Sağlık Bakanlığından teknoloji bağımlılığı açıklaması

Bakanlığın teknoloji bağımlılığı hakkında yaptığı yazılı açıklamada, her yıl 3-9 Eylül’ün “Halk Sağlığı Haftası” olarak belirlendiği, hafta boyunca halk sağlığı konularında toplumu bilgilendirmeye ve farkındalığını artırmaya yönelik çalışmalar yapıldığı hatırlatıldı.

Bu yıl Halk Sağlığı Haftası’nın ana temasının “Sağlığını Erteleme, Harekete Geç” olarak belirlendiği aktarılan açıklamada, ana tema kapsamında her gün farklı başka mevzular çerçevesindeki etkinliklerle toplumun bilgilendirilmesi ve farkındalık oluşturulması hedeflendiği kaydedildi.

Açıklamada, Halk Sıhhati Haftası’nın dördüncü gününe tekabül eden 6 Eylül’ün konusunun ise “Ekranı Değil, Hayatı Yaşa” olarak belirlendiği bildirildi.

EKRAN KARŞISINDA BIRAKILAN ÇOCUKTA GELİŞİMSEL GERİLİK

Bebeklik ve erken çocukluk periyodu olan 0-6 yaşın beyin gelişimi, lisan ve konuşma gelişimi, toplumsal maharet gelişimi, inançlı bağlanma bağlantısı gelişimi, sağlıklı iletişimsel ve toplumsal davranışların gelişimi açısından çok kıymetli bir devir olduğuna dikkat çekilen açıklamada, bilhassa 3 yaştan küçük çocukların anne ve babayla karşılıklı toplumsal etkileşimde bulunmasının çocuğun lisan, bilişsel ve motor maharetlerinin, toplumsal ve duygusal gelişiminin desteklenmesi açısından epey gerekli olduğu kaydedildi.

Açıklamada, “Bu dönemde çocuğun yaşına ve gelişimine uygun olarak anne babaların çocuklarıyla sevgi ve bağlılığı güçlendirecek oyunlar oynaması, onlara masal anlatması, kitap okuması, şarkı, ninni söylemesi çocuğun zekasını, hayal gücünü, iletişimini ve yaratıcılığını geliştirir.” bilgisi verildi.

Bilimsel olarak 3 yaş altındaki çocukların teknolojiden ve internetten kendi başlarına bir şey öğrenmelerinin mümkün olmadığı kaydedilen açıklamada, şu tabirlere yer verildi:

“Bebeklik ve erken çocukluk döneminde, ebeveynlerinin açıklamaları olmadan ekran aracılığıyla verilen bilginin öğrenilmesi mümkün değildir. Çocuğun ekran karşısında yalnız başına bırakılması sonucunda çocukta gelişimsel gerilikler ortaya çıktığı bilimsel olarak ispatlanmıştır.”

4-6 YAŞ ORTASI TEKNOLOJİ KULLANIMI EBEVEYN DENETİMİNDE OLMALI

Toplum temelli çalışmalarda, 0-6 yaş aralığına tekabül eden bebeklik ve erken çocukluk periyodunda, uzun müddet televizyondan, tabletten ve telefondan içerik seyretmenin çocukta lisan, bilişsel, toplumsal ve duygusal gelişim alanlarında gecikmelere yol açtığı görüldüğü bildirilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

“Bu gelişimsel sorunlar da ileri çocukluk döneminde, zihinsel esneklik, empati ve dürtü kontrolü fonksiyonlarının olumsuz gelişmesinde risk faktörleridir. Öte yandan 4-6 yaş arası dönemde teknoloji kullanımının mutlaka ebeveyn eşliğinde olması ve günde en fazla 20-30 dakika ile sınırlı olması gerekmektedir.”

Açıklamada, bilhassa okul çağındaki çocukların ve gençlerin sorunlu bilişim teknolojileri kullanımının toplumsal bağlantıların olumsuz istikamette etkilenmesine, aile bağlarının zayıflamasına, akademik muvaffakiyetin yahut iş muvaffakiyetinin düşmesine neden olabildiği aktarıldı.

Bununla birlikte teknolojiye süratli ve rahat erişim imkanının kumar bağımlılığının gelişme riskini de artırdığı belirtilerek, şöyle devam edildi:
“Öte yandan teknolojinin ve internetin eğitim ve bilgi sağlama amaçlarıyla kullanılmasının aşırı ve zararlı kullanımı azaltabileceği saptanmıştır. Anne babaların çocuklarıyla birlikte sosyal ortamlarda kaliteli vakit geçirmesi, çocukların ve gençlerin yetenek ve becerilerinin sportif ve sanatsal faaliyetlerle desteklenmesi onların çok yönlü gelişimleri açısından faydalı olacaktır.”

Açıklamada, bunların yanı sıra anne babaların ve hatta toplumun tamamının bilişim teknolojilerini şuurlu, inançlı ve faal kullanmasının sağlanması için 0-3 yaş ortası çocukların katiyen ekranla tanıştırılmaması, 4-6 yaş ortası çocuklarını teknolojiyle tanıştırmayı isteyen anne babaların, kendilerinin çocuklarına eşlik etmesi şartıyla ve çocuğun yaşına ve gelişimine uygun bir içerikle ve günde en fazla 20-30 dakikayı geçmeyecek müddette çocuklarına teknolojiyi kullandırması tavsiyelerine yer verildi.

Açıklamada, Sıhhat Bakanlığının ebeveynlere yönelik hazırladığı “Teknoloji Bağımlılığı Ebeveyn Rehberi 2023” dokümanına Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü web sitesindeki “Yayınlar” kısmından “Kitapçıklar” seçilerek ulaşılabileceği de aktarıldı.

Türkiye’de bağımlılıklarla mücadele çalışmaları kapsamında “2019-2023 Davranışsal Bağımlılıklar ile Mücadele Ulusal Strateji Belgesi ve Eylem Planı”nın Sağlık Bakanlığı koordinasyonunda, paydaş bakanlıklar, kurum ve kuruluşlar işbirliğinde yürütüldüğü belirtilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

“Strateji Belgesi ve Eylem Planı’nın son maksadı toplumu teknoloji, internet ve kumar alanlarında davranışsal bağımlılık gelişmesinden korumaktır. Belirlenen sonuncu gayeye ulaşılması için topluma yönelik çalışmalar yapılmıştır.”

Strateji Belgesi ve Eylem Planı çerçevesinde “Davranışsal Bağımlılıkla Uğraş Programı”nın uygulamaya koyulduğu bildirilen açıklamada, şu ifadelere yer verildi:

“Program kapsamında Sağlıklı Hayat Merkezlerinde yer alan Psikososyal Dayanak Ünitesinde vazife yapan işçi tarafından, bilişim teknolojileri ve internetin şuurlu, inançlı ve aktif kullanımı konusunda topluma yönelik hami ve önleyici farkındalık faaliyetleri gerçekleştirilmekte, çok ve ziyanlı kullanımına yönelik danışmanlık hizmeti sunulmaktadır. Danışmanlık hizmeti almak isteyen bireyler Sağlıklı Hayat Merkezlerine başvurarak bahis hakkında bilgi alabilir.”