akabinde geldi. Amerikalı astronotlara, sızıntının olduğu kısma açılan kapak açık olduğunda acil tahliye durumunda kaçış kapağının yakınında beklemeleri talimatı verildi. NASA, bu sızıntıyı artık “en büyük güvenlik riski” olarak kıymetlendiriyor. Lakin astronotların istasyonda kalmaya devam edeceği söyleniyor.

İlk olarak 2019 yılında, istasyon hayat alanları, hayat takviye sistemleri, elektrik güç dağıtımı ve bilgi sürece, uçuş denetim ve tahrik sistemlerini sağlayan Rusya’ya ilişkin Zvezda Servis Modülü Transfer Tüneli’nde tespit edilen sızıntı, NASA ve Roscosmos astronotları ve kozmonotları tarafından hala çözülemedi ve kaynağı tam olarak bilinmiyor. Ayrıyeten, uzay ajanslarının mümkün çatlakları bir cins dolgu ve yama kombinasyonu ile örtmesine karşın sızıntı son yıllarda daha da hızlandı.

Sızıntı artmaya devam ediyor

Şubat ayında süreksiz olarak günlük 1,08 kg’a kadar çıkan hava ölçüsü, NASA’nın yaptığı açıklamaya nazaran Nisan ayında yeni bir rekor kırarak günlük 1,68 kg’a kadar yükseldi. Devam eden bu sızıntı Eylül ayında “en büyük güvenlik riski” olarak ilan edildi ve NASA’nın risk ölçeğinde en üst düzeye çıkarıldı.

NASA yetkililerinin yaptığı açıklamaya nazaran Roscosmos ile bahis hakkında bir muahedeye varılarak, sızıntının bulunduğu kısma açılan kapağın yalnızca gerekli durumlarda açılmasına ve akşamları kapalı tutulmasına karar verildi. NASA, kapak açıkken tüm astronotların, acil bir durumda uzay araçlarına daha yakın olmaları için istasyonun Amerikan tarafında kalmaları talimatını verdi.

Ancak Nick Pope’un belirttiği üzere bu karmaşa, NASA’nın hayli şiddetli bir durumda kalmasına sebep oluyor. Pope, “UUİ’den çok erken çekilmek, NASA ile Elon Musk arasındaki uçurumu artıracak ve NASA’nın gerileyen bir güç gibi görünmesine neden olacak. Ancak çok geç kalınması da bir felakete yol açabilir” diyor.

NASA, Zvezda modülünün kapağının mümkün olduğunca kapalı kalması gerektiğini savunurken, sızıntıların ciddileşmesi durumunda istasyonda süratli bir basınç ve oksijen kaybı yaşanabilir. Bu türlü bir acil durum yaşanması halinde tüm astronotların istasyona yanaşan kendilerine tahsis edilmiş “can kurtarma botları” olarak vazife alacak kapsüllere binmeleri gerekecek. Bu kapsüller, mürettebatın yörüngedeki laboratuvardan kaçarken uygun teçhizatı süratle giymesini sağlayacak acil durum kıyafetlerine sahip olması sayesinde biraz daha fazla vakit kazandıracak.

Başrolde tekrar SpaceX var

NASA Ticari Mürettebat Programı Yöneticisi Steve Stich, acil bir durumda SpaceX’in Dragon uzay aracının birkaç dakika içinde çalıştırılabileceğini söylüyor. Ancak uzay ajansı, UUİ’nin kimi astronotların uzayda mahsur kalmasına yol açabilecek kapsül arızalarına karşı gereğince hazırlıklı olmadığını da kabul ediyor.

NASA’nın açıklamasına nazaran, yüksek maliyetler ve hudutlu bütçenin yanı sıra fırlatmaya hazır araçların kâfi sayıda bulunmaması, mürettebat araçlarının önemli bir hasar alması ve kullanmak için gereğince inançlı olmaması durumunda müdahale yeteneği azalacaktır. Yani, örneğin bir mikrometeor istasyona tam olarak gerçek bir açıyla çarparsa, astronotların kaçış tekniği neredeyse ulaşılması imkansız bir hale gelebilir. Lakin uzay istasyonuna yapılacak bir güncellemenin maliyeti de astronomik olduğu için, kullanım ömrünün sonuna süratle yaklaşan istasyon daha fazla savunma kazanamayacak üzere gözüküyor.

Uzmanların çabucak hepsi Zvezda modülündeki sızıntının felaketle sonuçlanacak bir arızaya yol açacağına inanmıyor ve Zvezda’ya açılan kapağın kapatılmasıyla sızıntı ne kadar süratli olursa olsun denetim altına alınabiliyor. Bu yüzden kimi uzmanlar, istasyonun belli kısımlarına ve kenetlenme noktalarına erişimi sonlandıracak olsa da, gerekirse Zvezda’nın kalıcı olarak kapatılmasıyla felaketten kaçınılabileceği belirtiliyor. Bu durum uzay istasyonuna yine ikmal yapılmasını zorlaştırsa da, fonksiyonunu sürdürmesini sağlayacaktır.

NASA, istasyonun şu anda inançlı olduğu fikrini sürdürüyor ve sorunun en kısa vakitte çözülmesi için Roscosmos ile birlikte çalışmaya devam ettiklerini belirtiyor. Fakat, şayet sızıntının yarattığı risk artarsa, uzay istasyonundaki çalışmaların planlanandan daha erken sonlandırılması gerekebilir.