Emre ERGÜL
Emtia piyasalarında bugünlerde en çok tartışılan husus şu: 80 doların üzerinde seyreden petrol fiyatları düşer mi, artar mı? Bu husus hakkında haftabaşında dünya basınına yansıyan üç farklı açıklama akılları karıştırdı. Dünyaca ünlü yatırım bankası Citi’ye nazaran, büyük düşüş yaşayacak. Amerikan bankası, bu yaz yaşanacak sıkı piyasanın akabinde stokların artmasıyla 2025 yılına kadar fiyatların 60- 70 dolar ortasına ineceğini öngörüyor.
Citi’nin global güç stratejisti Eric Lee, Yahoo Finance’e verdiği röportajda, iki noktaya dikkat çekti: “Stok artışları nedeniyle petrol fiyatları bu yılın sonunda 70-80 dolar aralığına düşecek. 2025 yılında da 60-70 dolar arasına inecek. Küresel stoklar gelecek yıl çok artacak. Yaz boyunca [arzda] bir miktar daralma olacağını düşünüyoruz, bu nedenle fiyatların bir süre daha 80 dolar bandında kalacağını görüyoruz. Ancak yılın ikinci yarısından 2025’e baktığımızda piyasaların gerçekten çok daha ağırlaştığını görüyoruz.”
Citi analisti, global petrol talebindeki büyümenin de yavaşlayacağını lisana getirdi: “Petrol talebi GSYİH’ye göre giderek daha yavaş bir oranda artabilir ve aslında bu 10 yılın sonundan önce zirveye çıkabilir.” Küresel taleple ilgili diğer görüşler de şöyle:
–Uluslararası Enerji Ajansı: “Küresel petrol talebi 2030’dan önce zirveye ulaşacak.”
–OPEC’in Genel Sekreteri Haitham Al Ghais: “Petrol talebinin tepe noktası ufukta görünmüyor. Özellikle tüketiciler için tehlikeli bir yorum ve sırf potansiyel olarak gibisi görülmemiş bir ölçekte güç dalgalanmasına yol açacak.”
–Goldman analistleri: “Bazı önde gelen kestirimciler petrol talebinin 2030 yılına kadar zirveye ulaşacağını kestirim ederken, araştırmacılarımız petrol kullanımının 2034 yılına kadar artacağını öngörüyor.”
–Asya-Pasifik Doğal Kaynaklar Eşbaşkanı Nikhil Bhandari: “Talebin tepesine bir on yıl daha kaldığını düşünüyoruz ve daha da değerlisi, doruğa ulaşması gereken 10 yıldan sonra keskin bir düşüş yerine birkaç yıl daha sabit kalır.”
İkinci açıklama ise Teksaslı petrol danışmanlık şirketi Lipow Oil Associates’in Başkanı Andy Lipow’dan geldi: “Ortadoğu’daki gerilimin artmasıyla petrolün varil başı fiyatı bu yıl 90 dolara yükselecek.” (Hatılatma: Bugünlerde Brent petrol 86, WTI’nin 82 dolar civarda işlem görüyor.)
Yahoo Finance’e konuşan Lipow, “Piyasadaki en büyük korku, Orta Doğu’da gördüğümüz en büyük jeopolitik gerilimdir” diye konuştu.
İsrail ile İran’ın desteklediği Lübnan’daki Hizbullah milisleri arasında artan gerilimler, sınır ötesi bir çatışmanın sonunda Tahran’ı daha direkt kapsayabileceği istikametindeki endişeleri artırdı. (İran günde yaklaşık 3 milyon varil petrol üretiminden, yani dünya üretiminin yaklaşık yüzde 3’ünden sorumlu.) Buradan yola çıkan Lipow da şunları söyledi: “Petrol piyasalarının endişesi bu, Basra Körfezi bölgesindeki arzın kesintiye uğramasına neden olabilir. Bundan yıl sonuna kadar artan talebin yanı sıra, Brent ham petrol fiyatlarının varil başına yaklaşık 90 dolara kadar çıkmasını bekliyoruz.”
Goldman Sachs ise gelecek yıl için gayesini değiştirmeyerek varil başına ortalama 82 dolar düzeyinde tuttu.
