TCMB Para Siyaseti Şurasının 22 Şubat’taki toplantısına ait özet yayımlandı.
Özette, global büyüme görünümünün yatay seyrettiği, işgücü piyasalarındaki sıkılığın ise devam ettiği belirtildi.
Küresel Satınalma Yöneticileri Endeksi’nin geçen yılın son çeyreğinde hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkeler (GOÜ) kaynaklı olarak gerilemeye devam ettiği vurgulanan özette, şunlar kaydedildi:
“Bu çerçevede, global iktisatta geçen yılın üçüncü çeyreğinde yaşanan yavaşlamanın son çeyrekte de devam ettiği ve global iktisadi faaliyetin zayıf seyrini sürdürdüğü bedellendirilmektedir. Türkiye’nin dış ticaret ortaklarının ihracat hisseleriyle yüklendirilen global büyüme endeksinin üçüncü çeyrek yıllık büyümesi yüzde 1,65 ile bir evvelki PPK toplantısı sonrasında yatay bir seyir izlemiş, dördüncü çeyreğe ait kestirimler de buna yakın bir düzeyde korunmuştur. Ocak ayında PMI datalarında hudutlu bir güzelleşme görülmüş fakat imalat sanayi endeksi eşik düzeyin altında kalmaya devam etmiştir. Enflasyonda kalıcı düşüş sağlamak gayesiyle sıkı para siyasetlerinin sürdürülmesi ve jeopolitik risklerin varlığı 2024 yılında global iktisadi faaliyetin seyri açısından öne çıkan risk faktörleri olarak görülmektedir.”
“(Küresel) Piyasa fiyatlamaları son devirde daha temkinli bir indirim patikasına işaret etmektedir”
Özette, çekirdek enflasyonun ve enflasyon beklentilerinin yüksek düzeylerinin global enflasyonun bir müddet daha merkez bankalarının gayelerinin üzerinde seyretmeye devam edeceğini ima ettiği, buna rağmen, 2023 yılı sonuna yaklaşırken ABD Merkez Bankası (Fed) başta olmak üzere gelişmiş ülke merkez bankalarının yaptıkları irtibatta bilhassa çekirdek enflasyondaki düşüşe vurgu yapıldığı, orta vadeli enflasyon iddialarının de aşağı istikametli güncellendiği anımsatıldı.
Bunun sonucunda, 2024 yılında faiz indirimlerinin daha erken başlayabileceği istikametinde beklentilerin güçlendiği, siyaset faizlerinin mümkün seyrine ait öngörülerin de aşağı taraflı güncellendiği belirtilen özette, şu tabirler yer aldı:
“Ancak, gerek merkez bankalarının çok fiyatlamalara dikkat çekmesi gerekse ocak ve şubat aylarında açıklanan ABD enflasyon bilgilerinin beklentilerin üzerinde gerçekleşmesi sonucunda piyasa fiyatlamaları son periyotta daha temkinli bir indirim patikasına işaret etmektedir. Bu süreçte global risk iştahındaki gerilemeyle GOÜ’lere yönelen portföy akımları yavaşlamıştır.”
“Bireysel kredilerin 4 haftalık ortalama büyüme oranları azaldı”
Özette, kredi büyümesi ve kompozisyonunda olağanlaşmanın devam ettiği belirtildi.
Bireysel kredilerin 4 haftalık ortalama büyüme oranlarının evvelki PPK toplantısı haftasından bu yana azalarak yüzde 2,98 düzeyinde gerçekleştiği bildirilen özette, taşıt kredileri ve gereksinim kredilerinde bu oranın sırasıyla yüzde -1,42 ve yüzde 1,95 düzeyinde olduğu aktarıldı.
Özette, kişisel kredi kartlarında bu oranın yüzde 5,38 ile daha yüksek düzeyde gerçekleştiği kaydedildi.
Diğer taraftan, Türk lirası ve kur tesirinden arındırılmış yabancı para ticari kredilerin tıpkı devirde 4 haftalık ortalama artış oranlarının sırasıyla yüzde 1,39 ve 1,49 düzeyinde gerçekleştiği belirtilen özette, şu değerlendirmelere yer verildi:
“Parasal ve miktarsal sıkılaştırma ile sadeleşme kararlarının tesiriyle kredi faizlerinde gelinen düzeylerin hedeflenen finansal sıkılık seviyesiyle uyumlu olduğu bedellendirilmektedir. Evvelki PPK toplantı haftasından bu yana yatay seyreden Türk lirası ticari kredi faizleri yüzde 52,9 olarak gerçekleşmiştir. Tıpkı periyotta konut kredisi faizleri ve gereksinim kredisi (Kredili Mevduat Hesabı-KMH hariç) faizleri yatay bir görünüm sergilemiş ve 16 Şubat prestijiyle sırasıyla yüzde 41,0 ve yüzde 63,4 olarak gerçekleşmiştir. Öteki taraftan, taşıt kredisi faiz oranları 2,6 puan azalarak yüzde 44,5 olarak gerçekleşmiştir.”
“TL varlıklara yönelik talep döviz kuru istikrarına ve para siyasetinin aktifliğine katkıda bulunmaya devam ediyor”
Özette, nakdî transfer sistemini destekleyici makroihtiyati önlemlerin tesiriyle geçen PPK devrine nazaran artan Türk lirası mevduat faizlerinin 16 Şubat prestijiyle yüzde 47,0 olarak gerçekleştiği aktarıldı.
Düşük dengeli tasarruf mevduatları ile yüksek dengeli mevduatlara önerilen faizler ortasındaki farkın devam ettiğinin gözlendiği belirtilen özette, kelam konusu gelişmelerin yurt içi talepte gözlenen dengelenme süreci üzerindeki tesirlerinin bir risk faktörü olarak yakından takip edildiği bildirildi.
Dış finansman şartları, rezervlerin düzeyi, cari istikrardaki güzelleşme ve Türk lirası varlıklara talebin döviz kuru istikrarına ve para siyasetinin aktifliğine katkıda bulunmaya devam ettiği vurgulanan özette, şunlar kaydedildi:
”Bu çerçevede, evvelki PPK devrine kıyasla 3,88 milyar dolar gerilemekle birlikte 16 Şubat prestijiyle 134,2 milyar dolar seviyesine gelen TCMB brüt milletlerarası rezervleri bir evvelki yıla nazaran yüksek düzeylerini korumuştur. Türk lirasının 1 ve 12 ay vadeli kur oynaklığı 21 Şubat prestijiyle sırasıyla yüzde 6,4 ve yüzde 18,7 düzeylerine gelmiştir. Türkiye’nin 5 yıllık kredi risk primi (Credit Default Swap-CDS), global risk iştahındaki güzelleşmeyle birlikte 23 baz puan düşüşle 21 Şubat prestijiyle 294 baz puan düzeyine gerilemiştir. Haziran ayından itibaren risk primi ve kur oynaklıklarındaki düşüşlere 2,38 milyar doları Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS) piyasasına ve 3,17 milyar dolar pay senedi piyasasına olmak üzere toplam 5,55 milyar dolar net portföy girişi eşlik etmiştir. Para siyasetindeki kararlı duruş, dezenflasyonun ana ögelerinden olan Türk lirası gerçek pahalanma sürecine katkı vermeyi sürdürecektir. Sıkı para siyaseti ve transfer düzeneğini destekleyen makroihtiyati siyasetler, iç talepteki dengelenmeyi sağlamasının yanı sıra Türk lirası varlıklara olan talebi canlı tutarak gerçek pahalanma vasıtasıyla da enflasyonun ana eğiliminde güzelleşme sağlayacaktır.”
“Yurt içi talepteki dengelenme sürüyor”
Özette, yakın periyoda ait göstergelerin yurt içi talepteki dengelenmenin sürdüğüne işaret ettiği aktarıldı.
Söz konusu dengelenme sürecinin tüketim malı ve altın ithalatında güçlü, başka tüketim harcamalarına ait göstergelerde ise öngörülene kıyasla yavaş seyrettiği belirtilen özette, şu sözlere yer verildi:
”Aralık ayında perakende satış hacim endeksi aylık bazda artış eğilimini sürdürmüş, çeyreklik bazda ise hudutlu yükselmiştir. Bir evvelki çeyrekte gerileyen imalat sanayi firmalarının kayıtlı iç piyasa siparişleri, fiyat güncellemelerinin gerçekleştiği yılın birinci çeyreğinde tekrar artış kaydetmektedir. Öte yandan, bu devirde firmaların gelecek üç aydaki iç piyasa sipariş beklentileri düşmüştür. Kartla yapılan harcamaların artış eğilimi ocak ayında sürat kestikten sonra şubat ayının ortası prestijiyle tekrar sürat kazanmıştır. Firma görüşmeleri, yılın birinci çeyreğinde fiyat artışları ve firmaların ek kampanyalarının da tesiriyle yurt içi satışların düzeyinin çeyreklik bazda korunduğunu ima etmektedir. Şubat ayı prestijiyle göstergeler, nakdî sıkılaştırma süreciyle başlayan dengelenmenin kademeli halde ilerlediğine ve talebin dirençli seyrini koruduğuna işaret etmektedir. Bu çerçevede, talebin mevcut düzeyi enflasyon üzerinde bir risk ögesi olarak görülmeye devam etmektedir.”
Özette, aralık ayında sanayi üretim endeksinin mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış olarak aylık bazda yüzde 2,4, yıllık bazda yüzde 1,6 arttığı kaydedildi.
Çeyreklik bazda ise sanayi üretiminin yüzde 0,8 azaldığı vurgulanan özette, ocak ayında mevsimsellikten arındırılmış imalat sanayi kapasite kullanım oranının yüzde 76,4 düzeyinde gerçekleşerek tarihi ortalamalarına yaklaştığı belirtildi.
“Yüksek frekanslı datalar işgücü piyasasında talebin hudutlu bir ölçü güç kaybettiğine işaret etmektedir”
Özette, “Aralık ayı prestijiyle mevsimsellikten arındırılmış istihdam çeyreklik bazda yüzde 0,6 artarak 32,1 milyon kişi düzeyinde gerçekleşmiştir. Bu periyotta, işgücüne iştirak oranı yatay seyretmiştir. İşsizlik oranı çeyreklik bazda 0,4 puan azalarak yüzde 8,8 seviyesinde gerçekleşmiştir. Yüksek frekanslı datalar işgücü piyasasında talebin hudutlu bir ölçü güç kaybettiğine işaret etmektedir.” denildi.
Aralık ayında yıllıklandırılmış cari süreçler açığının aylık bazda 3,9 milyar dolar düşüşle 45,2 milyar dolara gerilediği kaydedilen özette, kelam konusu gerilemenin ihracattaki artış, altın dış ticaret açığındaki güçlü azalış ve güç fiyatlarında yıllık bazda devam eden düşüş kaynaklı olduğu, kasım ayından farklı olarak altın ve güç hariç dış ticaret açığında da azalış gözlendiği aktarıldı.
Ocak ayına ait süreksiz dış ticaret bilgilerinin mevsimsellikten arındırılmış olarak ihracat ve ithalatın aylık bazda azalış kaydettiği belirtilen özette, şu değerlendirmelerde bulunuldu:
“Şubat ayı için yüksek frekanslı bilgilerle birlikte değerlendirildiğinde üç aylık ortalama eğilim ihracatta nispeten yatay seyir, ithalatta ise azalış ima etmektedir. Mevcut datalar çerçevesinde varsayımlar, tüketim malı ithalatında bir evvelki yılın kasım ayında başlayan yavaşlamanın bu yılın şubat ayında da sürdüğüne işaret etmektedir. Altın ithalatı ise tarihi ortalamalarına yakınsarken, yıllıklandırılmış olarak altın istikrarındaki düzgünleşme eğilimi sürmektedir. Öteki taraftan, aralık ayı prestijiyle yıllıklandırılmış hizmetler istikrarı fazlası aylık bazda 0,2 milyar dolar artarak 52 milyar dolar olmuştur. Güçlü ve yıl geneline yayılmış olarak seyreden turizm gelirleri cari istikrara katkı sunmaya devam etmektedir. Cari açığın finansmanı tarafında ise, yıllıklandırılmış olarak bankacılık bölümünün uzun vadeli borç çevirme oranı 2023 yılının son iki ayında yüzde 100’ün üzerine çıkarak aralık ayında yüzde 115 düzeyinde gerçekleşmiştir. Kelam konusu oran, bankacılık dalı dışındaki firmalarda yüzde 100 civarında olmuştur. Bu çerçevede, yurt dışı finansman imkanlarında düzgünleşme olduğu görülmektedir.”
