“VAZGEÇİLMEZ VE GÜÇLÜ MÜTTEFİK”
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Lider Joe Biden’ın adaylıktan çekildiğini açıklamasının ardından Kongre’nin ortak toplantısına hitap etmek üzere ABD’ye gitti.
Netanyahu, İsrail’den ayrılmadan evvel yaptığı açıklamada, “Amerikan halkı bir sonraki başkanı olarak kimi seçerse seçsin, İsrail, Amerika’nın Ortadoğu’daki vazgeçilmez ve güçlü müttefiki olmaya devam edecektir” dedi.
Netanyahu, iktidarda olduğu onlarca yıl boyunca ABD’ye çok sayıda resmi ziyaret gerçekleştirdi, Amerikalı yetkililerle görüştü ve zaman zaman karşı karşıya geldi.
İsrail’in ABD’nin önemli bir müttefiki olmasına rağmen Netanyahu, birden fazla ABD başkanına açıkça meydan okudu.
İşte iki devletin açıkça karşı karşıya geldiği anlar…
TEMMUZ 1996: “BURADA SÜPER GÜÇ KİM?”
Başkan Bill Clinton, Temmuz 1996’da Washington’da Netanyahu ile ilk resmi toplantısını gerçekleştirdi.
İsrail başbakanının ABD’li mevkidaşı ile İsrail-Filistin sorunu hakkında konuştuğu görüşmeden sonra, zahmetten çıkan Clinton, yardımcılarına özel olarak, “Kendisini kim sanıyor? Buradaki süper güç kim?” diye sordu.
MART 2010: “İHTİYACIMIZ OLAN GÜVENİ ZEDELEYEN BİR ADIM”
O zamanki Lider Yardımcısı Joe Biden’ın Washington’ın en yakın bölgesel müttefikine dayanağını tekrar teyit etmek için İsrail’e gitmişti.
Birkaç saat sonra, İsrail hükümeti Doğu Kudüs’te Museviler için bin 600 yeni konut ünitesi planlarını duyurdu.
Bu garip zamanlamayla duyuru, İsrail ve Filistinlilerin ABD arabuluculuğunda dolaylı barış müzakereleri konusunda mutabakata varmasından yalnızca bir gün sonra yapıldı.
Biden buna karşılık, grubu bir açıklama hazırlarken Netanyahu’yu akşam yemeğinden önce bir buçuk saat bekletti.
Yemek sırasında yayınlanan Biden’ın açıklaması , yakın bir müttefike yönelik olmasına karşın dikkat alımlı derecede güçlüydü.
“Kınama” sözünü kullandı ve duyurunun “içeriği ve zamanlamasının” “şu anda ihtiyaç duyulan güveni baltalayan türden bir adım” olduğunu belirtti.
MAYIS 2011: NETANYAHU VE OBAMA GERİLİMİ
9 Mayıs 2011’de Başkan Barack Obama, 1967 sınırlarına dayanan sınırlara sahip iki devletli bir çözüm çağrısında bulundu.
Ertesi gün, Beyaz Saray’da kapalı kapılar gerisinde yapılan bir görüşmenin akabinde Netanyahu, Obama’yı alenen reddederek, “illüzyonlara” dayalı bir barışın “Ortadoğu gerçekliğinin kayalarına” çarpacağını söyledi.
Netanyahu bu konuşmada, İsrail’in “savunulamaz” 1967 hudutlarına geri dönemeyeceğini ilan etti.
MART 2015: NETANYAHU KONGRE’YE HİTAP EDİYOR
Netanyahu ile Obama yönetimi arasındaki ilişki, İsrail başbakanının Beyaz Saray’a evvelden istişareden Cumhuriyetçi bir konuşmacının daveti üzerine Cumhuriyetçi liderliğindeki Kongre’nin ortak toplantısında konuşmasıyla daha da kötüleşti.
Netanyahu, İran’ın nükleer programı hakkında konuştu- kimi Beyaz Saray yetkilileri bunu ABD liderini ve ABD’nin Tahran ile müzakerelerini baltalama girişimi olarak gördü.
KASIM 2020: “SESSİZ KALABİLİRDİ”
Başkan Donald Trump ile Netanyahu, Trump’ın devrinde güçlü, sadık ve ferdî bir ittifak yaşadı.
Ancak Trump’ın 2020’de seçimi Biden’a kaybetmesinin ardından ilişki hızla bozuldu ve Trump, Netanyahu’yu rakibini çok çabuk tebrik etmekle suçladı.
Trump daha sonra Axios gazetecisi Barak Ravid’e, “Biden’ı birinci tebrik eden kişi, muhatap olduğum herkesten daha fazlasını yaptığım adam olan Bibi Netanyahu’ydu. … Bibi sessiz kalabilirdi. Korkunç bir hata yaptı” dedi.
MART 2024: BİR “İSA’YA GELİN” TOPLANTISI
İsrail’in sadık bir destekçisi olan Biden, Netanyahu’yu kırk yıldır tanıyor ve uzun ama karmaşık bir dostluk sürdürüyor.
Biden, Gazze’deki artan sivil kayıpları nedeniyle Demokratların İsrail’e silah vermeyi bırakması yönündeki baskısıyla desteği dengelemeye çalıştı.
Biden’ın politikacılara, “Ona söyledim, Bibi… sen ve ben ‘İsa’ya gel’ toplantısı yapacağız” dediği kaydedildi.
Netanyahu daha sonra, “Eğer bu yürekten bir sohbet anlamına geliyorsa, Joe Biden’ı tanıdığım 40 yıl boyunca ve savaş başladığından bu yana geçen 12 yahut 13 sohbette bunu birçok defa yaşadık” dedi.
HAZİRAN 2024: SİLAH VE MÜHİMMATIN GERİ ÇEKİLMESİ
ABD hükümeti, İsrail’e en büyük silah tedarikçisi konumunda. Buna 7 Ekim’den bu yana yapılan 6,5 milyar doları aşan güvenlik yardımı da dahil.
Haziran ayında Netanyahu, Biden yönetiminin “silah ve mühimmat sakladığını” iddia etti. Beyaz Saray bu iddiayı reddetti.
Baskılar ortasında, Biden yönetimi Mayıs ayında İsrail’e iki tür büyük silahın teslimatını askıya aldı. Ancak temmuz ayında bu silahlardan bieinin teslimatına devam edildi.
Pazartesi günü Washington’a doğru yola çıkan Netanyahu, seyahatinin Biden’a “savaşta ve kamu hizmetindeki uzun ve seçkin mesleği boyunca İsrail için yaptıklarından dolayı” teşekkür etme fırsatı olacağını söyledi.
