İliç maden faciası davası: Çatlaklar aylar önce tespit edilmiş

İliç maden faciasındaki heyelana ait 5’i tutuklu 43 sanığın, “Taksirle birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olmak” ve “Çevreyi taksirle kirletmek” suçlarından yargılanmasına devam edildi.

Erzincan 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde üçüncü gününde devam eden duruşmada, tutuklu sanık Iaın Ronald Guılle, tutuksuz sanıklar Ali Erdi S, Aykut A. ve Funda A. ile taraf avukatları ve müşteki yakınları hazır bulundu.

“ÇATLAKLARDAN SONRA YÜKLEME YAPILMAYA DEVAM EDİLDİ”

INR tasarım mühendisi sanık Ali Erdi S., savunmasında suçlamaları kabul etmedi.

Ocak 2024’te paylaşılan videoyu salonda izleten Ali Erdi S., toprak içinde ilerleyemeyen suyun liçin yüksek katlarında aktığını anlattı.

Ali Erdi S., Haziran 2023’te liçte dağılma, patlama ve yarıklar olduğunu fotoğraflardan gördüklerini belirtti. “Ocak 2024’te alınan drone fotoğrafında, oluşan çatlak hala oradaydı.” diye konuşan Ali Erdi S. o tarihten itibaren yükleme yapılmasına devam edildiğini lisana getirdi.

“9 Şubat 2024’te akışın yönlendirilmesine yönelik hazırlanan rapor var ve bu raporda cevherin süresi dolduğu ve sulanmasına gerek olmadığı bildirilmiş. Faydası olacak rapor ama geç karar alınmış rapor.” diye konuşan Ali Erdi S., şöyle devam etti:

“Heyelan suratının 10 metre/saniye suratına ulaştığı raporla bildirilmiş ve bu süratli bir müddet. Bu akıntıda suyun varlığını inkar etmememiz gerekiyor. Kök neden su, suyun idaresi ve suyun takibinin yapılması söyleniyor. Şirketin yapması gereken takiplerden bizler sorumlu tutuluyoruz.

Çatlakların varlığına karşın gerekli adımlar atılsaydı bu olay yaşanmayacaktı, tahminen de liç bile kurtarılabilirdi. Biz yalnızca taban teşkilini yaptık, liç projesinin geri kalanında dahlimiz yok. Anagold’un ana tasarımcısı GRE’dir. INR’nin işletmede görev ve sorumluluğu yoktur.”

Şirketle yaptıkları sözleşmede sorumlu firmanın GRE olduğunun belli olduğunu söyleyen INR tasarım mühendisi sanık Aykut A., “GRE firmasının yaptığını denetleyecek su yapı denetim firmasıdır, INR olarak biz değiliz. Biz GRE’nin yaptığı çalışmaları ve projeleri bakanlığın istediği yönetmeliklere nazaran hazırlayıcı firmayız. Bizim bir kontrol faaliyetimizin olmadığını söylemek isteriz. Liç süreci, dahil olmadığımız tasarım gerektiren bir süreç.” diye konuştu.

“ÇOK NİTELİKLİ BİR MADEN LAKİN BAŞINDAKİLER O NİTELİKTE DEĞİLLER”

Aykut A., uzmanlık alanının heyelanlar olduğuna belirterek “Olaydan bir gün sonra çekilen imgelerde liçte boruların ortaya çıkması gerekirdi fakat çıkmamıştı. Münasebetiyle bu olay arayüzden kaynaklı bir durum değil. Arayüz benim tasarlamam lakin üstündeki cevher değil. Tasarım projelerini yapma yetkisi bizde değildir.” dedi.

Bu projeleri GRE firmasının yaptığını da sözlerine ekleyen Aykut A., kendisinin sahada görev ve sorumluluğu bulunmadığını dile getirdi. 100 gün öncesinde çatlakların başladığını ifade eden Aykut A., “Arkadaşlar bu türlü bir durum olacağını kestirememiş olabilir ancak bu türlü bir heyelan çatlağı var ve tedbir alınmaması kabul edilebilir değil. Maden çok nitelikli bir maden lakin başındakiler o nitelikte değiller. Maden hakikat biçimde analiz edilebilseydi bu olmayacaktı. Bana verilen mukavele kapsamında sorumlulukları yerine getirdim.” dedi.

“AYLAR EVVEL TESPİT EDİLMİŞ”

INR tasarım mühendisi sanık Funda A. ise projeyi mevzuata göre ayarladıklarını iddia etti.

Buradaki görevinin ve yaptığı işin, projeyi Türkçeye çevirmek olduğunu söyleyen Funda A, şöyle savunma yaptı:

“Mevzuat gereği burada sorumlu mühendisim, imzayı attığımda sorumluluk başladı ancak sonrasında yetkililer sırayla imzalayıp projeyi onayladılar. Bizim projelerde cevherin nereye serileceği, ne kadar solüsyon verileceği, konteynerin nereye konulacağı planı yoktur. Bizim projelerimizde bu türlü ayrıntılar olmaz. Biz projenin en başını ve en son atık halini görürüz. Ortadaki halini hesaplayamayız.

Bizim hesaplarımız bu öngörüleri yapamaz. Liçin mebrandan kaydığı söyleniyor lakin mebrandan kaymamış, mebrana en yakın 10 metre yerden kaymış. Bu Anagold’un raporlarında da var. Bizim projelerimiz taban teşkil projeleridir. 2023’ün aralık ve ocak aylarında bir firma durumdan, yıkılabileceğinden bahsetmiş lakin tedbirler alınmamış. Olaydan aylar evvel çatlaklar tespit edilmiş, kimse tedbir almamış. Aralık 2023’te bir firma ‘yüksek su düzeyi var’ diye ikazlarda bulunmuş, ödev vermiş lakin kimse bu ödevlere bakmamış.”