İngiliz başbakan göçmen planına ‘Ölü doğdu’ dedi, Ruanda’dan cevap gecikmedi: Parayı iade etmeyiz

Ruanda Hükümet Sözcüsü Yardımcısı Alain Mukuralinda, İngiltere ile sistemsiz göçmenlerle ilgili yapılan muahedeye değindi. Mukuralinda, İngiltere-Ruanda mutabakatında fonların geri ödenmesine ait hiçbir koşul bulunmadığını belirterek, “Paranın iade edilmesi gerektiği öngörülmüyordu.” dedi.

İngiltere tarafından Ruanda’ya verilen ödeneğin bir kredi olmadığına dikkati çeken Mukuralinda, “Bu belirli adımları atmak için Ruanda’ya gönderilen paraydı ve kelam konusu adımlar atıldı.” şeklinde konuştu.

Mukuralinda’nın açıklamasının, İngiltere Başbakanı Keir Starmer’in, Ruanda Planı’nın en başından ölü doğduğuna dair sözlerinin ardından gelmesi dikkat çekti. İngiltere tarafından anlaşmanın feshine ve fonların iadesine ilişkin bir açıklama yapılmadı.

İngiltere’nin Ruanda Planı nedir?

İngiliz hükümeti, Nisan 2022’de hazırlanan “Ruanda Planı” kapsamında sistemsiz göçmenleri ve ülkeye yasa dışı yollarla girip sığınma talebinde bulunanları Ruanda’ya gönderme hedefini açıklamıştı.

Ülkede muhalefet, insan hakları örgütleri ile Birleşmiş Milletler (BM) başta olmak üzere birçok uluslararası kuruluşun tepki gösterdiği karar, Yargıtay ve Yüksek Mahkemece yasaya uygun bulunmuştu.

Kararın ardından Haziran 2022’de Ruanda’ya 7 kişiyi taşıyan ilk uçuş Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararıyla durdurulmuştu. Bunun üzerine İçişleri Bakanlığı, Yüksek Mahkemede yeni bir dava açmış, mahkeme de 19 Aralık 2022’de Ruanda uçuşunun yasal olduğuna karar vermişti.

Mahkeme, temyiz yolunu açık tutmuş, insan hakları savunucularının Temyiz Mahkemesinde açtığı dava sonucu 29 Haziran’da Ruanda Planı’nın kanunlara uygun olmadığına karar verilmişti. Hükümet ise Temyiz Mahkemesinin kararını Yüksek Mahkemeye taşımış, Yüksek Mahkeme de 15 Kasım’daki kararında Ruanda’ya yollanacak şahısların makûs muameleye maruz kalma ve kendi ülkelerine gönderilme üzere risklerin bulunduğu gerekçesiyle planın yasaya uygun olmadığını açıklamıştı.

Ruanda’yla yeni anlaşma

Bunun üzerine Ruanda’yla 5 Aralık 2023’te yeni anlaşma imzalanmıştı. Bu anlaşmaya göre Ruanda’ya gönderilecek sistemsiz göçmenler, İngiltere dışında diğer bir üçüncü ülkeye hudut dışı edilemeyecek. Ruanda’daki diğer sığınmacılarla aynı haklara sahip olacak bu kişilerin yasal talepleri için destek verilecek. Ruanda’nın sorumlulukları bağımsız gözlemciler tarafından denetim edilecek. Yasa tasarısıyla Ruanda, sistemsiz göçmenlerin hudut dışına gönderilebileceği inançlı ülke kabul edilecek. Ruanda’nın inançlı olduğunu gösterir yasal adımlar ve uygulamalar da hayata geçirilecek.