APLER GEZERAVCI’NIN UZAY SEYAHATİ
Türkiye’nin birinci astronotu Alper Gezeravcı ve beraberindeki 3 astronot SpaceX’in Dragon uzay aracıyla Florida’daki Kennedy Uzay Merkezi’nden 19 Ocak’ta saat 00.49’da başarılı bir biçimde fırlatıldı.
Dragon uzay aracı, yaklaşık 36 saat süren uzay seyahatinin akabinde 20 Ocak’ta TSİ 13.40’ta Milletlerarası Uzay İstasyonu’na kenetlenen, Gezeravcı, Milletlerarası Uzay İstasyonu’nda programına uygun formda 13 deneye imza attı.
Gezeravcı, seyahati muvaffakiyetle tamamlayıp 9 Şubat’ta dünyaya geri döndü.
UZAY SAVAŞLARI
Şubat ayında da uzay teknolojisini ilerletmek için büyük adımlar atan Çin, dünyada yapay zeka teknolojisiyle çalışan birinci ticari “hiper uydu”sunu yörüngeye yolladı.
Çin, askeri istihbarat maksatlı olduğu tez edilen zımnilik dereceli bir bağlantı test uydusunu da uzaya gönderdi.
Yer Sabit Yörünge’deki planlanan pozisyona yerleşen uydunun, çok bantlı ve yüksek süratli irtibat teknoloji deneylerinde kullanılacağını bildiren Çin, ayrıyeten 2030 yılında başlamayı planladığı beşerli Ay vazifelerinde kullanacağı yeni uzay araçlarını duyurdu.
Diğer yandan Japonya Uzay Araştırma Ajansı (JAXA), müşahede uyduları taşıyan yeni tip “2 Nolu H3” roketini ülkenin güneybatısındaki Kagoşima’dan fırlattı.
Roket planlanan yörüngesine girerken, taşıdığı 2,6 tonluk yapay yük ile mikro uyduları başarılı formda konuşlandırdı.
SpaceX, ABD merkezli Intuitive Machines şirketinin “IM-1” misyonu kapsamında “Odysseus” isimli Ay’a iniş aracını uzaya gönderdi.
Odysseus, Ay’ın güney kutbuna yakın bir bölgesine inançlı bir halde indi.
YAPAZ ZEKA DURMAK BİLMİYOR
San Francisco merkezli teknoloji şirketi OpenAl, metin komutlarıyla gerçekçi ve yaratıcı sahneler oluşturabilen yapay zeka modeli Sora’yı tanıttı.
Yapay zeka araçlarından DALL-E’nin versiyonları üzere çeşitli eserler üreten yapay zeka modeli Sora, bilinen yapay zeka görüntü üretim modellerinin çok daha ilerisinde bir kalite sunmayı hedefliyor.
Henüz deneme evresinde bulunan model, mevcut durumda neredeyse harikaya yakın, gerçekçi animasyon görüntüleri ile bir dakikaya kadar yüksek kaliteli görüntüler oluşturabiliyor.
Hem yazılı komut hem de bir fotoğraftan geniş ekranda 1920×1080 piksel, dikey olarak 1080×1920 piksel ölçekte ve kalitede görüntü örnekleri sunabilen Sora hem var olan imgelerin devamına yahut gerisine ekleme yapabiliyor hem de 2048×2048 piksel çözünürlükte fotoğraflar üretebiliyor.
BEYİN ÇİPİ YERLEŞTİRLEN BİRİNCİ İNSAN: FAREYİ DENETİM ETTİ
Amerikan nöroteknoloji şirketi Neuralink’in kurucusu Elon Musk, beynine Neuralink tarafından üretilen “Telepati” isimli çip yerleştirilen kişinin niyet yoluyla bilgisayar faresini denetim edebildiğini açıkladı.
Musk, “Hasta, bildiğimiz kadarıyla hiçbir olumsuz tesir olmadan büsbütün güzelleşmiş görünüyor ve fareyi denetim edebiliyor. Yalnızca düşünerek fareyi ekranda hareket ettirebiliyor.” diye konuştu.
Öte yandan, Rusya’nın en büyük finans kuruluşu Sberbank tarafından geliştirilen yapay zeka uygulaması GigaChat, tıp fakültesini bitiren öğrencilere yönelik bir testi muvaffakiyetle tamamladı.
GigaChat, 100 soruluk testte yüzde 82’lik muvaffakiyet yakalarken, cerrahi, bayan hastalıkları ve doğum alanlarında üç farklı hadiseyle ilgili kelamlı imtihanı da tamamladı.
Adobe, Amazon, Google, IBM, Meta, Microsoft, OpenAl, TikTok ve X’in de ortalarında bulunduğu 20 teknoloji şirketi, dünya genelinde bu yıl düzenlenecek seçimlerde yapay zekanın aldatıcı biçimde kullanımına karşı birlikte çaba etme taahhüdünde bulundu.
DÜNYADAKİ TABİPLERDEN, UZAYDA AMELİYAT
Uluslararası Uzay İstasyonu’nda bulunan küçük bir cerrahi robot birinci ameliyat denemesini yer çekimsiz ortamda tamamladı. Operasyon ABD’li cerrahlar tarafından dünya üzerinden uzaktan denetim edildi.
Minyatürleştirilmiş “In Vivo Robotik Asistan” manasına gelen “spaceMIRA” olarak bilinen robot, ABD’de bulunan yaklaşık 400 kilometre aşağıda cerrahlar tarafından uzaktan kumanda edildi. Cerrahlar tarafından Milletlerarası Uzay İstasyonu’ndaki laboratuvarda simüle edilmiş doku üzerinde çeşitli operasyonlar gerçekleştirdi.
NASA YAŞANABİLİR HARİKA DÜNYA KEŞFETTİ
NASA, 137 ışıkyılı uzaklıkta ömrü destekleyebilecek bir süper-Dünya keşfettiğini açıkladı. TOI-715 b olarak isimlendirilen bu gezegen Dünya’nın yaklaşık 1,5 katı büyüklüğünde.
APPLE GÖZLÜĞÜ ÇILGINLIĞI
Apple Vision Pro satışa çıktı. Karma gerçeklik dünyasında değerli bir adım atıldı. Apple’ın yeni sanal gerçeklik gözlüğü Apple Vision Pro’yu kullananların farklı hareketleri, izleyenlere adeta bilim kurgu sineması sahneleri yaşattı.
FACEBOOK 20 YAŞINDA
Mark Zuckerberg ve 3 arkadaşının 4 Şubat 2004’te Harvard Üniversitesi’ndeki yurt odasında kurduğu Dünya çapında en çok kullanılan toplumsal platform Facebook, 20. yılını kutladı.
KÜRESEL ISINMA KUTUP AYILARINI ETKİLEDİ
Bilim insanları, Kuzey Buz Denizi’ndeki buzul erimeleri nedeniyle avlanmakta zahmet yaşayan kutup ayılarının, açlıkla karşı karşıya kaldığını gözlemledi.
Kutup ayılarının avlanma periyodu olan ilkbahar sonu yaz başında iklim değişikliği nedeniyle deniz buzullarının çoğunlukla eridiğini vurgulayan araştırmacılar, bu tıbbın uzun saatler yüzdükten sonra buldukları avı yiyemeyecek kadar yorgun düştüğünü ortaya koydu.
İÇME SUYU TÜKENİYOR
Almanya ve Hollanda’dan araştırmacılar, azot kirliliğinin içme suyu kaynaklarına tesirinin 2050’ye kadar üç kat artabileceği ikazında bulundu.
Araştırmacılar, 2050’ye kadar dünya genelinde azot kirliliğinden kaynaklı pak su yetersizliği yaşanan alt havza sayısının 3 katına çıkabileceğini, bu durumun tesirinin Çin’in güneyi, Orta Avrupa, Kuzey Amerika ve Afrika’da yüklü olarak hissedilebileceğini söz etti.
Uluslararası bir araştırmada da Amazon Yağmur Ormanları’nın neredeyse yarısının kuraklık, ormansızlaşma ve yangınlar nedeniyle 2050’ye kadar yok olabileceği saptandı.
