Karaciğer yağlanması olanlar diyabet ve koroner arter hastalıkları açısından risk altında

Karaciğer yağlanması ve obezite toplumda gittikçe artan bir sorundur ve nüfusun 1/3’ünü yani her 3 kişiden 1’ini etkilemektedir. Morbid obez olarak nitelendirdiğimiz vücut kitle indeksi 35’in üzerindeki bireylerin ise neredeyse %90’ında karaciğer de yağlanma saptanmaktadır. Ancak karaciğer yağlanmasının gelişmesi için vücut yağ dağılımı toplam yağ kitlesinden daha önemlidir. Karın çevresinde artma ile karekterize intraabdominal ve visseral yağlanması olanlarda karaciğer yağlanması daha fazladır. Karaciğer yağlanması olanların %22.5’unda diyabet, %70’inde kolesterol yüksekliği, %40’ında hipertansiyon ve %40’ında metabolik sendrom ilişkisi mevcuttur. Karaciğer yağlanması olanlarda ölüme yol açan hastalıkların başında kalp ve damar hastalıkları gelmektedir.

Karaciğer yağlanmasının yol açtığı sorunlar sadece karaciğeri ilgilendiren siroz ve kanser ile sınırlı kalmayıp birçok karaciğer dışı sistemlerde dolaylı olarak etkilenmektedir. Karaciğer yağlanması olanlarda obeziteden bağımsız olarak diyabet gelişme riski 3-4 kat daha yüksektir. Buna aşırı kilo ilave edilir ise tip 2 diyabet gelişme riski 6 kat artar. Karaciğer yağlanmasında diyabete yatkınlığın artmasının altında yatan mekanizma yağ asitlerinin karaciğerde birikimi sonucu insülin reseptörlerindeki insülin sinyallerinin bozulmasıdır. Karaciğerin kan şekerinin regülasyonunda çok önemli görevleri vardır. Basitçe tarif edecek olursak kan şekerimiz düştüğünde artırmak için ihtiyaçtan fazla arttığında ise normale getirmek için bir takım kimyasal reaksiyonlar karaciğerde gerçekleşir. Karaciğerin siroz olması durumunda bu regülasyon kabiliyetide bozulur. Siroz hastalarının %60’ında bozulmuş glukoz tolerans testi %20’sinde ise aşikar diyabet saptanır.

Karaciğer yağlanması geriye döndürülebilir bir süreçtir. Bunun için Akdeniz tarzı beslenmeye ağırlık verilmeli, düzenli egzersiz yapılmalı ve kilo verilmelidir. Vücut ağırlığının %10’unun verilmesi ile yağlanma geriler. Böylece aynı zamanda açlık kan şekeri ve karaciğerin insülin duyarlılığı da normale döner.

Prof. Dr. Onur YAPRAK
Genel Cerrahi Uzmanı