NASA’dan “yerçekimi” kadar önemli keşif: Dünya’nın çevresindeki elektriksel alan ilk kez ölçüldü

Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), yıllar süren aramaların akabinde Dünya’yı çevreleyen elektriksel alanı tespit ettiklerini duyurdu.

Ambipolar denen alanın yerçekimi ve manyetik alan kadar önemli olduğu belirtildi.

1960’lardan bu yana, Dünya’nın etrafında bir elektriksel alanın bulunduğu öne sürülüyordu. Atmosferdeki atomların 250 kilometreye kadar yükseklikte negatif yüklü elektronlara ve pozitif yüklü iyonlara ayrışması nedeniyle ambipolar alanının bu yükseklikte başladığı tahmin ediliyordu. Ancak bu alanın varlığı bugüne kadar kanıtlanamamıştı.

NASA’nın Endurance misyonundan araştırmacılar, Kuzey Kutbu yakınlarından fırlatılan bir roketle birinci defa ambipolar alanı tespit edip kuvvetini ölçtü.

Mayıs 2022’de Svalbard’dan fırlatılan roket, 768 kilometre yüksekliğe çıkarak 19 dakika sonra Grönland Denizi’ne düştü. Araç, yaklaşık 518 kilometre yükseklikte elektrik potansiyelinde 0,55 voltluk bir değişim kaydetti.

“SAAT PİLİ KADAR GÜÇLÜ”

Nature mecmuasında yayımlanan bulgular, kutup rüzgarlarının gerisindeki süreci aydınlattı. Makalenin başyazarı Glyn Collinson, “Yarım volt neredeyse hiçbir şey değil; sadece bir saat pili kadar güçlü” halinde açıklama yaptı. “Ama kutup rüzgarını açıklayan doğru miktar bu” dedi.

Araştırmaya nazaran, hidrojenden oluşan iyonlar, kutup rüzgarında en çok bulunan parçacık çeşidi. Bu iyonlar, ambipolar alan tarafından yerçekiminden 10,6 kat daha güçlü bir dış kuvvete maruz kalıyor.

“YERÇEKİMİNE KARŞI KOYMAK İÇİN YETERLİ”

Collinson, bu durumu “Atmosferi uzaya doğru kaldıran bir taşıma bandı gibi” olarak tanımlıyor. Çalışmanın ortak muharriri Alex Glocer ise, “Bu, yerçekimine karşı koymak, hatta parçacıkları süpersonik hızlarda uzaya fırlatmak için fazlasıyla yeterli” açıklamasında bulundu.

Bilim insanları ayrıyeten bu yarım voltluk alanın, Dünya’nın üst atmosferindeki iyonosfer tabakasını da şekillendirdiğini belirledi.

Oksijen iyonlarının da ambipolar alanın etkisiyle yükseldiği ve iyonosferin üst kısımlarındaki yoğunluğu yüzde 271 oranında artırdığı ortaya kondu.

MARS VE VENÜS’TE DE OLABİLİR

Endurance misyonundan bilim insanları, ambipolar alanın atmosferi şimdi bilinmeyen biçimlerde de etkiliyor olabileceğini söz ediyor.

Ayrıca, bu tıp bir alanın Mars ve Venüs üzere gezegenlerde de bulunabileceği düşünülüyor. Collinson, “Atmosferi olan herhangi bir gezegenin ambipolar alanı da olmalı” formunda açıklama yaptı.