Kadir ne demek? Kadir isminin anlamı

Sözlükte “gücü yetmek; ölçü ile yapmak, planlamak; kıymetini bilmek; rızkını daraltmak” manalarına gelen kadr (kudret) kökünden sıfat olup “her şeye gücü yeten” demektir (Râgıb el-İsfahânî, el-Müfredât, “ḳdr” md.; Lisânü’l-ʿArab, “ḳdr” md.). Kudret kavramı Kur’ân-ı Kerîm’de 103 yerde Allah’a nisbet edilmekte olup bunların yetmiş dördü isim, yirmi dokuzu fiil biçimindedir. İsim statüsüne giren kavramlar çoklukla “güç yetirmek, ölçülü ve planlı yaratıp düzenlemek” manasında, fiil kalıplarındaki kavramlar da kelamlık mânalarında kullanılmıştır. Kādir ismi yedi âyette tekil, beş âyette tâzim tabir etmek üzere çoğul sîgasıyla Allah’a izâfe edilmiştir. Bunlardan öteki doksan dokuz isim listesinde bulunmayan kadîr ismi kırk beş âyette, muktedir ismi de dört âyette (bk. MUKTEDİR) zât-ı ilâhiyyeyi nitelemektedir.

KADİR GECESİ ANLAMI

Kadir doksan dokuz isme yer veren rivayetlerde yer almakta (İbn Mâce, “Duʿâʾ”, 10; Tirmizî, “Daʿavât”, 82), kadirle birlikte öteki hadis rivayetlerinde de Allah’a nisbet edilmektedir.

Kadir isminin kadire nazaran daha vurgulu bir mânaya sahip olduğu kabul edilmiştir. Kur’an’da kādir insanlara da izâfe edildiği halde kadîr yalnızca Allah’ı nitelemiştir. Kadir’in yer aldığı âyetlerde ilâhî kudret âyet indirmek, azap göndermek, ölüleri diriltmek, tabiatın ve toplumsal hayatın işleyişini ilgilendiren kanunları yürütmek üzere alanlara yönelikken kadîr ismi, geçtiği kırk beş âyetin otuz beşinde birçok mevzuyu içine aldıktan sonra “her şeye muktedir olan” mânasıyla çok varlıklı bir muhtevaya sahiptir.

Kadir, doksan dokuz esmâ-i hüsnâdan yaklaşık tıpkı manaya gelen kavî ve muktedir isimleriyle muhteva iştiraki, “iradesini her durumda yürüten” mânasındaki cebbâr, “yenilmeyen, yegâne galip” anlamındaki azîz ve “yenilmeyen, yegane kudret ve tasarruf sahibi” manasındaki kahhâr isimleriyle mâna yakınlığı içinde bulunur.