AB Adalet Divanı’ndaki dava, AP’nin Yeşiller kümesine mensup milletvekillerince açılmıştı. Mahkemeden yapılan yazılı açıklamada, Komisyon’un anlaşmalarla ilgili kamuoyuna bilgi sahibi olması için yeterince geniş erişim sağlanmadığına hükmedildiği belirtildi. Kararda, Komisyon’un hareketini gerekçelendirdiği üzere kelam konusu erişimi, aşıları sağlayan ilaç firmalarının ticari çıkarlarına nasıl ziyan vereceğini de açıklayamadığı tabir edildi.
‘Görevi ve unvanı kötüye kullanma’ davası
AB Komitesi, 2020’den itibaren Covid-19 aşı temini için en yüklü sözleşmesini Amerikan şirketi Pfizer yaptı ve 1,8 milyar doz aşı için 35 milyar Euro’luk mutabakatlara imza atıldı. Kontratların net bedeli, ticari sır olduğu gerekçesiyle resmen açıklanmadı.
Aşı temin görüşmeleri sırasında AB Komisyonu Başkanı von der Leyen ile Pfizer CEO’su Albert Bourla ortasındaki telefon mesajlaşmaları, Alman siyasetçi von der Leyen hakkındaki argümanların başlangıcını oluşturdu. Mesajların içeriğini açıklaması için AB idaresine davetler yapıldı lakin AB idaresi, bu mesajlaşmaları kamuoyuyla paylaşmayı reddetti. Von der Leyen hakkında Pfizer şirketi ile Covid-19 aşısı temini için yapılan muahedelerde, vazifesi ve unvanı berbata kullanmak üzere çeşitli suçlamalarla dava açıldı. Liege savcılığına yapılan kabahat duyurusu sonucunda açılan davanın duruşması 17 Mayıs’ta görüldü.
EPPO: Soruşturma yetkisi bende
Mahkeme, tarafların öncelikle Avrupa Kamu Savcılığı Ofisi’nin (EPPO) bu belgedeki yetkisinin belirlenmesi üzere çeşitli teknik alanların açıklığa kavuşturulabilmesi için davayı 6 Aralık’a erteleme kararı aldı. Zaman içerisinde hukuki sürece başka şikayetçiler de dahil oldu. Bu süreçte von der Leyen’in, Pfizer CEO’su Bourla ile iletişim kayıtlarının incelenmesi istendi, görevi ve ünvanı kötüye kullanma, kamuya ait belgeleri yok etme gibi iddialar da gündeme geldi.
Aynı zamanda AB’nin bütçesine yönelik hatalarla ilgili cezai soruşturma ve kovuşturmalardan sorumlu savcılık makamı EPPO, AB Komitesinin ilaç firmalarından milyarlarca Euro’luk Covid-19 aşısı alımı hakkında soruşturma başlattı. EPPO, aşı satın alınmasının AB’nin mali çıkarlarını ilgilendiren bir husus olduğunu ve soruşturmayı yürütmenin kendi yetkisinde olduğunu savunuyor.
