Gıda etiketlerinde yeni dönem: Tüketiciyi yanıltabilecek görsellere yakın takip

Tarım ve Orman Bakanlığı, gıda işletmelerinin uyması gereken kuralları içeren “Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği Kılavuzu”nu güncelledi.

Kılavuzda, besin ambalajlarının temel görsellerine yönelik düzenlemeler yapıldı.

Buna nazaran, besinlerin etiket, reklam, broşür ve internet sayfalarında kullanılan fotoğraflar ve örnekli gösterimlerin, tüketiciler üzerinde besinin isminden ve başka açıklayıcı sözlerden daha tesirli olabileceği değerlendirildi. Bu kapsamda, kelam konusu fotoğraf ve gösterimler, tüketiciyi aldatıcı terim ve sözlerle birebir kapsamda inceleme ve denetime tabi tutulacak.

Arka plandaki gösterimler ve fotoğraflar, besinin çeşidi, bileşimi, kalitesi yahut menşei açısından tüketiciyi yanıltmayacak biçimde bulunacak.

Üretiminde besin bileşeni yerine büsbütün aroma verici kullanılan bir besinin etiketinde, o besin bileşeninin gerçek görseli kullanılamayacak. Besinin aromalı olduğu görüş alanına yazılacak.

Meyve, zerzevat yahut baharat üzere eserlerin etiketinde gerçek görsele yer verilmesi için tadı verenin aroma yerine kelam konusu eserler olması gerekecek.

Örneğin, çilek yahut şeftali içeren, bu meyvelerden daha çok aroma verici kullanılan bir besinde, öne çıkartılacak halde çilek yahut şeftali görseline yer verilemeyecek.

Özel mevzuatı gereği besinin isminde “aromalı” tabiri geçmesine karşın eser bileşeninde aromadan fazla ölçüde meyve, zerzevat ve baharat bulunması halinde gerçek besin görseli kullanılabilecek.

DOĞAL TERİMİNİN KULLANIMA DÜZENLEME

Üretiminin birtakım evreleri elle gerçekleştirilmeyen besinlerde “el yapımı” tabiri sadece üretimin elle yapılan etabına ilişkin olacak.

Örneğin, bir üretici hamuru elinde yoğurmuyor lakin yufkaları elinde açıyorsa “el yapımı” sözü kullanılabilecek. Lakin yaprak sarmasında birtakım süreçler elde yapılmış olmasına karşın sarma süreci makinede gerçekleştiriliyorsa bu tabire yer verilmesi gerçek olmayacak.

Kılavuzda “doğal” teriminin kullanımına ait de düzenleme yapıldı. Üretimi için gerekli olan kültür ve enzimler dışında bileşen kullanılmamış, sade yahut aromalandırılmamış süt eserleri “doğal” olarak tanımlanacak. Bu kapsamda yoğurt, kefir üzere süt eserleri de “doğal” olarak pahalandırılacak.

Ancak “yüzde 100 doğal”, “gerçek doğal”, “hakiki doğal”, “en doğal” üzere sözler kullanılamayacak.

GLÜTENLE İLGİLİ İSTEĞE BAĞLI BİLGİLENDİRME

Kılavuza nazaran, “günlük” terimi yalnızca raf ömrü 24 saat olan besinlerde bulundurulacak. Bu tabirin kullanılması halinde üretim tarihi yönetmeliğe uygun formda mecburî olarak verilecek. Pastörize içme sütünde “günlük” terimine yer verilemeyecek.

Gıdanın kümesini, ismini yahut bileşenlerini vurgulamak için “hakiki bal”, “gerçek meyve/meyveli”, “hakiki Maraş Dondurması”, “gerçek çikolata” yahut “gerçek lezzet” üzere tabirler tercih edilemeyecek.

Glüten intoleransı olan bireylerin bilgilendirilmesi maksadıyla Türk Besin Kodeksi kapsamındaki tüm besin kümelerinde bu unsura ait yapılabilecek beyanlar da düzenlendi.

Gıdada glüten ölçüsü son tüketiciye satıldığı halinde en fazla 20 parçacık (ppm) ise “glütensiz”, “glüten içermez” yahut “glüten yoktur” üzere sözler kullanılabilecek.

Bu tabirlere ek olarak, “Glüten intoleransı olan bireyler için uygundur” yahut “Çölyak hastaları için uygundur” tabirleri de yer alabilecek.

Özel olarak üretilmiş, glüten ölçüsü son tüketiciye satıldığı halinde en fazla 20 ppm ise “Glüten intoleransı olan bireyler için özel olarak formüle edilmiştir” ve “Çölyak hastaları için özel olarak formüle edilmiştir” tabirlerinin kullanılmasında sorun olmayacak.

Tüketicinin talebi halinde, işletmeci tarafından toplu tüketim yerlerinde tüketiciye servis edilen besinlerin içeriğinde yer alan bileşenlerle ilgili bilgilendirme yapılacak. Besinin bileşiminde bulunması halinde alerjen, alkol ve domuz kaynaklı bileşene ait bilgilere yer verilecek.