Geçen yılki iklim doruğu COP28’de IEA’in önerdiği global yenilenebilir güç kapasitesini 3 ve güç verimliliğini suratını 2 katına çıkarma taahhütlerinin sonuç bildirgesinde yer aldığını anımsatan Birol, bu taahhütlerin hayata geçirilmesini mümkün kılacak finansman üzere araçlara muhtaçlık olduğunu söyledi.
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Lideri Fatih Birol, bunun için de bu yıl Azerbaycan hükümetiyle 3 yeni global taahhüt önerisi üzerinde çalıştıklarını bildirerek, “Bunlardan ilki bataryalar üzerine. Batarya kapasitesinin 2030’a kadar ne kadar artması gerektiğini çalışıyoruz. İkincisi şebekeler ve üçüncü konu da metan emisyonlarının azaltılması. Azerbaycan önderliğinde o bölgedeki Kazakistan, Türkmenistan ve diğer ülkeleri bir araya getirecek bir taahhüt öneriyoruz. COP29 öncesi bu 3 konuya odaklandığımızı söyleyebilirim.” diye konuştu.
Görüşmelerin bir öbür ana temasının ise pak güç finansmanı olduğunun altını çizen Birol, bilhassa gelişmekte olan ülkelere giden pak güç finansmanının 6 kat artması gerektiği bilgisini paylaştı.
Birol, bu artışın sağlanması için neler yapılabileceğini görüştüklerini belirterek, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Yaptığımız toplantıda finans bölümünden çok yüksek bir iştirak vardı, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), Dünya Bankası, Milletlerarası Finans Kurumu’ndan (IFC) ve özel kesim finansman kuruluşlarına kadar. Hali hazırda yalnızca gelişmekte olan ülkelerin muhtaçlık duyduğu pak güç finansmanı (yıllık) 2 trilyon dolar. Bu kapsamda daima birlikte bir finansman modeli çıkarmak ve somut bir çerçeve oluşturmak için çalışıyoruz. Bundan sonraki bir toplantımız da BM Genel Kurulu çerçevesinde olacak. Oraya kadar çalışıp somut bir teklifle gelmeyi istiyoruz. Azerbaycan bizi stratejik partner olarak ilan etti ve çok yakın çalışıyoruz.
Bence bu yıl COP29’un iki tane değerli sonucu olabilecek. Bunlardan biri bahsettiğim üç global taahhüdün herkes tarafından kabul edilmesi ve ikincisi de yeni finansman gayeleri ve buna nasıl ulaşılacağı konusunda bir muahede sağlanması.”
Şu anki görüşmelerde (küresel ısınmada) hangi ülkenin sorumluluğu ne kadar, bunun tespitinin nasıl olabileceği, tarihi ve mevcut sorumlulukların belirlenmesine ait hususların kuvvetli olduğunu lisana getiren Birol, ülkeler ve bilhassa milletlerarası kalkınma bankaları ortasında bir rol dağılımı yapılması için çalışıldığını da vurguladı.
COP29, 11-22 Kasım tarihlerinde Bakü’de düzenlenecek.
Bu yılki temiz enerji yatırımlarının sadece yüzde 15’i Çin haricindeki gelişmekte olan ekonomilerde
IEA’in bu ay açıkladığı Dünya Güç Yatırımları raporuna nazaran, bu yıl global güç kesimindeki yatırımlar birinci defa 3 trilyon doları aşacak. Finansman maliyetlerindeki artışa rağmen bu yatırımın 2 trilyon dolarının yenilenebilir güç, elektrikli araçlar, nükleer güç, şebekeler, batarya, düşük emisyonlu yakıtlar ve güç verimliliği tahlilleri olmak üzere pak güç teknolojilerine yapılması bekleniyor.
Kalan 1 trilyon doların biraz üzerindeki yatırımın ise kömür, petrol ve gaz olmak üzere fosil yakıtlara ayrılacağı öngörülüyor.
Dünya genelinde pak güç teknoloji yatırımları artmasına karşın bölgeler ortasında istikrarsız bir dağılım gösteriyor.
Temiz güçteki toplam yatırımların bu yıl 675 milyar dolarının yalnızca Çin’de yapılacağı, yatırımların Avrupa ve ABD’de ise sırasıyla 370 ve 315 milyar doları bulacağı öngörülüyor. Böylelikle, bu üç büyük iktisat global pak güç yatırımlarının üçte ikisinden fazlasını oluştururken, memleketler arası sermaye akışlarındaki eşitsizliği de gösteriyor.
Çin haricindeki en büyük gelişmekte olan ekonomilerden Hindistan ve Brezilya başta olmak üzere pak güç teknoloji yatırımlarının birinci kere 300 milyar doları bulması bekleniyor fakat bu ölçü toplam pak güç yatırımlarının yalnızca yüzde 15’ine karşılık geliyor.
Söz konusu ülkelerde yüksek sermaye maliyetleri yeni projelerin geliştirilmesini zorlaştırıyor. Bu nedenle gelişmekte olan ülkelerdeki pak güç dönüşümünün adil biçimde gerçekleşmesi için bu ülkelere gerekli finansmanın sağlanması kritik ehemmiyet arz ediyor.
