BM, Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK), IOM ve MMC tarafından yayımlanan raporda, sistemsiz göçmenlerin, Afrika’nın iç kısımlarından başlayıp Akdeniz kıyılarında biten göç yollarında büyük dehşetle karşılaştığı bildirildi.
Yaklaşık 3 yıllık bir data toplama periyodunun akabinde “Bu yolculukta yaşamanız ya da ölmeniz kimsenin umurunda değil” başlığıyla yayımlanan raporda, sistemsiz göçmenlerin Afrika kıtası üzerinden Akdeniz kıyı şeridine uzanan deniz ve kara üzerindeki göç yollarında çok şiddet biçimleriyle, insan hakları ihlalleriyle ve sömürüyle karşı karşıya kalmaya devam ettiği vurgulandı.
Sahra Çölü’nü Akdeniz’den daha fazla kişinin geçtiği ve çöldeki sistemsiz göçmen ölümlerinin denizdekilerin iki katı olduğu kestirim edilen raporda, bu rotadaki kara yollarında insanların karşı karşıya olduğu çok daha az belgelenmiş ve duyurulan tehlikelerin olduğu belirtildi.
Raporda, bu tehlikeli kara geçişini deneyen kişi sayısındaki artış ve bunların karşılaştıkları riskler konusunda da ihtarda bulunuldu.
Bu durumun, Sahel ve Sudan’da yeni çatışmaların başlaması, iklim değişikliği ve felaketlerin Doğu Afrika ve Afrika Boynuzu’ndaki yıkıcı tesiri dahil menşe ve mesken sahibi ülkelerdeki berbatlaşan durumların bir sonucu olduğu kaydedilen raporda, sistemsiz göçmenleri etkileyen ırkçılık ve yabancı düşmanlığının tezahürlerinin de bunda tesirli olduğunun altı çizildi.
“YETERSİZ FİNANSMAN VE İNSANİ ERİŞİME İLİŞKİN KISITLAMALAR DA DESTEĞİ ENGELLİYOR”
Raporda, “Kıtanın çeşitli yerlerinde göçmenler; isyancı gruplar, milisler ve diğer suç aktörlerinin faaliyet gösterdiği, insan kaçakçılığının, fidye için adam kaçırmanın, zorla çalıştırmanın ve cinsel istismarın yaygın olduğu bölgelerden giderek daha fazla geçiyor.” sözü kullanıldı.
Düzensiz göçmenler tarafından bildirilen riskler ve istismarlar ortasında azap, fizikî şiddet, keyfi gözaltı, mevt, fidye için adam kaçırma, cinsel şiddet ve sömürü, köleleştirme, insan kaçakçılığı, zorla çalıştırma, organ alma, soygun, toplu hudut dışı etme ve geri gönderme yer aldığına işaret edilen raporda, “Güvenlik güçleri, polis, ordu, göç memurları ve sınır muhafızlarının yanı sıra suç çeteleri ve silahlı grupların bu ihlallerin ana failleri olduğu bildiriliyor.” sözlerine yer verildi.
Uluslararası toplumun, milletlerarası hukuka uygun olarak hayat kurtarma ve zayıf noktaları giderme istikametindeki taahhütlerine karşın raporda, Afrika’nın Akdeniz kıyılarına giden kara ve deniz yollarında milletlerarası aksiyonun yetersiz olduğu konusunda ihtar yapıldı.
Raporda, “Orta Akdeniz rotası boyunca koruma ve yardım konusunda büyük boşluklar yaşanıyor. Bu durum düzensiz göçmenleri tehlikeli yolculuklara doğru ilerlemeye itiyor. Yetersiz finansman ve insani erişime ilişkin kısıtlamalar da desteği engelliyor.” tabirleri kullanıldı.
“İNSANİ YARDIMLAR YETERLİ DEĞİL”
BMMYK, IOM, ortak kuruluşlar ve birtakım hükümetlerin güzergahlar boyunca hayat kurtaran muhafaza hizmetleri ile yardım, kimlik belirleme ve sevk sistemlerini hızlandırdığının lakin insani yardımların kâfi olmadığının da altı çizilen raporda, hayat kurtarmak ve acıları azaltmak için somut ve rota bazlı müdafaa müdahalelerinin yanı sıra yerinden edilmenin temel nedenlerinin ve sistemsiz hareketin itici güçlerinin ele alınması tarafında davet da yer aldı.
Raporda, atılacak adımların, barışın inşası, insan haklarına hürmet, yönetişim, eşitsizlik, iklim değişikliği ve toplumsal ahengin yanı sıra göçmenler ve mülteciler için inançlı yolların oluşturulmasında olumlu aksiyonlar yoluyla olması gerektiği vurgulanarak, bu mevzudaki faaliyetlerin menşe, sığınma, geçiş ve varış ülkelerini de kapsamasının ehemmiyetine dikkati çekildi.
ORTA AKDENİZ’DEKİ DÜZENSİZ GÖÇ SORUNU
Avrupa’ya yönelik sistemsiz göç akınında İtalya, Malta, Libya ve Tunus ortasında kalan Orta Akdeniz güzergahı, son yıllarda ağır hareketlilik gözlenen rotalardan biri olarak öne çıkıyor.
Genellikle Kuzey Afrika kıyılarından denize açılan ve sonra yardım daveti yapan sistemsiz göçmenleri, bu güzergahta Avrupalı devletlerin vazifelileri yerine ekseriyetle Avrupa menşeli sivil toplum kuruluşları (STK) kurtarıyor. Kelam konusu STK’ler, AB üyesi devletlerin “güvenli liman” vermemesinden dolayı vakit zaman kurtardıkları sistemsiz göçmenleri tahliye etmekte zahmet çekiyor.
