Kuşlar neden elektrik tellerine tüner? Nasıl oluyor da çarpılmıyorlar?

Türkiye’nin büyük kısmında elektrik telleri yer altına çekilse de, havada direklerin ortasında gerilmiş elektrik tellerine tünemiş kuş sürüleri imgesi kimseye yabancı değil. Pekala kuşlar neden elektrik tellerine karşı koyamıyorlar ve öbür noktalara konup tüneme imkanı varken, insan imali bu yabancı ve tehlikeli yapılardan uzak duramıyorlar? İnsanların, yaklaşması tehlikeli ikazlarıyla uzak durduğu bu elektrik telleri nasıl oluyor da kuşları çarpmıyor?

Bu olayın nedenini açıklamak epey kolay. Teller, kuşların potansiyel yırtıcılardan korunmak yahut avlar için etraflarını görebilecekleri hoş ve yüksek bir tünek sunar. Üstelik görüş açıları da ağaçların yaprakları tarafından kapanmaz. Hasebiyle, ortalıkta bir tel varsa, ağaçlardan çok daha uygun bir tünek seçeneğidir.

Elektrik çarpması ise öteki bir sorun. Aslında ABD’de her yıl 1 ile 11,6 milyon kuşun elektrik çarpması sonucu öldüğü kestirim ediliyor. Bilhassa de yırtıcı kuşlar üzere daha büyük kanat açıklığı olan kuşlar risk altında, zira yalnızca bir kabloya dokunmak elektrik çarpması için kâfi değil lakin kuşlar kanatlarını açıp da ezkaza iki kabloya birden dokunursa yahut bir kabloya dokunurken birebir vakitte elektrik kulesi üzere bir topraklama kaynağına dokunacak olursa, yüksek akıma maruz kalarak hayatını kaybeder.

İri yırtıcı kuşlar için ölümcül tuzak

ABD Balık ve Yırtıcı Ömür Servisi’nin Ulusal Adli Tıp Laboratuvarı tarafından 2016 yılında yapılan bir çalışmada, elektrik çarpması sonucu ölen 417 yırtıcı kuş incelenmiş ve ölenlerin yaklaşık yüzde 80’inin kel ya da altın kartal olduğu tespit edilmiş.

Ancak kuşların çoğunlukla elektrik çarpmasına maruz kalmamasının nedeni, uçma yeteneğini geliştirme zahmetine katlanmaları ve bu yeteneği kullanarak elektrik çizgilerine erişmeleridir. Elektrik çizgisine merdivenle tırmanmış olsalardı, kuleyle tele birebir anda dokunduklarında, anında kızarırlardı. Özet olarak, tek bir elektrik sınırı üzerine tüneyen kuşlar topraklanmadıkları için ölmezler.