Gazze’nin yeniden inşası: “Karbon maliyeti 135 ülkenin toplamını geçebilir”

GAZZE’DEKİ YAPILARIN YARISINDAN FAZLASI YIKILDI

İsrail’in Gazze’ye 7 Ekim 2023’te başlattığı ataklar nedeniyle insani kriz derinleşirken, hücumların etrafa verdiği tahribat da her geçen gün artıyor.

İngiltere’nin başkenti Londra’daki Queen Mary Üniversitesinin çalışmasına nazaran, Gazze’deki ev, okul, cami ve hastane gibi yapıların yüzde 54 ile 66’sı İsrail akınlarında ziyan gördü yahut büsbütün yıkıldı.

İsrail hücumları, 2024 yılının şubat ayını da kapsayan birinci 120 günlük devirde 420 bin 265 ila 652 bin 552 ton karbondioksit eş bedeli salıma neden oldu.

Bu sayı 26 ülke ve bölgenin yıllık karbon emisyonundan daha fazlasına denk geliyor.

Çalışmada, hücumlar öncesinde yürütülen güvenlik faaliyetlerinin, taarruzlar sırasında kullanılan mühimmatların, bombardımanların, yapılan uçuşların ve taarruzlar sona erdiğinde Gazze’nin yeniden inşasının neden olacağı karbon emisyonu 3 ayrı fazda ele alındı.

UÇUŞLARIN NEDEN OLDUĞU EMİSYON

Çalışmanın ilk fazındaki verilere göre, İsrail’in Gazze’ye saldırılarının ilk 120 gününde ABD’den İsrail’e 10 bin ton ekipman taşıyan 244 kargo uçuşu gerçekleşti.

İki ülke ortasındaki tek istikametli uçuş aralığı 11 ila 15 saati bulurken, bu uçuşlar ekseriyetle saatte ortalama 11 bin 400 litre yakıt harcadığı bilinen Boeing 777-200 ile gerçekleşti.

Bu datalardan hareketle uçuş saati toplandığında 61,2 milyon ila 83,4 milyon litre yakıt kullanıldığı varsayım ediliyor.

Saldırı ve keşif uçuşlarında F-16, devriye uçuşlarında ise F-35 savaş uçağı tercih eden İsrail, 120 günde 200 uçakla 15 bin 900 saat uçuş gerçekleştirdi.

F-16 savaş uçağı, her uçuş saati için 3 bin 600 ila 5 bin 400 litre yakıt tüketirken, F-35 ise F-16’ya kıyasla yüzde 40 daha fazla yakıt harcıyor.

Hesaplamalara nazaran, belirlenen vakit diliminde 57,8 ila 85,9 milyon JP8 jet yakıtı kullanıldığı düşünüldüğünde savaş uçakları ve kargo uçaklarının en düşük 261 bin 800 ton, en yüksek 372 bin 480 ton karbondioksit eş bedeli emisyona neden olduğu hesaplandı.

MÜHİMMATLARIN KARBON AYAK İZİ

İsrail, savaşın başladığı birinci günden itibaren toplam 100 bin top mermisi ateşleyerek 12 bin ton karbondioksit eş kıymeti salıma yol açarken Gazze’ye havadan bombardımanlar sonucu 58 bin 165 ila 72 bin 706 ton, tüm bu mühimmatların üretimi sırasında ise toplam 70 bin 165 ila 86 bin 306 ton karbondioksit eş değeri salım meydana geldi.

İsrail’in tahminen yaklaşık 2 bin 500 tank ve 5 bin piyade savaş aracına sahip olduğu bilinirken, Ekim 2023-Şubat 2024 ortasında yaklaşık 1250 tank ve 2 bin 250 piyade savaş aracı Gazze’deki kara operasyonuna dahil edildi.

120 günlük süreçte bu araçların toplam yakıt harcaması 5,7 milyon ila 11,4 milyon litre olarak hesaplandı ve bunun sonucunda 61 bin 333 ila 122 bin 666 ton karbondioksit eş değeri emisyon meydana geldi.

ELEKTRİK ÜRETİMİ JENERATÖRLERLE SAĞLANIYOR

Gazze’ye elektrik tedarikinin yarısı 7 Ekim 2023’ten önce İsrail tarafından sağlanıyor, geri kalan enerji ihtiyacı da bölgedeki bir enerji santrali ve çoğunlukla çatı üstü güneş enerji panellerinden elde ediliyordu.

Ancak saldırılar sonrası enerji santrali ve güneş panellerinin zarar görmesiyle bölgedeki elektrik tedarikinin büyük kısmı dizel jeneratörlere bağlı hale geldi.

Saldırıların ilk gününden itibaren Gazze’ye yakıt tedarikini de durduran İsrail’e rağmen uluslararası toplumun baskısıyla 7,2 milyon ila 21,6 milyon litre yakıt, Gazze’ye ulaştırıldı. Bu yakıtlar, 19 bin 440 ila 58 bin 320 ton karbondioksit eş bedeli emisyona yol açtı.

Birleşmiş Milletler Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) ve Dünya Gıda Programı’nın (WFP) da ortalarında bulunduğu kuruluşlar, savaşın başladığı birinci günden itibaren Filistin’e gıda, ilaç ve temel ihtiyaç malzemeleri ulaştırmaya çalışıyor.

İsrail’in neden olduğu insani krizi hafifletmek için Gazze’ye giden yardım yüklü 13 bin 800 kamyonun emisyon miktarı, 6 bin 707 ton ila 8 bin 942 ton karbondioksit eş değeri olarak hesaplandı.

GÜVENLİK ÖNLEMLERİNİN MALİYETİ

Çalışmanın ikinci fazında son 16 yıldaki güvenlik önlemlerinin neden olduğu emisyonlar hesaplandı.

İsrail’in Gazze hududuna ördüğü 6 metre yüksekliğinde ve 65 kilometre uzunluğundaki, sensörler ve kameralardan oluşan Demir Duvar, İsrail ve Gazze’yi birbirinden ayırıyor.

Duvar’ın yer üstündeki kısmında kullanılan çeliğin 217 bin ton, yer altındaki kısmında kullanılan beton ile çeliğin ise 57 bin 232 ila 95 bin 387 ton karbondioksit eş pahası salıma yol açtığı öngörülüyor.

Bu hesaplamalar doğrultusunda Demir Duvar’ın toplam sera gazı maliyetinin 274 bin 232 ila 312 bin 387 ton karbondioksit eş değeri olduğu tahmin ediliyor.

Çalışmada, uzun vadede Gazze’nin tekrar inşası için yapılacak çalışmalar esnasında ortaya çıkabilecek sera gazı ölçüsü da hesaplandı. İsrail’in Gazze’ye hücumlarında, ortalarında sivillerin yaşadığı konutlar ile hastane ve okul binalarının da bulunduğu 156 bin ila 200 bin yapı ziyan gördü yahut büsbütün yıkıldı.

Bunların tekrar inşasının 46,8 milyon ton ila 60 milyon ton karbondioksit eş kıymeti salıma neden olacağı iddia edilirken bu sayı 135’ten fazla ülkenin yıllık karbondioksit emisyonundan fazlasına, İsveç ile Portekiz’inkine ise eşit ölçüye denk geliyor.