Sadece 1 Euro’ya Avrupa’da ev satın alınabilir mi?

Büyük apartman bloklarıyla epeyce sade görünen Götene’nin silüeti, kırmız ahşap evlerin akla geldiği klasik İsveç rüyası ile pek örtüşmüyor. Ancak İsveç’in güneybatısındaki 5 bin nüfuslu bu kasaba, emsalsiz emlak fiyatlarıyla insanları cezbediyor. Emlakın metrekare fiyatı, bir İsveç kronundan (yaklaşık on cent) daha az. Ortalama 150 metrekare büyüklüğündeki müstakil bir mesken yapmak için alıcının 15 eurodan daha az bir fiyat ödemesi gerekiyor. Bu inanılmaz düşük fiyatlar, onlarca yıldır terk edilmiş olan 30 arsa için geçerli. Kasaba, ünlü Vänern Gölü’ne yakın olmasına rağmen kimse buralara yıllarca ilgi göstermedi.

DW Türkçe’nin aktardığına nazaran belediye, kelepir emlak kampanyasıyla alıcıları yine kasabaya çekmek ve bölgeyi canlandırmak istiyor. Lakin bunun bir kaidesi var: Satın alma süreciyle birlikte yeni mal sahibi, iki yıl içinde üzerine bir mesken inşa etmeyi taahhüt ediyor. Son derece düşük fiyata karşın satışlar başlangıçta epey yavaştı. Lakin mevzuyla ilgili Tiktok’ta viral olan bir video ve İngilizce medyada yer alan çok sayıda haber, kampanyanın zamanla büyük ilgi görmesine yol açtı.

Belediye Meclisi, yoğun talep ve soru yağmuruna tutuldu. Belediye Başkanı Johann Mansson, “Avrupa, Asya, özellikle de Hindistan ve Pakistan’ın yanı sıra ABD, Avustralya ve hatta Güney Amerika’dan ilgilenenler var” diyor. Satışlar şimdilik askıya alındı. Kalan araziler, önümüzdeki Ağustos ayının başından itibaren açık artırmayla satılacak.

Avrupa’daki kırsal bölgelerde nüfus azalıyor

İsveç’teki Götene, Avrupa genelinde on yıllardır yaşanan bir eğilimin en bariz örneği. Gençler, kırsal kesitten giderek uzaklaşıyor. Buralarda iş imkânları ekseriyetle çok hudutlu. Bu durum, insanların uzaklaştığı ve altyapının giderek zayıfladığı bir kısır döngüye yol açıyor. Avrupa Birliği (AB) programları, teşebbüsler ve hatta Götene üzere kasabaların münferit pazarlama kampanyaların sayesinde kırsaldaki bu döngünün kısa vakitte kırılması hedefleniyor.

Uzmanlar, kentleşme eğiliminin önümüzdeki yıllarda da artarak devam edeceğini öngörüyor. Avrupa Komisyonu’na göre, kentleşme oranı 2050 yılına kadar yüzde 83,7’ye yükselecek. Şu anda AB hudutlarındaki insanların yaklaşık yüzde 74’ü küçük ya da büyük şehirlerde yaşıyor.

İtalya’da bir Euro’luk evler

Benzer bir uygulama 2008’den bu yana İtalya’da var. Taşradaki küçük kasaba ve köylerde satışa sunulan terkedilmiş meskenlerin açık artırma bedeli, bir eurodan başlıyor. Yaklaşık 50 belediye, terk edilmiş beldelerini tekrar canlandırmak için “Casa a un Euro” (bir euroluk evler) ismi verilen meskenleri satışa sunuyor. Fakat Toskana, Sicilya ve Apulia üzere bölgelerdeki bu konutların önemli bir tadilata muhtaçlığı var.

Alıcılar, çoklukla belediye ile bir mukavele imzalayarak, satın aldıkları konutu belli bir müddet zarfında yenileme yükümlülüğü altına giriyor. Birtakım belediyeler ayrıyeten alıcının mülkte kendisinin yaşamasını ve tatil konutu olarak kiraya vermemesini de kural koşuyor. Meskenler genelde harabe halde olduğundan, yüksek tadilat maliyetleri de kelam konusu olabiliyor.

Tüm bunlardan gözü korkmayanların, ilan portalları yahut lokal internet sitelerinin yanı sıra kâr hedefi gütmeyen kimi teşebbüsler aracılığıyla da bu gayrimenkulleri bulması mümkün.

Örneğin, Sicilya’daki Cammarata’nın tarihî merkezini canlandırmak isteyen gençlerin kurduğu “Streetto” isimli dernek, bu sivil teşebbüslerden biri. İnternet sitelerinde de yazdıkları üzere eski orta sokaklara “yeni hava ve fikirler” getirmek isteyen enerjik beşerler arıyorlar.

Avrupa’nın kırsal bölgelerinde kelepir emlak

1990’da Almanya’nın yeniden birleşmesinden bu yana, özellikle orta ve doğu Almanya’daki kırsal bölgeler sözün tam manasıyla “insansız” hale gelirken, metropoller süratle büyümeye devam etti. Fakat birkaç yıldır bu eğilim durma noktasına gelmiş üzere görünüyor. Berlin Nüfus ve Kalkınma Enstitüsü’nün, Eylül 2023’te yayınladığı bir araştırmaya nazaran, bilhassa 30 ila 49 yaş ortasındaki beşerler, giderek artan bir oranda çocuklarıyla birlikte kırsal bölgelere geri dönüyor. Bilhassa koronavirüs pandemisi ile yaygın hale gelen meskenden çalışma imkânı bu eğilimi daha da körükledi.

Yine de Almanya’da hâlâ kelepir evler bulunabiliyor. İtalya’daki bir euroluk meskenlerin ya da İsveç’teki ucuz mülklerin bir benzeri olmasa da emlak portalı Immoscout verilerine göre, birkaç bin euroya ev bulunabiliyor. Örneğin Saksonya’daki Wurzen’de yarı ahşap bir ev şu anda 6 bin 200 eurodan ve yine Saksonya’daki Bobritzsch’te 9 bin 200 eurodan açık artırmaya çıkarılıyor.

Bazıları da bir eurodan bile daha düşük fiyatlı ev ve arsalarla ilgileniyor. Bu gayrimenkuller kimseye ait değil. Çoğunun sahibi gönüllü olarak mülkünden vazgeçmiş ve başka ilgilenen bulunamamış. Rheinland-Pfalz Maliye Bakanlığı’na nazaran, Almanya’nın batısında yaklaşık bin 200 terk edilmiş mülk bulunuyor. Lakin, görünüşte boş olan mülkler de borç batağında olabileceğinden, devralma süreçlerinin büyük bir dikkatle kıymetlendirilmesi gerekiyor. Çünkü üzerinde ipotek bulunan meskenlerde, borç silinmeyip yeni sahibine devrediliyor.