Abdullah TOLU yazdı… Ancak, savunma sanayiine devamlı kaynak sağlanması emeliyle hazırlanarak TBMM’ye verilen bu Kanun Teklifi, gelen ağır yansılar üzerine tekrar kıymetlendirilmek ve 2025 yılında görüşülmek üzere geri çekildi. Bu durum, Teklifin içerisinde yer alan enflasyon düzeltmesi ile ilgili 2 düzenlemenin de kalıp kalmadığı konusunda tereddütlere neden oldu.
İki mevzu ne ile ilgili!
Enflasyon muhasebesine ait bu iki düzenlemeden birincisi, yapılmakta olan yatırımlara enflasyon düzeltmesi kolaylığı getirilmesi, ikincisi ise, enflasyon düzeltmesi kaynaklı kâr/zarar farkını çıkar tespitinde dikkate almayacak mükellef kümesine tasfiye ve iflas hallerindeki şirketler ile 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Kararında Kararname kapsamındaki iktisadi devlet teşekkülleri ve kamu iktisadi kuruluşlarının dahil edilmesi ile ilgili!
İlk Kanun Teklifi’ne ekleneceği söz edildi!
Savunma Sanayii ile İlgili Kimi Düzenlemeler Hakkında Kanun ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin geri çekilmesi sonrasında yaptığımız görüşmelerde, bu 2 düzenlemenin diğer bir Kanun Teklifi’ne eklenerek yasalaştırılacağı söz edilmişti.
Denildiği üzere oldu, birinci Kanun Teklifi’ne eklendi!
Evet, tam da denildiği üzere oldu, kelam konusu 2 düzenleme, dün TBMM Genel Kurulu’nda maddeleştirilen Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifine eklendi. Ayrıyeten, yeniden Savunma Sanayii ile İlgili Birtakım Düzenlemeler Hakkında Kanun ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nde yer alan öteki bir düzenleme daha bu Teklife aktarıldı.
Bu düzenlemeler şu formda:
1) Yapılmakta olan yatırımlara “Enflasyon Düzeltmesi Kolaylığı” getirildi!
Yatırımcılar, yapılmakta olan yatırımlar hesabının enflasyon düzeltmesine tabi tutulması sonucunda oluşan ve enflasyon düzeltmesi karı olarak dikkate alınması gereken düzeltme farklarını, kelam konusu yatırımları şimdi işletmeye almamalarına karşın periyot çıkarıyla ilişkilendirerek, bu fiyatlar üzerinden süreksiz vergi ve nihayetinde kurumlar vergisi ödüyorlardı.
Bu durum bilhassa iş dünyasında büyük reaksiyonlara neden olmuştu.
Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı bu reaksiyonları dikkate alarak yayınladığı 563 Sıra No.lu VUK Genel Bildirimi ile, 2024 hesap devrinin ikinci ve üçüncü süreksiz vergi devirlerinde enflasyon düzeltmesi yapma yükümlülüğü bulunan mükelleflerden, 31/12/2023 tarihli Gelir Tablosu’ndaki brüt satışlar toplamı 50 Milyon TL’nin altında olanların (VUK’un mükerrer 298. maddesinin (A) fıkrasının (9). bendi kapsamındaki mükellefler hariç) enflasyon düzeltmesi yapmamalarına ait düzenleme yaptı. Bu biçimde, küçük ve orta uzunluk işletmeler ile yatırım basamağında olup, şimdi bu yatırımlarını işletmeye almamış yatırımcıları bir ölçüde rahatlattı. Yalnız, bu düzenlemeyle, 31/12/2023 tarihli Gelir Tablosu’ndaki brüt satışlar toplamı 50 Milyon TL’nin altında olan işletmelerin enflasyon düzeltmesi yapma yükümlülükleri kaldırılmıyor, yalnızca 2024 hesap devrinin ikinci ve üçüncü süreksiz vergi devirlerinde enflasyon düzeltmesi yapmamaları sağlandı. Bunların da, öteki mükellefler üzere 2024 yılı sonunda yıllık enflasyon düzeltmesi yapmaları mecburî bulunuyor.
Söz konusu Teklife eklenen yeni düzenlemeyle, Vergi Metot Kanununun yinelenmiş 298. hususunun (A) fıkrasının sonuna bir bent eklenerek, “Yapılmakta olan yatırımlar” hesabının enflasyon düzeltmesine tabi tutulması sonucunda oluşan düzeltme farklarının periyot yararıyla ilişkilendirilmemesi sağlanıyor.
Söz konusu düzenlemeye nazaran, bu mükellefler, enflasyon düzeltmesinin uygulandığı periyotlarda, nakdî olmayan değerler sınıfında yer alan yapılmakta olan yatırımlar hesabını enflasyon düzeltmesine tabi tutacaklar fakat, düzeltme sonrası oluşan ve enflasyon düzeltmesi karı olarak dikkate alınması gereken düzeltme farklarını devir çıkarıyla ilişkilendirmeyip, bu meblağları özel bir fon hesabında izleyecekler. Özel fon hesabına alınan bu fiyatlar, yatırımın tamamlanarak ilgili iktisadi değerin etkinleştirildiği periyot ile bu devri takip eden dört hesap periyodu içerisinde eşit taksitler halinde devir karının tespitinde dikkate alınacak. Ayrıyeten, özel fon hesabında izlenen fiyatlar, devir çıkarının tespitinde dikkate alınıncaya kadar her yıl bir evvelki yıla ait olarak yine değerleme oranında artırılacak.
Yatırımın çeşitli nedenlerle tamamlanamaması, iktisadi değerin aktifleştirilmesinden sonra faaliyetin beş hesap devri içerisinde sona erdirilmesi yahut özel fon hesabında izlenen meblağların öbür bir hesaba nakledilmesi ya da işletmeden çekilmesi hallerinde, bu düzenleme kapsamında periyot yararında dikkate alınmayan meblağlar yatırımın tamamlanamadığı, faaliyetin sonlandırıldığı yahut özel fon hesabının kısmen yahut büsbütün bu düzenlemeye muhalif halde kullanıldığı periyodun kurum yararının tespitinde dikkate alınacak.
Bu düzenleme 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe gireceğinden, 2024 hesap devrine ait süreksiz vergi periyotlarında bu hesaptan kaynaklanan düzeltme farklarını vergi matrahının tespitinde dikkate alan mükellefler, hesap devrinin başından itibaren kayıtlarını düzeltmek suretiyle kelam konusu düzeltme farklarını hesap devri sonuna kadar özel fon hesabına alacaklar.
Bu düzenleme ile, enflasyon düzeltmesinin yatırımlar üzerinde oluşturduğu vergisel tesir yatırım devri müddetince ertelenmek suretiyle yatırımların enflasyon düzeltmesinden olumsuz etkilenmemesi sağlanıyor, bu sayede işletme devrinden itibaren kâr ziyan hesapları ile ilişkilendirilmesi öngörülerek, yapılmakta olan yatırımların desteklenmesi amaçlanıyor.
2) Enflasyon düzeltmesi kaynaklı kâr/zarar farkını yarar tespitinde dikkate almayacak mükellef kümesine yeni eklemeler yapıldı!
Teklife eklenen diğer bir unsur ile, hali hazırda süreksiz vergi devirleri de dahil olmak üzere 2024 ve 2025 hesap devirlerinde yapılan enflasyon düzeltmesi kaynaklı kâr/zarar farkının vergiye tabi yararın tespitinde dikkate alınmayacağı mükellef kümesine, tasfiye ve iflas hallerindeki şirketler ile 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Kararında Kararname kapsamındaki iktisadi devlet teşekkülleri ve kamu iktisadi kuruluşları da dahil edildi.
Bu düzenleme, tasfiye halindeki şirketler açısından kurumların tasfiyeye girmesine ait genel heyet kararının tescil edildiği tarihin içinde bulunduğu hesap periyodundan, iflas halindeki şirketler açısından ise iflasın açıldığı tarihin içinde bulunduğu hesap devrinden itibaren uygulanacak. Bu tarihten evvel süreksiz vergi periyotlarına ait yapılmış olan enflasyon düzeltmesine yönelik geriye dönük rastgele bir düzeltme yapılmayacak. Tasfiyeden vazgeçilmesi ya da iflasın kaldırılması durumunda, tasfiyeden vazgeçilen tarihin yahut iflasın kaldırılmasına ait mahkeme karar tarihinin içinde bulunduğu süreksiz vergi devrinden itibaren enflasyon düzeltmesi uygulanacak. Tasfiyeden vazgeçilmesi yahut iflasın kaldırılması hallerinde, bu düzenleme uyarınca devir karında dikkate alınmayan meblağlar tasfiyeden vazgeçildiği yahut iflasın kaldırıldığı devir karının tespitinde dikkate alınacak.
3) Samsun’da Yeni Organize Sanayi Bölgesi Kurulması için düzenleme yapıldı!
Kıyı Kanunu’nda yapılan değişiklikle Samsun’da hudut ve koordinatları belirlenen alanda, yer seçim kararına uygun olarak imar planı kararıyla Organize Sanayi Bölgesi (OSB) kurulabilmesine imkan sağlayan bir unsur de kelam konusu Teklife eklenerek yasalaştırıldı.
Yasanın kısa mühlet içerisinde yayınlanarak yürürlüğe girmesi bekleniyor!
TBMM Genel Kurulu’nda maddeleştirilen Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun, kısa bir mühlet içerisinde Cumhurbaşkanımızın imzalamasını müteakiben Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmesi bekleniyor.
