Suriye’de 61 yıllık Baas rejimi çöktü

Arap Sosyalist Baas Partisi Suriye’de 1963’te darbeyle iktidara geldi. 1970’de yılında parti içi darbeyle Beşşar Esed’in babası Hafız Esed iktidarı ele geçirerek, 1971’de Suriye Devlet Başkanı oldu.

ESAD 2000’DE BAAS REJİMİNİN BAŞINA GEÇTİ

Beşşar Esed ise, babasının vefatı üzerine 2000’de Baas rejiminin başına geçti. Esed ve Baas iktidarı, rejim karşıtı grupların başkent Şam’a girmesiyle sona erdi. Suriye’de 2011 yılında özgürlük talebiyle halk hareketleri başlarken rejim kitlelere şiddet kullanarak müdahale etti.

SÜREÇ İÇ SAVAŞA DÖNÜŞTÜ

Binlerce kişinin öldürüldüğü rejim müdahaleleri, süreci iç savaşa dönüştürdü. Silahlı muhalif kümeler uzun bir gayrete girerken, rejim milletlerarası baskılara karşın sorunun diplomasi ve barışçıl yollardan tahliline yanaşmadı.

27 KASIM’DA OPERASYON BAŞLATTILAR

Suriye’de 27 Kasım’da yoğunlaşan çatışmaların ardından ülkede Halep, İdlib, Hama’dan başlayarak pek çok bölgede denetimi kaybetti. Son olarak başşehir Şam’da halkın da sokaklara dökülmesiyle rejim güçleri, kamu kurumları ve sokaklardan çekilmeye başlarken rejim karşıtı gruplar kent merkezinde kontrollerini artırdı. 61 yıllık kanlı Baas rejimi ve 53 yıllık Esad ailesi iktidarı sona ermiş oldu.

ÇÖKEN REJİMİN BAŞBAKANINDAN AÇIKLAMA

Beşşar Esed iktidarının Başbakanı Muhammed Gazi el-Celali, sosyal medya hesabından paylaştığı video mesajında, “Suriye’de halkın seçeceği bir hükümetle çalışmaya hazır olduklarını ve her türlü dayanağı sağlamaya hazır olduklarını” belirtti. Kamu mallarına zarar verilmemesi çağrısında bulunan Celali, “Kimseye dokunmayacağını söyleyen ve bize elini uzatan muhaliflere elimizi uzatıyoruz” dedi. Celali, “Suriye tüm Suriyelilerin. Bu ülke olağan bir ülke olabilir, bu ülke komşularıyla ve dünyayla güzel bağlar kurabilir. Bu tercih, Suriye halkının seçeceği idareye kalmış. Biz, seçilecek yeni idareyle işbirliğine hazırız. Onlara her türlü takviyesi sağlayıp devlet belgelerini kolay kolay onlara aktarmaya hazırız” ifadelerini kullandı.

HTŞ LİDERİNDEN AÇIKLAMA

Rejim karşıtı silahlı grup Heyet Tahrir Şam’ın (HTŞ) lideri Ahmed eş-Şera (Ebu Muhammed el-Culani), sosyal medyadan yaptığı açıklamada, Şam’da kamu kurumlarına yaklaşılmaması konusunda uyarıda bulunarak, “Bu kurumlar resmen devredilene kadar eski Başbakanın nezareti altında kalacaktır.” dedi. Şera, “Kamu kurumlarına yaklaşmak mutlaka yasaktır. Bu kurumlar, resmen devredilene kadar eski Başbakanın nezareti altında kalacaktır. Havaya ateş açılması da yasaktır.” tabirlerini kullandı.

SURİYE’DEKİ GELİŞMELER

Suriye’nin kuzeyindeki Halep ilinin batı kırsalında 27 Kasım’da Esed rejimi güçleriyle rejim karşıtı silahlı gruplar arasında çatışma başlamıştı. 30 Kasım’da Halep’in merkezinin büyük bölümünü rejim güçlerinden alan rejim karşıtı gruplar, aynı gün tüm İdlib genelinde hakimiyet sağlamıştı. Gruplar, şiddetli çatışmaların ardından 5 Aralık’ta Hama kent merkezini rejim güçlerinden almıştı.

Rejim zıddı kümeler, başşehir Şam’a açılan stratejik önemdeki Humus ilinin bazı yerleşim yerlerini ele geçirerek burada ilerlemeye başlamıştı. Suriye’nin Ürdün sonundaki Dera vilayetinde 6 Aralık’ta operasyon başlatan askeri muhalifler, çatışmaların ardından il merkezini rejim güçlerinden geri almıştı. Ülkenin güneyindeki Suveyda il genelinin tümü de 7 Aralık’ta muhalif kümelerin denetimine geçmişti. Tıpkı gün Kuneytra’daki yerel muhalifler de il merkezinin kontrolünü sağlamıştı.

Başkente açılan Humus ilinde de rejim karşıtı güçler, 7 Aralık’ta kent merkezine hakim olmuştu. Şam’ın güneybatısında Esed rejimi güçlerine karşı ilerleyen gruplar 7 Aralık’ta başşehrin güney banliyölerine girmişti. Rejim güçleri de Şam’da Savunma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve uluslararası havalimanından çekilmişti. Rejim karşıtı silahlı grupların başkente hakim olmaya başlamasıyla Esed rejimi 8 Aralık sabahı kısa sürede başkentin tüm kontrolünü kaybetmişti. Suriye Milli Ordusu’nun Halep kırsalında 1 Aralık’ta terör örgütü PKK/ YPG’ye karşı başlattığı Özgürlük Şafağı Operasyonu’nda ise Tel Rıfat ilçe merkezi, terörden kurtarılmıştı.