Hazine ve Maliye Bakanlığı düğmeye bastı: Kiracılara tebligatlar gitmeye başladı!

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, geçtiğimiz haftalarda kira gelirlerinin mart ayında hakikat beyan edilmesini sağlamak emeliyle gayrimenkul sahiplerinin mercek altına alındığını belirmişti. Bakan Şimşek kira geliri elde edebilme potansiyeline sahip yaklaşık 4,5 milyon konutun tahlil edildiğini, kiralık olarak kullanıldığı tespit edilen adreslerde fiili tespitler yapılacağını söylemişti.

Bu kapsamda kiracılara vergi dairesi tarafından bir görüşme yapılması için tebligatlar gönderildi. Gönderilen yazıda ‘kira ödemesi ile ilgili olarak görüşülmek istendiği’ belirtildi. Kiracılardan görüşmeye gelmeden evvel kira kontratı, banka ödeme dekontu, mevcut ise emlakçı bilgileri istendi.

Peki kiracılar görüşmeye gitmek zorunda mı? Eksik bilgi beyan edilirse bir cezası var mı? Uygulama ile amaçlanan nedir? Bahisle ilgili Arabulucu Avukat Umut Metin ve Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı, milliyet.com.tr’ye kıymetli açıklamalarda bulundu.

Arabulucu Avukat Umut Metin’in açıklamaları şu halde: “Şu an Türkiye genelinde tüm vilayetlerde konutlara yönelik olarak elde edilen kira gelirinin gerçek beyan edilip edilmediği konusunda bir çalışma yapılıyor. Görüşmeye davet yazıları gönderilerek tahminen de banka üzerinden görülen ödemelerin eksik yahut fazla beyan edildiğinin fark edilmesine karşın bu işin aslını öğrenmek için kiracıların da müsaadesine başvurulabiliyor.

Burada vergi dairesi tarafından yapılmak istenen şey yanlış bir adım atmamak, zira burada vergi kaybının 1 katı kadar ceza uygulanabiliyor. Gerçek, dürüst beyanda bulunulmasını teşvik için vatandaşlar görüşmeye çağrılıyor.

GÖRÜŞMEYE GİTMEK GEREKLİ Mİ?

Görüşmeye gitmek gerekir mi? Burada bir mecburilik yok. Lakin gitmesi kendi yararına olur, kiracı gitmeden de yazılı beyanda bulunabilir. Tavsiyem bu çeşit bir davete icap etmenin muhtaçlık olduğu tarafındadır. Kira beyanlarında bir eksiklik olmuş olabilir. Muvazaalı kira mukaveleleri olabilir. Kıymetli olan vatandaşın, vergi dairesi aracılığı ile kendisine yaptığı bildirime karşı icap ederek görüşmeye gitmesi, vergisel beyanında eksiklikler varsa bunu hakikat hale getirmesidir.

NE AMAÇLANIYOR?

Cezalandırıcı bir yoldan çok vergilendirmeyi tam sağlayabilecek bilgiye erişim isteniyor. Siz o görüşmeye gitmezseniz vergisel probleminiz çözmüş olmazsınız. Vatandaş kiracı da olsa görüşmeye icap edip gerçek kira bedelini söz etmelidir.

Doğru kira kontratının ibrazı kıymetli olacaktır. Sistem şu yaklaşımda değil: ‘Biz yanlış beyanda bulunan kiracıları mülk sahiplerini bulalım, hepsini cezalandıralım’ yaklaşımı yok. Yapılmak istenen ülke genelinde kira gelirlerine ait yanlışsız beyanda bulunma kültürünü disipline etmektir.

Kamunun kaynağa muhtaçlık duyduğu bu devirde vatandaşın vergisel yükümlülüklerini yerine getirmesi için dürüst davranması gerekiyor. Artık vergi dairesi kendi misyonu prestijiyle kendisine karşı yanlışsız beyanda bulunulması için görüşmeler icap ettiriyor. “

Konuyla ilgili Mustafa Hakan Özelmacıklı, milliyet.com.tr’ye değerli açıklamalarda bulundu. Özelmacıklı’nın konuşması şu formda:

“Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in yaptığı açıklamalar piyasada sonuç bulmaya başladı. Tapu ve nüfus datalarının incelenmesi sonucunda kira geliri elde etme potansiyeli olan yaklaşık 4.5 milyon konutun tahlil edileceği söylenmişti.

Kiralık olarak kullandığı tespit edilen adreslerde de tespitler yapılması planlanmıştı. Artık birçok kiracıya kiralarla alakalı yazılar geliyor. Bu yazılar bilhassa Maliye Bakanlığı’nın vergi dairelerinde Kontrol Küme Müdürlükleri’nden gönderiliyor. Kontrol Küme Müdürlükleri’nden gönderilen yazılarda görüşme mektubu çerçevesinde kira ödemenizle ilgili olarak ‘şu adreslerde, şu evraklarla bulunun’ biçimi ile kiracılar görüşmeye davet ediliyor.

İSTENİLEN EVRAKLAR NE?

İstenilen evraklarda taraflar ortasında yapılmış kira kontratları, banka ödeme dekontları, IBAN bilgileri talep edilen bilgiler diyebiliriz. Bu kiracılardan talep edilen evraklardır. Görüşmelere kiracıların gelmesi bekleniyor.

İstatistiklere baktığımızda 7 milyona yakın kiracının bulunduğunu görüyoruz. Gelir ve ömür şartları araştırma sonuçlarına nazaran 2022 yılında konutun mülkiyet durumu incelendiğinde hanehalkının yüzde 27’ye yakın bir kısmının kiracı olduğu görülüyor. Bu noktada 7 milyona yakın kiracı içerisinde beyanname veren sayısı hayli az.

2024 yılı Ocak ayında Gelir Yönetimi Başkanlığı’nın datalarına nazaran ülkemizdeki gayrimenkul sermaye iradı sayısı 2 milyon 223 bin düzeyinde. Bu açıdan baktığımızda yaklaşık 4.5 milyona yakın mükellefin beyanı verilmiyor gözüküyor.

‘GEÇMİŞ DEVİRLERE İLİŞKİN EK VERGİ TAHSİLATINA NEDEN OLACAK’

Önemli bir kısımda gelir vergisinin beyan edilmediğini görüyoruz. Kontrollerde çok kıymetli bir rol oynayacak, gerek istisnadan faydalanılamamasına gerekse de geçmiş devirlere ilişkin ek vergi tahsilat yapılmasına neden olacak diyebiliriz.

KİRACILAR GÖRÜŞMEYE GİTMEK ZORUNDA MI?

Tebligat eline ulaşan kiracılar aslında ödedikleri kira bedellerini kira açıklaması yazmadan da olsa gidip beyan etmekle yükümlüdürler. Burada bilgi ve evrak saklamak gerçek bir süreç değildir. Görüşmelere katılarak istenilen bilgi ve evrakları ibraz etmek zorundalar.

Vergi incelemesinden amaç ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve bunların tahsilini sağlamak olarak özetleyebiliriz. Vergi Kontrol Şurası tarafından yapılan araştırmalarda rastgele bir inceleme ya da kontrolden ötürü vergi incelemesi gereği ortaya çıkabilir.

NE ÇEŞİT CEZALAR VERİLEBİLİR?

Defter ve evrakların ibraz edilmemesi halinde vergi matrahları takdir edilebilir. Burada bir hesap hareketi vb üzerinden takdirde bulunabilir. Vergi Tarz Kanunu’na nazaran özel usulsüzlük cezası kesilebilir.

‘TÜM KİRALAR BANKADAN YATIRILMALI’

İş yeri ve konut kiralamalarına ait yapılacak tahsilat ödemelerinin banka yahut posta yönetimlerince düzenlenen dokümanlarla ibraz edilmesi gelir vergisi genel bildirimine nazaran zarurî. Konutlarda 500 TL ve üzeri kısa vadeli kiralamalarda fiyata bakılmaksızın tüm kiraların banka üzerinden yatırılması gerekiyor. İş yerlerinde ölçü sınırlaması olmadan kiraların bankadan yatması gerekiyor. Yatırılan paralar havale olabilir, kredi kartı vb olabilir. Bu evrakların ibrazı internet şubelerinden ve benzerinden alınabilir.

‘KİRACILARA USULSÜZLÜK CEZASI KESİLEBİLİR’

Kiracının kiralarını bu biçimde yatırmaması her bir süreç için Vergi Yöntem Kanunu’nun 355’inci unsurunun o yıl için belirlenen ölçüden az olmamak üzere sürece mevzu fiyatın yüzde 5’i nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilir. 10 bin TL kirası olan bir yerin kirasını bankadan yatırmağı için kiracılara burada yüzde 5 yani 500 lira ceza kesilebilir.”