İzmir Körfezi’nde kirlilik ve berbat kokunun yanı sıra suyun yüzeyini kaplayan kırmızılık sürüyor. İzmir Körfezi Bilim Kurulu Üyesi EÜ Fen Fakültesi Biyoloji Kısmı Hidrobiyoloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. İnci Tüney Kızılkaya, körfezdeki renk değişiminin sebebinin deniz suyu sıcaklığının yüksek olması ve kirlilik nedeniyle artan mikroalglerin olduğunu belirtti.
Mikroalglerin fotosentetik, gözle görülmeyen mikroskobik canlılar olduğunu söyleyen Doç. Dr. Kızılkaya, “Atmosferdeki oksijenin yüzde 70 ila 80’i denizlerde üretiliyor. Bunların birçoğunu da yosunlar, deniz çayırları ve mikroalgler üretiyor. Mikroalglerin bazıları azot bağlama özelliklerine sahip ve ayrıca diğer canlılar için besin oluştururlar.
Mikroaglerle zooplanktonlar, zooplanktonlarla da balıklar beslenirler. Mikroalgler besin zincirinin temel halkası, sucul ekosistemlerin olmazsa olmazıdır. Ancak denge bozulduğunda, bu canlılar aşırı çoğaldığında ‘red tide’ ya da ‘algal bloom’ dediğimiz durum meydana gelir. Çok çoğalarak suyun yüzeyini kaplayarak ışık geçirgenliğini azaltırlar. Suyun altındaki canlılara ışık bulaşmaz ve fotosentez yapan canlılar yok olmaya başlarlar. Ayrıyeten yüzeyi kapladıkları için denizle atmosfer ortasındaki gaz alışverişini de engellemiş olurlar” ifadelerini kullandı.
“HAVALAR SOĞUDUĞUNDA KÖRFEZDEKİ KIRMIZILIK KAYBOLACAK”
Doç. Dr. Kızılkaya, mikroalglerin çoğaldıklarında denizin kırmızı-kahverengi olduğunu belirterek, “Eğer bir ortamda besin dediğimiz alglerin büyümek, çoğalmak için kullandıkları azot ve fosfor bileşikleri fazlaysa, hava sıcaklığı da uygun şarta geldiğinde red tide ile karşılaşabiliyoruz. Olağanda İzmir’de karşılaştığımız bir olaydı ancak kısa sürerdi ve az miktarda oluşurdu. İzmir Körfezi’nde çok besin olduğunu biliyoruz. Zira körfezde akıntı sistemi çok güçlü değil. Akıntı güçlü olmadığı için bu besinler uzaklaştırılıp, dağıtılamıyorlar. O nedenle de mikroalgler çok çoğalıyorlar. Akıntı sisteminden ötürü dağıtılamadıkları için kırmızı kümelenmelerle karşılaşıyoruz.Havalar soğuduğunda körfezdeki kırmızılık kaybolacak. İlkbahar ve sonbahar mevsimlerinde ani alg çoğalmaları doğal süreçler. ” diye konuştu.
RED TİDE NEDİR?
Kızıl gelgit (red tide) plankton ismi verilen tek hücreli canlıların çok gelişmesi sonucunda deniz yüzeylerine yakın yerlerde gerçekleşen bir olaydır. Kızıl gelgit, kırmızı gelgit yahut kızıl akın, suda yaşayan kimi fitoplanktonların yüksek konsantrasyonlarının neden olduğu bir alg patlaması tipi. Bu durumda ateşrengi algler kırmızı yahut kahverengi renk alır.
Kızıl akın sırasında Karenia brevis üzere su yosunları suya brevetoksin isimli toksik kimyasallar bırakabilir. Bu zehirli hususlar bilhassa algler ile beslenen yumuşakçalar tarafından dokularında konsantre edilir. Bu canlıların tüketimi nörotoksik kabuklu zehirlenmesine (NSP) yol açabilir. Texas Department of State Health Services’e nazaran kızıl akın sırasında yakalanmış balık, karides ve yengeçlerin etlerinde toksinler depolanmadığı için bu eserlerin tüketiminde sorun bulunmamaktadır
