Emre ERGÜL
Europol’un (Avrupa Polis Teşkilatı) 2021 raporuna nazaran, dünyada her yıl 715 milyar euro ile 1.7 trilyon dolar ortasında kara para aklanıyor. Bu sayı, global GSYH’nin yüzde 2 ila yüzde 5 ortasına denk geliyor… Bahsi geçen paranın 117 milyar euro ila 210 milyar euro ortası da AB’nin finans sistemi üzerinden aklanıyor. Bu gidişata dur demek için Avrupa Parlamentosu ile Avrupa Kurulu, 23 Şubat’ta tarihi bir karar aldı ve Almanya’nın Frankfurt kentini kara para aklamayla çaba merkezi olarak seçti.
9 kentin katıldığı oylamada Avrupa Parlamentosu milletvekilleri ile AB büyükelçileri, Avrupa Kara Para Aklamayla Uğraş Otoritesi’nin (AMLA) Frankfurt’a kurulmasını uygun buldu. Temmuz 2025’te hayata geçmesi beklenen AMLA’da 400 kişi çalışacak. Karar, kara parayla ilgili raporu kaleme alan eş raportör ler Emil Radev (Bulgaristan) ve Eva Maria Poptcheva (İspanya) tarafından açıklandı: “AMLA, AB’de kirli paraya karşı uğraşta oyunun kurallarını değiştirecek.
En riskli finansal varlıkları denetleyecek, finans dışı bölümü denetleyecek ve kaçakçıların hedeflenen mali yaptırımları atlatmasını önlemede kıymetli bir rol oynayacak. Artık Parlamento’nun ajansın koltuğunun seçiminde eşit kelam hakkına sahip olması nedeniyle, ortak kamuya açık oturumlarla süreci daha şeffaf hale getirdik ve pozisyonun otoritenin vazife ve yetkilerini tam olarak yerine getirmesine imkan vermesini sağlamak için özel seçim kriterleri getirdik. Kazananı tebrik ederiz, Frankfurt!”
Finans dalındaki yükümlü kuruluşlar üzerinde direkt kontrol yetkisine sahip olacak olan AMLA, ulusal denetleyicilerle entegre bir sistem kuracak ve AB’de kara para aklamayı tedbire ve terörizmin finansmanıyla çaba çerçevesinin aktifliğini artıracak. Finans dışındaki kesimler konusunda da destekleyici bir role sahip olacak AMLA, üye ülkelerdeki mali istihbarat ünitelerini koordine edecek. Kurum, kural ihlali durumunda para cezası verebilecek.
Başkanlık seçim süreci hâlâ aşikâr değil
lKurum, seçilen yükümlü kuruluşların hedeflenen mali yaptırımların, varlıkların dondurulmasının ve müsaderelerin uygulanmasını sağlamak için iç siyaset ve prosedürlere sahip olup olmadığını izleyecek.
-AMLA’nın tüm üye devletlerden denetçilerin ve mali istihbarat ünitelerinin temsilcilerinden oluşan bir genel konseyi; lider ve 5 bağımsız tam vakitli üyeden oluşan bir idare şurası olacak. -AMLA’nın birinci lideri şimdi değil, zira Avrupa Kurul ve Avrupa Parlamentosu başkanlık seçim sürecine ait prensipleri müzakere ediyor.
-Anlaşma, AMLA’ya, yüksek riskli kabul edilmeleri yahut hudut ötesi faaliyet göstermeleri durumunda, kripto varlık hizmet sağlayıcıları da dahil olmak üzere makul çeşitteki kredi ve finans kuruluşlarını direkt denetleme yetkisi veriyor.
-AMLA, birçok üye ülkede yüksek risk teşkil eden kredi ve finans kuruluşlarının seçimini gerçekleştirecek.
Kurumun kurulması için birinci adım 2021’de atıldı
AMLA’nın kurulması için birinci adım 20 Temmuz 2021’de atıldı. Avrupa Komitesi, AB’nin kara para aklamayı tedbire ve terör finansmanıyla uğraşa (AML/ CFT) ait kurallarını güçlendirmek için bir yasa teklifleri paketi sundu. Bu paket, yeni bir AB kara para aklamayla çaba otoritesi kuran bir düzenlemeyi içeriyor. 2022’de AMLA’nın merkezinin pozisyonuna ait seçim prosedürü üzerinde mutabakata varmak için Parlamento, Kurul ve Kurul ortasında görüşmeler yapıldı.
Haziran 2023’te ortak yasa koyucular AMLA koltuğunun seçimine ait ortak kriterler üzerinde anlaştılar. Komite, 28 Eylül’de üye devletlerin müracaat göndermeleri için son tarih olan 10 Kasım 2023’e kadar müracaat davetini başlattı. 9 ülke başvurdu. Kurul ve Parlamento, 13 Aralık 2023’te AMLA düzenlemesine ait süreksiz bir mutabakata vardı.
Kripto dünyası kuyumcular jetler ve yatlar incelenecek
-AMLA ile birlikte hayata geçirilecek yeni kurallar tıpkı vakitte kripto kesiminin birçoklarını da kapsayacak. Tüm kripto varlık hizmet sağlayıcılarının müşterileri üzerinde durum tespiti yapması gerekecek. Bu, müşterileri hakkındaki gerçekleri doğrulamaları ve kuşkuları Mali İstihbarat Ünitelerine bildirmeleri gerektiği manasına geliyor.
-Müşteri durum tespiti ve raporlama yükümlülükleriyle ilgilenen öbür dallar, bedelli metaller ve taşlar üzere lüks mallar ticareti yapanlar, kuyumcular ve kuyumcular olacak. Lüks araba, uçak ve yatların yanısıra kültürel mallar (sanat yapıtları gibi) ticareti yapanlar da yükümlü kuruluşlar haline gelecek.
