Mehmet Şimşek’ten akaryakıt ve tütün ürünlerinde indirim sinyali

Ekonomi Koordinasyon Kurulu, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz başkanlığında Şanlıurfa’da gerçekleştirildi. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Şanlıurfa’da gazetecilerin gündeme dair sorularını cevapladı. Bir sefer her şeyden evvel enflasyonu düşürmede kararlıyız, enflasyon düşüyor. 2022 yılı sonunda yüzde 64 civarıydı, 2023’te yüzde 65 civarı, muhtemelen yılı yüzde 44-45 aralığında kapatacağız diye Merkez Bankamızın bir iddiası var, hasebiyle enflasyon düşüyor, 2025 yılında da enflasyon 4 sebepten ötürü düşmeye devam edecek.

Birincisi, tabi ki para siyaseti gecikmeli tesirde buluyor, para siyasetinin dezenflasyonist sürece katkı vermesi bundan sonraki süreçte de devam edecek, gecikmeli tesir 18 ay boyunca kelam konusu olacak. İkinci olarak, 2025 yılında biz bütçe açığını yaklaşık yüzde 5 civarından yüzde 3 civarına düşürmeyi hedefliyoruz, hasebiyle bütçe açığındaki azalmanın dezenflasyonist tesiri de çok net bir formda görülecek. Üçüncü olarak, tabi yönetilen yönlendirilen fiyatlar konusunda da aslında azamî hassasiyeti gösteriyoruz. Örneğin 2024 yılında doğal gaz, elektrik fiyat artışları yüzde 38 civarı oldu, yani Merkez Bankası’nın orijinal hedefine paralel gitti, 2025’te de emsal yaklaşım içinde olacağız.

AKARYAKIT VE TÜTÜN ESERLERİNDE İNDİRİM SİNYALİ

Burada kıymetli olan birkaç faktör var, yani elektrik ve doğal gazı bir kenara bırakacak olursak, akaryakıt ÖTV’si ve tütün ürünlerinin ÖTV’si, bu iki bahiste da enflasyon gayesini tehlikeye atmayacak bir yaklaşım içerisinde olacağız. Aslında yurt içi ÜFE kadar, daha doğrusu son 6 aylık yurt içi ÜFE oranında olağan kaideler altında ÖTV’de bir artış kelam konusu olacakken, ki bu oran epey düşük, yani enflasyon yılsonu açıklanmadığı için tam bir sayı vermem yanlışsız olmaz, lakin göreceksiniz ki 2025 enflasyonu tehlikeye atmayacak formda olacak.

Burada tahminen akaryakıtta bir değerlendirmeye gidebiliriz, yani sınırlama manasında, tekrar değerleme oranıyla artan öteki birçok harç ve fiyat zati enflasyon sepetinde yok, zira pasaport daima aldığınız bir şey değil, kimlik daima aldığınız bir şey değil, onlar o nedenle hane halkının gereksinime binaen dönemsel olarak aldığı hizmetler karşılığında verilen hizmetler.

Dolayısıyla burada önümüzde güç fiyat ayarlamaları çok kritik. Yönetilen yönlendirilen fiyatlarda, akaryakıt ÖTV’si önemli, bir de tütün ürünlerindeki ÖTV, diğerlerinin enflasyon üzerindeki etkisi olmadığı veya çok sınırlı olduğu için onları ayrı bir çerçevede değerlendiriyoruz. Bütçede gelir ayağı perspektifiyle bakıyoruz, ama diğer yönetilen yönlendirilen fiyatlarda Merkez Bankası’nın 2025 gayesini önemli bir halde dikkate alacağız.”

“SOSYAL KONUT ARZININ ARTIRILMASI ARZ İSTİKAMETLİ SİYASETLERİN DEĞERLİ BİR BİRLEŞENİ”

“Tabi bir de temel sorulan soru şuydu: Islahatlar. Burada aslıda kastedilen arz istikametli dezenflasyon siyaseti. Orada az evvel bedelli bakanlarımız da değindiler, bizim önceliğimiz tabi ki besin arzını artırmak, o nedenle de Tarım Bakanlığımızın sulama, toplulaştırma, besin lojistiği, besin ihtisas bölgelerinin kurulması üzere konularda biz çok güçlü bir halde takviye vermeye devam edeceğiz. Yani bütçede besin arzını önceliklendireceğiz, bu arz taraflı dezenflasyon için kıymetli bir adım.

İkinci olarak, tabi toplumsal konut, zira kiralar şu anda kıymetli bir tabi ki konu ve toplumsal konut arzının artırılması da tekrar bizim arz taraflı siyasetlerin değerli bir birleşeni. Güçte dönüşüm tabi ki değinildi, o da çok kritik, zira cari açık üzerinden dolaylı olarak dezenflasyonu destekleyecek. Son 21 yıla baktığınız vakit, Türkiye’nin enerji ithalatı Türkiye’nin cari açığının 1,5 katı, yani 948 milyar dolar, hasebiyle burada Güç Bakanlığımızın yaptığı hoş çalışmalar sayesinde güçte dışa bağımlılık azaldıkça cari açık üzerinden, kur üzerinden enflasyonist baskılar da daha yönetilebilir olacak.”

“REKABETİN OLDUĞU ORTAMDA VERİMLİLİK VARDIR”

“Yani hem besin arzı, hem güç arzı, hem toplumsal konut arzı, hasebiyle bütün bunlar tesirli olacak. Yeniden Sanayi Teknoloji Bakanlığımızın aldığı çok değerli inisiyatifler var, bilhassa üretimin artırılmasına yönelik, yatırımların artırılmasına yönelik, cari açığın azaltılmasına yönelik, bütün bunlar asında orta-uzun vade dezenflasyonu destekliyor, o nedenle aslında YTAK üzerinden bu alanlar destekleniyor.

Ama en kritik alanlardan bir tanesi tabi ki hiçbir bölümde bir konsantrasyona müsaade vermemek, yani halk lisanıyla monopolleşmeye sektörel yahut eser bazında müsaade verilmemesi. Burada en kritik mevzu, bütün eserlerde, kesimlerde piyasaya girişin-çıkışın kolaylaştırılması, global entegrasyonun güçlü bir formda devam ettirilmesi. Zira rekabetin olduğu ortamda verimlilik vardır, inovasyon vardır, o da tabi ki dezenflasyonisttir.

O nedenle Avrupa Birliği’yle Gümrük Birliği’nin güncellenmesi pahalıdır, oraya bilhassa tarımın, işte hizmetlerin, kamu alımlarının eklenmesi değerlidir. Kamu alımları demişken, kamu ihale ıslahatı da bu bağlamda değerli bir ıslahattır. Hasebiyle biz global entegrasyonu da aslında bir manada dezenflasyonist sürecin bir modülü olarak görüyoruz.”

“KKM’DE ÇIKIŞ SÜRECİ DEVAM EDECEK”

“Bütün bu çerçevede baktığımız vakit, az evvel de söyledim, para siyasetinin gecikmeli tesiri, bilhassa maliye siyasetindeki 2025’e ait öngörülerimiz, yönetilen, yönlendirilen fiyatlar ve yapısal dönüşüm, yapısal ıslahatlar dezenflasyonu kalıcı olarak destekleyecek, münasebetiyle bizim o bahiste bir tereddüdümüz yok.

Merkez Bankası, dezenflasyon için para siyasetinde gerekli çerçeveyi arkadaşlar oluşturdular ve bu çerçeve güçlü bir formda tabi ki devam edecek.

KKM konusuna gelince, bizim için tabi ki bir maksat, ancak biz daha evvel de söyledik, piyasalarda rastgele bir oynaklığa, rastgele bir, yani piyasaları tabiri caizse bozmadan çıkış süreci devam edecek.

Şu ana kadar bu süreç çok güzel yönetildi, yani geçen sene Ağustos ayında 144 milyar dolarla doruğa çıkan KKM bakiyesi şu anda 30-35 milyar dolar aralığına inmiş durumda, bunun yaklaşık 3’te biri tüzel kişilere ait, geriye kalanı şahıslara ait mevduatlardan oluşuyor.

Biz zaten tüzel kişilerin Kurumlar Vergisi istisnasını kaldırmıştık, daha az cazip hale getirdik. Bireylere ilişkin de stopaj getirdik, dolayısıyla önümüzdeki dönemde KKM’yi daha da az cazip hale getirecek adımları atmaya devam edeceğiz. Hakikaten Merkez Bankamız esasen yakın devirde bir-iki düzenleme yaptı o çerçevede.”

“FİNANSMANA ERİŞİM BÜTÜN KESİTLER İÇİN DAHA DA İYİLEŞECEK”

“Onun dışında kredilere ait bir soru vardı. Tabi biz tarım, ihracat, yatırım, esnaf üzere alanlarda bir kredi sınırlamamız yok, hatta bu alanlarda bizim bütçe üzerinden faiz sübvansiyonumuz var. Hasebiyle bakın ihracatta reeskont kredisi veriyoruz, bu türlü az bir sayı falan da değil, son 1 yıl içerisinde 531 milyar liralık reeskont kredisinden bahsediyoruz.

Oradaki başka takviyeler ve kalemleri de hesaba kattığımızda ek 150-160 milyar lira daha kelam konusu. Yeniden çiftçimize gelecek sene için faiz sübvansiyonu olarak 160 milyar lira takviye vereceğiz, benzeri biçimde esnafımıza, yani esnaflarımızın kullandığı kredilerin faizinin yüzde 50’sini devlet olarak karşılamaya devam edeceğiz.

Dolayısıyla gördüğünüz üzere tarımda, ihracatta, esnaf kredilerinde zati biz sübvansiyon sağlıyoruz. Yatırımlarda da YTAK üzerinden, bir de verilen teşviklerdeki faiz takviyesi üzerinden yatırımlara da önemli bir faiz dayanağımız var, yeni teşvik sistemiyle de bu çok daha net bir biçimde ortaya konulacak. Lakin biz tüketici kredilerini sübvanse etmiyoruz, etmeyeceğiz.

Enflasyon düşüyor, münasebetiyle önümüzdeki devirde muhtemelen finansmana erişim bütün bölümler için daha da güzelleşecek, şartlar daha elverişli hale gelecek. Hakikaten global şartlar da daha destekleyici hale geliyor. Anladığım kadarıyla bana gelen sorular bunlardı.”