Türkiye İstatistik Kurumu Lideri (TÜİK) Lideri Erhan Çetinkaya’nın enflasyon hesaplamasına ait tartışmalara ait açıklama yapmak üzere gazetecilerin karşısın çıktı. Çetinkaya, unsur sepetinin gizlenmediğini belirterek yayınlanmayan tabloların husus fiyatları olduğunu söz etti.
TÜİK Başkanı Çetinkaya, “Geçmişte açıklanan madde fiyatlarının bir gösterge niteliği yoktu. Madde fiyatlarının açıklanması için ekstra bir gün daha çalışma yapmak gerekiyor. Bu sebeple artık gösterge niteliği taşımayan bu fiyatları yayınlamıyoruz” dedi.
‘Teknik hesaplama değil algı yönetimi’
Basına yansıyan haberlerde endeks vakit içerisinde yürütülerek husus sepetindeki birtakım fiyatların hesaplandığını tabir eden Çetinkaya, şu değerlendirmede bulundu:
* Yumurta, doktor muayenesi fiyatları denildiğinde toplulaştırılmış bir fiyattan bahsediliyor. Örneğin bugün (dün) basına yansıyan bir haberde 2,57 lira yumurta fiyatı söz ediliyor. Gezen tavuk yumurtası 5 lira. Ancak 30’lu yumurtaların tanesi 2 lira. Tüketim ağırlıklarına bakıldığında vatandaşların çoğunlukla 30’lu yumurta tükettiği görülüyor. Ortalama toplulaştırılmış fiyatlara bakıldığında yumurta için 2,57 lira pek mantıklı bir fiyat. Olay bir müddet sonra teknik hesaplamalardan çıkıp algı idaresine giriyor.
Bağımsız akademisyen ve araştırmacılardan oluşan Enflasyon Araştırma Kümesi (ENAG) tarafından açıklanan enflasyon oranlarının gerçeği yansıtmaktan uzak olduğunu savunan Çetinkaya şunları söyledi:
‘ENAG rakamları gerçeği yansıtmıyor’
* TÜİK ve ENAG dataları ortasındaki farkı, kira fiyatları hesaplamalarında görebiliriz. TÜİK tarafından takip edilen kira fiyatları için öbür tüm mal ve hizmet fiyatlarında olduğu üzere sabit tarif ve kalitede seçilmiş olan 5 binin üzerinde konutun aylık kira bedeli izlenmektedir. ENAG ise kira fiyatlarını emlak sitelerinden direkt almakta ve kira artışını her ay tüm kiracıların mesken değiştirmiş olduğu varsayımı üzerinden hesaplamaktadır.
* ENAG, her ay tüm kiracılar yeni bir konuta taşınıyormuşçasına hesaplama yapıyor, internet üzerinden her ay gözlemlediği artışları yanlış biçimde üst üste ekleyerek şişirilmiş bir artırım hesabı yapıyor. Bu örnek ENAG’ın TÜFE metodolojisinden ne kadar uzak olduğunu sadece kira maddesinde dahi ortaya koymaktadır.
Mahfi Eğilmez’den TÜİK’e öneri
TÜİK Başkanı Çetinkaya’nın açıklamaları gündem yaratırken, deneyimli iktisatçı Dr. Mahfi Eğilmez’den dikkat çeken bir mesaj geldi. Eski Hazine Müsteşarı Dr. Mahfi Eğilmez, X (Twitter) hesabından paylaştığı mesajda, “TÜİK’in girişine “söz gümüşse susmak altındır” yazılı bir tabela asılmalı” sözünü kullandı.
