Jüpiter’in uydusu Io’da şaşırtan keşif: Bu volkan da nereden çıktı?

Jüpiter’in en büyük uydularından biri olanı Io, Güneş Sistemi’nde volkanik olarak en faal yer olmasıyla da dikkat çekiyor. Bu özelliği, otuz yıldan kısa bir müddette orijinal bir volkan oluşturduğunun ortaya çıkmasıyla bir sefer daha doğrulanmış durumda.

Uydu, en son 1990’ların sonlarında NASA’nın Galileo vazifesi tarafından yakından gözlemlendi ve incelendi. NASA’nın Juno aracı şu anda Jüpiter’i inceliyor ve son aylarda birkaç defa Io’nun yakınından geçme talihi yakaladı. Uzay aracı, JunoCam ve kızılötesi sensörlerini kullanarak uydunun fotoğraflarını çekti. İki misyon ortasındaki imajları karşılaştıran bilim insanları ise, 1997’den bu yana yeni bir volkanın ortaya çıktığını fark etti.

Io’da yüzlerce faal volkan bulunuyor. En son ortaya çıkan volkan, Io’nun ekvatorunun çabucak güneyinde yer alıyor ve Juno imajları, 32.400 kilometrekarelik bir alanı kaplayan yeni lav akıntılarını ve volkanik birikintileri gösteriyor.

Juno, 2023 ile 2024 yılları ortasında Io’nun yakınından üç geçiş yaptı. Uydunun yaklaşık 20 yakın çekim renkli imajını kaydetti. Bu çekimlerde, uyduda son 27 yılda gerçekleşen çok sayıda değişiklik görülüyordu ve tahminen de şaşırtan olmayan bir formda, uydunun yüzeyinde yeni lav akıntıları ve daha fazla yüzey birikintisi gözüküyordu. Etkin volkanlardan gelen dokuz püskürme, Io yüzeyinde yayılıyordu.

Yeni volkan, 1997’de esasen mevcut olan ve Kanehekili olarak isimlendirilen öteki bir volkanik özelliğin doğusunda yer alıyor. Yeni volkanın ismi şimdilik açıklanmadı.

Bulgular bu hafta Berlin’de düzenlenen Europlanet Bilim Kongresi’nde (EPSC) sunuldu.