Sıfır Atık Günü Etkinliği

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Şurasında “30 Mart Uluslararası Sıfır Atık Günü” münasebetiyle “Moda ve tekstilde sıfır atığa doğru” temasıyla özel aktiflik düzenlendi.

Aktiflik, Türkiye’nin BM Daimi Temsilciliği, Sıfır Atık Vakfı, BM Çevre Programı (UNEP) ve BM Habitat işbirliğiyle gerçekleştirildi. Üst düzey BM yetkilileri ile üye ülkelerin temsilcilerinin yer aldığı özel etkinlikte katılımcılar, Genel Kurul Salonu’nun ön duvarının tümünü kapsayan görsel haritalamayla sıfır atık çalışmaları konusunda bilgilendirildi. Salonun duvarlarına yansıtılan görsel haritalama yoluyla moda ve dokuma atıklarına ait dataların yer aldığı projeksiyon (mapping) gösterisi yapıldı. “Atık kirliliğini önleyin” sloganıyla başlayan şovda iştirakçilere global atıkların 2050 yılında 3,8 milyar tona ulaşacağı, yalnızca plastik atıkların 400 bin ton olduğu, moda ve dokuma sanayisinin her saniye bir kamyon kıyafet atığı oluşturduğu ve döngüsel modaya geçişin 2030’a kadar 700 milyar dolar tasarruf sağlayabileceği anlatıldı. Aktifliğin ana konuşmasını, BM Sıfır Atık Yüksek Düzeyli Şahsiyetler Danışma Kurulu Lideri Emine Erdoğan yaptı.

“Atık kriziyle mücadele her aşamada faaliyet gerektiriyor”

Katılımcılara hitap eden BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, atık krizinin üretim ve tüketimin kalbinde yer aldığına dikkati çekerek, “Atık kriziyle mücadele yerel, ulusal ve küresel olmak üzere her aşamada faaliyet gerektiriyor” dedi.

Guterres, bu yılın “Uluslararası Sıfır Atık Günü” ana temasının moda ve tekstildeki atıklar olduğunu belirterek, “Eğer harekete geçmeyi hızlandırmazsak ‘öldürürcesine giyinmek’ gezegeni öldürebilir” ihtarında bulundu.

“Moda, zehirli buz dağının yalnızca görünen kısmı”

Giysilerin yenilik, sürat ve tek kullanımlığı önceliklendiren iş modellerinin tesiriyle şaşırtan süratle üretilip çöpe atıldığına işaret eden Guterres, “Moda, zehirli bir buz dağının yalnızca görünen kısmı. Atık sorunu her sektörde mevcut. Her yıl insanlık, 2 milyar tondan fazla çöp üretiyor. Bu çöpler, nakliye konteynerlerine yerleştirilip uç uca dizilse Ay’a kadar uzanıp geri dönecek kadar yer kaplar” diye konuştu.

Guterres, her vakit olduğu üzere en yüksek bedeli fakir ülkelerin ödediğini belirterek, dünya genelinde 1 milyardan fazla insanın atık idaresinin olmadığını ve hastalıkların süratle yayıldığı gecekondu bölgelerinde ve sistemsiz kentsel yerleşimlerde yaşadıklarını tabir etti.

“Değişim, belirli sektörlerle sınırlı kalmamalı, her alanda gerçekleşmeli”

Guterres, sonuç olarak geri dönüştürülebilecek gereçlerin yakıldığını ya da çöplüklere gönderildiğini lisana getirerek, “Farklı bir yaklaşıma ihtiyacımız var, sürdürülebilir üretim ve tüketim taahhüdünü içeren sürdürülebilir kalkınma amaçlarını gerçekleştirecek bir yaklaşım” dedi.

Diğer taraftan umut verici gelişmelere dikkati çeken Guterres, değişimin mümkün olduğunu vurguladı. Guterres, örneğin moda kesiminde tasarımcıların geri dönüştürülmüş materyallerle çalışmaya başladıklarını, tüketicilerin de giderek daha fazla sürdürülebilir eserler talep ettiklerini ve bu bağlamda birçok ülkede olumlu adımlar atıldığını söyledi. “Ancak daha fazlasına ihtiyacımız var. Değişim, yalnızca belirli sektörlerle sınırlı kalmamalı, her alanda gerçekleşmeli” diyen Guterres, sıfır atık konusunda farkındalığı artırmak ve sürdürülebilir kalkınma maksatlarına ulaşmaya katkıda bulunmak için ağır çalışmalar yürüten BM Sıfır Atık Yüksek Düzeyli Şahsiyetler Danışma Kurulu Lideri Emine Erdoğan ve Sıfır Atık Danışma Kurulu üyelerinin eforlarını takdirle karşıladığını lisana getirdi. Guterres, “Atıkla mücadele, hepimizin sorumluluğunda. Hükümetler, sürdürülebilirliği ve sıfır atık girişimlerini teşvik eden politikalar, düzenlemeler ve sübvansiyonlarla harekete geçmeli. İş dünyası, sürdürülebilir uygulamaları benimsemeye teşvik edilmeli ve yalnızca varlıklı kesimler için değil herkesin uzun ömürlü ürünlere erişimini sağlayacak adımlar atılmalı” tabirlerini kullandı.

Herkesin üzerine düşeni yapması gerektiğinin altını çizen Guterres, “Daha sağlıklı ve daha sürdürülebilir bir dünya inşa etme konusunda kararlı olalım” dedi.

“Sıfır atıklı dünya için çalışmalıyız”

BM 79. Genel Kurul Başkanı Philemon Yang da BM Sıfır Atık Yüksek Düzeyli Şahsiyetler Danışma Kurulu Lideri Emine Erdoğan’a en derin şükranlarını ilettiğini belirtti. Yang, “Uluslararası Sıfır Atık Günü” özel aktifliğinin farkındalık oluşturarak ve yenilikçi tahlilleri teşvik ederek bilgi paylaşımını, işbirliğini güçlendirmek ve en yeterli uygulamaları yaygınlaştırmak açısından değerli bir platform olduğunu lisana getirdi. Bugün global iktisadın doğrusal modelden yani “Al, üret, tüket ve at” döngüsünden çıkarak döngüsel modele geçişinin desteklenmesi gerektiğini vurgulayan Yang, bu modelle tek kullanımlık materyallerin verimli biçimde tekrar kullanıldığını ve geri dönüştürüldüğünü tabir etti. Yang, bu dönüşümün Gelecek Paktı’nın uygulamaya konulduğu bu periyotta büyük değer taşıdığına dikkati çekerek, paktın etrafın tamiri, korunması, koruması ve sürdürülebilir formda kullanılması için hızlandırılmış biçimde uğraş sarf edilmesi davetinde bulunduğunu söyledi. BM Genel Kurul Başkanı Yang, “Sıfır atıklı bir dünya oluşturmak ve bu hedefin önündeki engelleri kaldırmak için hep birlikte çalışmalıyız” dedi.

Bu yılın teması olan “moda ve tekstil sektöründe sıfır atık” amacının son derece geçerli ve yeni olduğunu lisana getiren Yang, moda sanayisinin global sera gazı emisyonlarının yüzde 2 ila yüzde 8’inden sorumlu olduğuna dikkati çekti. Yang, moda ve tekstil sektörünün aynı zamanda dünyanın en fazla su tüketen ikinci sektörü olduğunu, okyanuslardaki yıllık mikroplastik kirliliğinin yüzde 9’unu oluşturduğunu söyledi. Başka taraftan bu dalın global ekonomik büyümede kritik rol oynamaya devam ettiğine dikkati çeken Yang, bu nedenle bölümün ekonomik yararları ile çevresel ziyanlarını azaltma uğraşları ortasında hassas istikrar kurulması gerektiğini vurguladı. Yang, sıfır atık yaklaşımlarının moda ve dokumacılık sanayisinin iş modellerine entegre edilmesi gerektiğini söyledi. Bu alanda muvaffakiyet elde edilmesi için uzun vadeli kolektif aksiyon gerektiğine dikkati çeken Yang, “Hükümetler, işletmeler ve sivil toplum el ele vererek sistematik değişimi birlikte hayata geçirmelidir. Hep birlikte gelecek nesiller için daha sağlıklı bir gezegen ve daha sürdürülebilir gelecek sağlamalıyız. Unutmayalım ki aldığımız kararlar geleceğimizi şekillendirecektir” sözlerini kullandı.

Etkinliğe UNEP İcra Yöneticisi Inger Andersen ve BM Habitat İcra Yöneticisi Anaclaudia Rossbach da görüntü mesajla katıldı. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Sıfır Atık Vakfı Lideri Samed Ağırbaş ve Malcolm X’in kızı İlyasa Şahbaz’ın da iştirak ettiği aktifliğe moda bölümünden öncü isimler de konuk oldu.

Panel düzenlendi

BM Genel Heyet Salonu’ndaki hitapların ardından UNEP New York Direktörü Jamil Ahmad’ın moderatörlüğünde “Yenilikçi ürün tasarımını teşvik eden ve tüketicilere ilham veren elverişli ortamın oluşturulması” bahisli panel düzenlendi. Panele Algramo firmasının kurucusu, CEO’su ve BM Sıfır Atık Yüksek Düzeyli Şahsiyetler Danışma Kurulu Başkan Yardımcısı Jose Manuel Moller, BM Sıfır Atık Yüksek Düzeyli Şahsiyetler Danışma Kurulu üyelerinden CityNet Asia Pacific Genel Sekreteri Vijay Jagannathan, EauGlobe kurucusu ve eski Fas Çevre Bakanı Hakima El Haite ile Uluslararası Katı Atık Birliği (ISWA) Başkanı Carlos Silva Filho katıldı. Panelde çeşitli ülkelerin New York’ta mukim BM daimi temsilcileri de konuşma yaptı. – NEW YORK