NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg‘in başkanlığında gerçekleşecek zirvede Türkiye’yi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan temsil edecek. Üyeler doruğa, devlet ve hükümet liderleri seviyesinde iştirak sağlayacak.
Rusya-Ukrayna Savaşı‘nın ana gündem maddesi olacağı zirvede, ittifakın kolektif savunma ve caydırıcı gücü ile özellikle Çin’e karşı iştiraklerin güçlendirilmesine odaklanılacak. Bu çerçevede, tepeye 32 üyenin yanı sıra Ukrayna, Avustralya, Japonya, Yeni Zelanda ve Güney Kore başkanları de iştirak edecek.
Ukrayna’ya destek ana gündem maddesi
Finlandiya ve İsveç’in de iştirakinin akabinde birinci sefer 32 üyesiyle bir ortaya gelecek ittifakın tepede ana gündem unsuru, Ukrayna’ya destek olacak. Üye ülkeler zirve kapsamında yürüttüğü müzakereler sonrasında, Ukrayna için önemli bir destek paketi açıklayacak.
2022’den bu yana Ukrayna’ya destek olmak için NATO üyeleri ülkeye her yıl yaklaşık 40 milyar Euro destek sağlıyor. Zirve kapsamında, üyelerin Ukrayna’ya 40 milyar Euroyu yıllık baz olarak kabul etmesi, daha sonra takviyenin sürdürülmesi konusunda mutabakatı bekleniyor. Ukrayna’ya destek çerçevesinde zirvede aynı zamanda ilave bazı üyelerin Kiev ile ikili askeri anlaşmalara imza atabileceği düşünülüyor.
Zirvede aynı zamanda NATO, Ukrayna’ya memleketler arası güvenlik takviyesinin uyumunu üstlenmesini sağlayan bir komuta merkezinin kurulacağını duyuracak. Yüzlerce çalışanı olması öngörülen ve üç yıldızlı bir general tarafından başkanlığı yürütülecek komuta merkezinin karargahı ise Almanya’da olacak.
Kolektif savunma ve caydırıcılık kabiliyeti
Rusya’nın 2014’te Kırım’ı yasa dışı ilhakının akabinde kolektif savunma ve caydırıcılık kabiliyetini güçlendirmeye odaklanan NATO, Washington Zirvesi’nde de bu konuya özel önem atfedecek.
Müttefiklere kara, hava, deniz, uzay ve siberuzayda kolektif savunma taahhüt eden NATO, zirvede endüstriyel işbirliği ve üretimi artırmayı taahhüt edecek. Üye ülkeler aynı zamanda balistik füze savunma sistemini güçlendirmek için Polonya’da yeni bir üssün kurulmasına onay verecek.
Artan Çin tehdidine karşı iştiraklerin güçlendirilmesi
Tehdit olarak birinci defa Çin’in 2019’da Londra’da düzenlediği liderler toplantısında radarına alan NATO, Washington Zirvesi’nde de bu mevzuyu ele alacak. NATO Genel Sekreteri, bilhassa Asya-Pasifik’teki ortaklarla işbirliğini derinleştirmek için Avustralya, Japonya, Yeni Zelanda ve Güney Kore liderlerini zirveye davet etti.
İran, Çin ve Kuzey Kore’nin Rusya’yı desteklediğini söyleyen Stoltenberg, “otoriter aktörlere” karşı “dostlarla” daha yakın işbirliğinin önemini vurguladı. Bu çerçevede, zirvede Asya-Pasifik’teki NATO ortaklarıyla bağların genişletilmesi bekleniyor.
NATO, 75. yılında konutuna dönüyor
NATO’nun bu yıl Washington’da bir tepe düzenlemesi sembolik bir mana taşıyor. 1949’da 12 ülkenin Washington’da “Kuzey Atlantik Anlaşması“nı imzalamasıyla kurulan ittifak, bu yıl 75. yaşını kutluyor.
50. yaşını da Washington’da kutlayan NATO, en son ABD’de 2012’de zirve düzenlemişti.
Ev sahibi ABD’de ise mevcut başkan ve 2024 seçimlerinde demokratların lider adayı Joe Biden’ın sağlık durumu, ana gündem maddesi olmaya devam ediyor.
Zirve’de NATO’nun atacağı adımların yanı sıra, Biden’ın kritik toplantılarda sergileyeceği performans ve vazifeye devam edip etmeyeceği hususları, doruğa bir nevi gölge düşürüyor.
