Rusya’nın Suriye’deki Üs Sorunu Büyüyor

Rusya lideri Vladimir Putin, Suriye’de iç savaşın başladığı 2011’den çok önce devrik Suriye lideri Beşar Esad’ın sadık bir destekçisiydi.

Eylül 2015’ten bu yana, büyük bir Rus askeri gücü, rejimi isyancı güçlerin ilerlemesine karşı savunmak için ülkeye konuşlandırıldı.

Suriye’deki en büyük iki Rus askeri tesisi Tartus’taki donanma üssü ve Lazkiye’nin 20 kilometre güneybatısındaki Hmeymim Hava Üssü.

Esad şimdi Suriye’den kaçtı ve hükümeti devrildi. Rus medyası şimdi pahalı askeri malzemeler, gemiler, araçlar ve 7500 askere ne olacağı konusunda sorularla dolu.

Geride tam olarak kaç asker ve ne kadar askeri malzeme kaldığı konusunda tahminler değişirken, Rusya’nın bir sorunu olduğu net:

Ne yapmalılar ve hızla değişen, belirsiz durum karşısında kayda değer ölçüdeki varlıklarını nasıl koruyacaklar?

2017’de Moskova ve Şam, Rusya’ya Tartus ve Hmeymim’deki üsleri 49 yıllığına, 2066’ya dek kiralayan bir anlaşma imzalamıştı. Ancak şimdi bu alanların Rus kontrolü altında kalıp kalmayacağını tahmin etmek zor.

Rus lider kadrosu, bu iki üssü kullanmaya devam etmeyi planlamadıkları yönünde ipuçları verdi.

Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov, Pazartesi günü Moskova’nın Suriye’deki Rus üslerinin akıbetini, Şam’daki yeni yönetimle ele alacağını söyledi.

Peskov’un sözlerine bakılırsa, Rus liderler henüz Tartus ve Lazkiye’deki üslerin geleceğini belirlememiş ve bu nedenle Rus birliklerini tahliye etmeye hazırlanıyor olabilirler.

Tahliye planları

Bu kolay bir iş olmayacak. 7500 personelin dışında, Rus birliklerinin elinde önemli miktarda silah ve askeri malzeme var. Özellikle de Hmeymim Üssü’nde.

Bunlara zırhlı araçlar, hava savunma sistemleri, mühendislik malzemeleri ve diğer kaynaklar da dahil. Bir tahliye başlatılırsa, bu açıkça yapılacak.

Geçtiğimiz yıllarda, Suriye’deki Rus birliklerinin elinde ağır savaş tankları olduğuna işaret eden haberler geliyordu.

Bunların, dünyanın en büyük uçaklarından biri olan An-124’lerle, Hmeymim Hava Üssü’ndeki pist üzerinden taşınması gerekecek.

Rusya, Hmeymim’den personelini acilen tahliyeye başlarsa, kısa sürede yüzlerce An-124 ve Il/76 uçuşu gerekecek.

Bu arada, Tartus’taki donanma üssünden deniz yoluyla tahliye de kolay olmayacak gibi görünüyor.

Gemiler önemli sayıda kargo ve personel taşıyabilir ama Türkiye’deki boğazlar üzerinden geçemezler.

Rusya’nın Ukrayna’yı topyekun işgalinden sonra, Türkiye boğazları Rus ve Ukraynalı savaş gemilerinin geçişine kapattı.

Boğazlar yolunun kapanması, Rusya Tartus’tan personel tahliyesi için gemileri toplayabilse bile, gemilerin Akdeniz, Cebelitarık Boğazı ve Avrupa’yı dolaşarak ya Baltık Denizi’ne ya da Norveç ve Barents Denizi’ndeki kuzey limanlarına uzanan uzun bir güzergahtan gitmesi anlamına geliyor.

Rusya, güçlerini Suriye’den tahliye etmeye karar verirse, operasyon maliyetli ve geniş kapsamlı olacak.

Suriye’deki üslerin olası kaybı, Rusya için ne anlama gelebilir?

Suriye’deki askeri üsler, Rusya için Beşar Esad rejimini desteklemenin de ötesinde, hayati önemde.

Üsler Orta Doğu’da Rus askeri varlığını garanti altına alıyor ve Rusya’nın son yıllarda çıkarlarının peşine düştüğü Afrika’ya personel ve kargo taşınmasını sağlıyordu.

Rus hükümeti tam teşekküllü bir üs olarak kabul edilemeyeceği, sadece bir gemi bakım istasyonu olduğunda ısrarcı. Aslında üs, Amerikan 6. filosuna kıyasla küçük olsa da, Akdeniz’de Rus Donanması’nın varlığını garanti altına alıyor.

Hmeymim Hava Üssü ise özellikle önemli. Rusya’nın paralı askerleri Wagner Grubu da dahil Afrika’daki tüm projeleri için önemli bir ikmal merkezi.

Rusya, yeni Suriye yönetimiyle üsleri elinde tutmak için bir anlaşma müzakere edebilirse, büyük ihtimalle ruhu ve şekli farklı olacak.

Beşar Esad yönetimi, Rusya ve Suriye’deki Rus askeri varlığına büyük ölçüde bağımlıydı. Şimdiyse Rusya’nın Şam’dan onay alabilmesi için başka şeyler sunması gerekecek.

2015’te Esad’a yardımcı olmak için ülkeye binlerce askerin konuşlandırılması, Putin tarafından Rusya’nın küresel güç olarak kendisini göstermesinin bir yolu olarak görülüyordu.

Rusya’nın Orta Doğu’daki varlığı, Putin’in Batı dünyasına ilk meydan okuması ve Sovyet etki alanının ötesindeki ilk hakimiyetiydi.

Bir noktada, Suriye’deki Rus askeri misyonu başarılı gibi görünüyordu. Şimdiyse Rusya’nın Suriye’de yıllar süren askeri varlığının askeri ve diplomatik kazanımları şüpheli.