Birol BOZKURT
Türkiye, Singapur’da düzenlenen Mali Hareket Misyon Gücü (FATF) Genel Kurulu’nun akabinde Ekim 2021’den beri dahil olduğu gri listeden çıkarıldı. Kararla, yabancı yatırımcıların Türkiye’ye sermaye akışlarında ivmelenme bekleniyor. Borsa İstanbul Cuma günü gelen gri listeden çıkış haberini birinci başta coşkuyla karşıladı, endeks 10 bin 800 puana kadar ulaştı. Lakin kapanışa hakikat bankacılık endeksinin yüzde 3,25 gerilemesi ile günü 10 bin 647 puanla tamamladı.
İşlem hacminin 121,1 milyar liraya yükseldiği borsada besin bölümü yüzde 3,09 primle birinci sırada yer aldı. Kapanışa hakikat BİST’te satışların yoğunlaşmasının ay sonu hesap kapatmalarından kaynaklandığını söyleyen uzmanlar yabancı yatırımcıların hisseden tahvile geçişlerinin devam ettiğine dikkat çekti. Endeks üstte 10 bin 800 puanı aşmakta zorlanırken, 10 bin 600 puan desteğinin de altına düşmedi. Yeni haftada sermaye girişleriyle birlikte yükselişin sürmesini bekleyen uzmanlar yaz sonuna kadar TL bazında endeksin 12 bin puan, dolar bazında ise 400 dolar düzeyinin beklenti dahilinde olduğunu söylüyor. Uzmanlar yılsonunda ise 15 bin puan düzeyinin gündeme gelebileceğini belirtiyor.
Gözler Moody’s’in not kararında
Yılın birinci yarısında sıkıntı günler geçiren endeks, yıla 7 bin 412 puandan başlamıştı. Borsayı negatif etkileyen birçok etmene karşın endeks 11 bin 88 puanla tüm vakitlerin tepesine yükseldi. Uzmanlar yılın kalanında gri listeden çıkış kararının yükselişi destekleyeceğini ve Türkiye’ye sermaye akışının güçleneceğine vurgu yapıyor.
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s’in 19 Temmuz’da Türkiye’nin notuyla ilgili vereceği karar fiyatlamalar üzerinde tesirli olacak bir başka değerli gündem maddesi olarak öne çıkıyor. Moody’s ocak ayında Türkiye’nin kredi notu görünümünü “durağan”dan “pozitif”e çevirmişti. Başka kredi derecelendirme kuruluşları S&P ve Fitch bu yıl Türkiye’nin kredi notunu birer kademe yükseltmişti. Moody’s’in de temmuz ayındaki toplantısında not artışına gitmesi bekleniyor. Moody’s’den iki kademelik bir artış gelmesi halinde piyasalarda momentum artabilir.
Borsada 10 bin 800 seviyisi kıymetli
Ayrıca gri listedeki ülkelere uygulanan siyasetlerin kaldırılması ithalat ve ihracatçı şirketleri müspet manada etkilemesi bekleniyor. Yabancı sermaye akışının hızlanmasıyla bir arada, şu sıralar tahvil faizlerine olan yabancı ilgisinin hisse senedi piyasasına yönelmesi bekleniyor. Teknik açıdan BIST 100 endeksinde 10 bin 800 ve 10 bin 900 düzeylerinin direnç, 10 bin 600 ve 10 bin 500 puanın dayanak pozisyonunda bulunuyor.
Ekonomist Emrah Lafçı: Gri liste yerine getirmemiz gereken tek şart değil
Türkiye yaklaşık 3 yıl sonra gri listeden çıktı. Gri listeye kara paranın aklanması ve terörün finansmanıyla yeteri kadar gayret edilmediği için girilmişti. Dolayısıyla bu listeye girmenin de çıkmanın da iktisat otoritelerinin attığı adımların ötesinde sebepleri var. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın yanında bilhassa İç İşleri Bakanlığı’nın misyonunu layıkıyla yerine getirmemesi ve getirmesi bu listeye girip çıkmamıza neden olan temel unsurlardan. Gri listeye girmek yabancı yatırımcıların Türkiye’ye yatırım yapmaları için bir kâfi şart değil gerek koşuldur. Gri listeye girmeden evvel nasıl ki ülkemize ağır bir yabancı girişi gerçekleşmediyse, çıktıktan sonra da süratli bir giriş beklememek gerekir. Bu konuya bir sürecin bir kesimi olarak bakmalı ve yerine getirmemiz gereken öbür şartların da olduğunu unutmamalıyız.
İnfo Yatırım Sat. Paz. Yöneticisi Sertaç Ekeke: Yaz sonuna hakikat 12 bin puana yükseliş olabilir
Uzun vakittir beklediğimiz gri listeden çıkış haberini almış durumdayız. Her beklentinin sonlanması üzere cuma gününü de bilhassa bankacılık tarafından gelen satışlarla kapattık. Gri listeden çıkış kıssası yeniden yabancı girişi patikasının açılması için bir işaret fişeği diyebiliriz. Bundan sonraki dönemde not artışları yeni raporlar ekstra fon girişleri beklentimiz dahilinde.
Özellikle son devirde satış yiyen Tüpraş Türk hava yolları ve gibisi büyük kağıtların yine toparlanması bilhassa yabancı alışları gelmesi ile mümkün üzere gözüküyor. Hala yan tahtalarda öykünün hudutlu kalacağı fakat büyük tahtaların hareketleriyle yaz aylarının sonuna gerçek 12 bin düzeylerinin beklenti dahilinde olduğunu söyleyebilirim. Son çeyrek ile birlikte gelecek bilançoların takibi epey kıymetli olacak bu bilançoların güçlü gelmesi faiz indirim patikasına da girilmesi ile birlikte 400 dolar endeks beklentisini gerçekleştirebiliriz.
Ata Yatırım Araştırma GMY Cemal Demirtaş: Türkiye’nin uzun periyotlu istikrarına inanç artacak
Türkiye’nin gri listeden çıktığı FATF tarafından resmi olarak açıklandı. Bu husus yılın başından beri piyasaların gündeminde yer almaktaydı. Bilhassa Meclis’te geçen kripto yasası da aslında Türkiye’nin önünde teknik bir mahzur olmadığını işaret ediyordu. Türkiye’nin gri listeden çıkmasını, Türkiye’nin yatırım yapılabilirliğini, hem direkt yatırımlar hem de portföy yatırımcıları açısından, artırabilecek bir gelişme olarak değerlendiriyoruz. Uzun vadede, bu türlü bir karar hem fon akışları hem de Türkiye iktisadı açısından epeyce olumlu.
Gri listeden çıkması uzun vadeli beklentileri dayanaklar. Önümüzdeki 3-6 aylık periyotta enflasyonla çabadaki muvaffakiyet ve hükümetin iktisat programının beklendiği üzere gitmesi, piyasaların istikametini bulmasında belirleyici olacaktır. Yılın 3. Çeyreği ileri dönük olarak bize çok daha somut ipuçları verecektir. Yüksek faiz ve sıkılaştırmanın etkilerinin hissedilmesiyle ekonomide yavaşlama daha somut hissedilirken, iç talepte normalleşmeyle birlikte Türkiye’nin uzun devirli istikrarına olan inanç da artacaktır.
Ekonomist Prof. Dr. Sinan Alçın: Gri listeye neden girdiğimiz daha kıymetli
İki tane liste var. Bir gri liste, bir siyah liste var. Türkiye gri listeye ikinci kere girmişti. Ve evvelsi gün itibariyle de bu listeden çıktı. Türkiye’nin gri listeye girdiği tarih 2011. O devir yeniden Mehmet Şimşek idaresinde 2014 yılında gri listeden çıktı. Artık de 2021 yılında gri listeye dahil olmuştu ve Cuma günü gri listeden çıkarıldık. Bir de siyah liste var. Siyah listede hali hazırda 3 ülke, Kuzey Kore, İran ve Myanmar olduğunu görüyoruz. Burada alışılmış şu soruyu sormak gerekir.
Türkiye’nin gri listesinden çıkmasından ziyade gri listeye girmiş olmasının haber pahası daha yüksek bence. Hasebiyle burada Türkiye’nin daha kalıcı biçimde bu sermaye hareketlerinin daha denetimli hareketi ve kara paranın aklanmasına ait daha kalıcı tedbirlerin de ortaya konulması gerekir. Fakat bu takdirde beklendiği üzere gri listeden çıkıldığı için değil, kalıcı olarak kara paranın aklanmasına ait tedbirlerin alındığı ve mali piyasalara, ulusal mali piyasalara daha inançlı bir izlenim verildiği durumda sermaye girişini teşvik edebilir.
BankPozitif Yönetim Kurulu Lideri Dr. Erkan Kork: “Türkiye’ye ciddi bir sermaye akışı başlayacak”
Kısa ve orta vadede gri listeden çıkışın olumlu tesirlerini göreceğiz. Uluslararası yatırım fonlarının büyük bir kısmı gri listedeki ülkelere yatırım yapamıyordu. Artık fonlar Türkiye’ye yatırım yapabilecek. Önemli bir sermaye akışının başlayacağı kanaatindeyim. Şirket satın alma-birleşme süreçlerinde de artış olacağını düşünüyorum. Hisse piyasaları tarafında da TL varlıklara olan ilginin artmasını bekliyorum. Türkiye gri listeden çıkmak için bugüne kadar değerli ıslahatlar gerçekleştirdi. Sırada yapılan çalışmaların meyvesini almak var. 19 Temmuz’da memleketler arası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s’in Türkiye değerlendirmesi bulunuyor. Kararın, Moody’s raporuna da olumlu yansımasını bekliyorum.