İşlerini ellerinden alabilir mi? Yapay zeka, hakemlerin korkulu rüyası oldu

Hayatın her alanına dahil olmaya başlayan ve süratle büyüyen yapay zeka, futbol başta olmak üzere sporun tüm branşlarında da tesiri arttırmaya devam ediyor. Yaşanan son gelişmeler, karşılaşmaları yöneten hakemleri endişelendirdi.

YAPAY ZEKANIN SPORA TAKVİYESİ ÇOK BÜYÜK

Özellikle değerli ve tempolu maçlarda hakemlerin kimi kararları, tartışmalara yol açarak turnuvaların yazgısını belirleyebiliyor. Yapay zeka, gol çizgisi teknolojisinden görüntü yardımcı hakem (VAR) sistemine kadar hakem kararlarına taraf veren ögelerden biri haline geldi. Yapay zekanın hakem kararlarındaki rolü sadece futbolla da hudutlu kalmadı. 2000’li yıllarda teniste kullanılmaya başlanan Hawk-Eye teknolojisi, bugün birçok turnuvada çizgi hakemlerinin yerini aldı. Basketbolda ise yapay zeka destekli kameralar, topun saha dışına çıkıp çıkmadığını tespit etmek ve oyuncu hareketlerini izlemek için kullanılıyor.

2009 yılında Thierry Henry’nin elle oynadığı konumun hakemler tarafından fark edilememesi ve Fransa’nın İrlanda’yı eleyerek 2010 Dünya Kupası’na katılmasını sağladı. Bu olay karar alımında video desteğine dikkati çekti. 2022 FIFA Dünya Kupası’nda yarı otomatik ofsayt teknolojisi (SAOT) devreye girdi. Yapay zeka dayanaklı bu sistem, ofsayt kararlarını daha süratli ve kesin vermeyi amaçlayarak oyunun adil ve akıcı kalmasını sağladı.

“HENÜZ ‘HAKEM’ SEVİYESİNDE DEĞİL”

Sporda yapay zeka alanında çalışmalarıyla tanınan Virginia Lynchburg Üniversitesi Profesörü John Eric Goff, yapay zekanın şimdi alandaki bir hakem üzere oyuncuların yüz sözlerini okuyarak yahut el hareketlerini kıymetlendirerek karar verecek düzeyde olmadığını söyledi. Goff, yapay zekanın objektif kararlar vermede başarılı olduğunu lakin hisleri okuma konusunda yetersiz kaldığını belirtti.

Yapay zekânın insan hislerini anlamakta zorlandığına dikkati çeken Goff, “Bir futbol maçında kırmızı veya sarı kart gerektiren bir pozisyonun değerlendirilmesi, oyuncunun niyetinin belirlenmesi genellikle bir insan hakemin kararıdır. Algoritmalar şu an için yüz ifadelerini okumak veya el hareketlerini analiz etmek gibi konularda yeterince gelişmiş değil” dedi.

Goff, taraftarların hala VAR üzere yapay zeka dayanaklı teknolojilere alışmakta zorlandığını zira VAR’a tam manasıyla güvenmediklerini ve değişikliklere adaptasyonun vakit alabileceğini lisana getirdi.

Mevcut konjonktürde taraftarların, insan ögesi olmadan bir robotun hakemlik yapacağına inanmadığını aktaran Goff, lakin uzun vadede kimi kararların insan hakemler yerine yapay zeka tarafından verileceğine alışmak zorunda kalabileceklerini söyledi.

Goff, Görüntü Yardımcı Hakem (VAR) sistemi teknolojisinin kâfi, hassas hale geldiğinde yapay zekanın daha gerçek sonuçlar verebileceğinin ve kararlarının daha az tartışmaya sonuç açarak kabul edebileceğinin altını çizdi.

Virginia Lynchburg Üniversitesi Profesörü John Eric Goff

YAPAY ZEKA ARAÇ MI, TEHDİT Mİ?

Etik açıdan bakıldığında, en büyük telaşın yapay zekanın insanların işlerini ellerinden alması tehlikesi olduğunu belirten Goff, “Spor dünyasında hala insan hakemlerin var olmasını umuyoruz. Ancak dijitalleşme ile birlikte, spor oyunlarının sanal dünyada oynanması daha cazip hale gelebilir. Gerçek sporun, yapay zeka destekli simülasyonlarla tamamen yer değiştirmemesi dileğinde bulunuyorum” tabirlerini kullandı.

“HAKEMLER BELİRSİZLİK YAŞIYOR”

Yapay zekanın sporun yanı sıra birçok kesimde iş kaybı kaygılarını de beraberinde getirdiğini anlatan Goff “Hakemler de teknolojinin ilerlemesiyle mesleklerinin geleceği konusunda belirsizlik yaşıyor” dedi.

Durumun sırf sporla sonlu kalmadığını ve farklı dalları de etkilediğini aktaran Goff, spor alanında çalışan uzmanlara nazaran yapay zekanın hakemlerin yerini büsbütün almayacağını, lakin onlarla birlikte çalışacağı bir modelin daha muhtemel olduğunu düşündüklerini söyledi.

“UMARIM HAKEMLERİMİZ SİLİNMEZ”

Gelecek ismine karamsar olmadığını lisana getiren Goff, “Umarım hala sahada hakemlerimiz olur.” diyerek değerlendirmesini tamamladı.