Dang humması, sıtma ve Zika üzere hastalıkları taşıyan sivrisinekler, her yıl onbinlerce kişinin vefatına yol açıyor. Son günlerde olayların artmasıyla telaşlara neden olan Batı Nil Virüsü de sivrisinekler aracılığıyla bulaşıyor.
21 Ağustos’ta Nature mecmuasında yayımlanan yeni bir çalışma, sivrisineklerin yalnızca karbondioksit ve beden kokularını değil, tıpkı vakitte kızılötesi ışını da algılayabildiklerini ortaya koydu.
Dişi sivrisinekler, yumurtalarını geliştirmek için kana gereksinim duyar ve bu nedenle insanlara saldırır. Görme yetileri zayıf olan bu böcekler, avlarını bulmak için çoklukla nefesle yayılan karbondioksit ve beden kokusunu kullanır. Ayrıyeten, beden ısısını da hissedebilirler.
Araştırmacılar, sarı humma sivrisineği (Aedes aegypti) tipindeki dişileri kafeslere koyarak konaklarını nasıl aradıklarını izledi.
İKİ KAT ARTTIĞI GÖZLEMLENDİ
İki bölge tasarlayan takım bunlara insan kokusu ve karbondioksit saldı. Bölgelerden birinde ayrıyeten insan derisi sıcaklığındaki (34 derece) bir kaynaktan gelen düzeyde kızılötesi radyasyon vardı.
Bilim insanları kızılötesi radyasyon olan bölgedeki sineklerin, konak arama hareketlerinin iki kat arttığını gözlemledi.
70 SANİTMETRE ARALIKTAN SEZEBİLİYOR
Sivrisineklerin ısıyı bu biçimde algılama mahareti 70 santimetre uzaklıkta bile çalışıyordu. Havaya yayılan ısıyı ise yaklaşık 10 santimetrelik bir uzaklıktan sezebiliyorlar.
Sivrisineklerin antenlerinde bulunan TRPA1 isimli bir protein sayesinde kızılötesi radyasyonu algılayabildikleri belirlendi. Bu protein daha evvel ısıyı algılamakla ilişkilendirilmişti, lakin yeni bulgular, tıpkı proteinin kızılötesi ışığı da sezebildiğini gösterdi. TRPA1 proteininin üretilmediği durumda, sineklerin kızılötesi ışını algılayamadıkları gözlendi.
HASTALIKLARI DENETİM ALTINA ALMAK İÇİN ADIM
Araştırma grubu “Sivrisinekler, küçük boyutlarına rağmen, diğer bütün hayvanlardan daha fazla insan ölümüne yol açıyor” dedi. Araştırma, sivrisineklerin insanları nasıl gaye aldığına dair anlayışı geliştirmeyi ve sivrisinek kaynaklı hastalıkların yayılmasını denetim altına almak için yeni imkanlar sunmayı amaçlıyor.
