Elektronik sigarada gizli tehlike. Bir tanesi bile hasta eder

Artık çok küçük yaşlarda çocukların kullandığını bile duyuyoruz, görüyoruz. Hatta bunları sigaradan daha temizmiş üzere bir havayla kullananlar da var. Pekala siz bize anlatır mısınız elektronik sigaralar nasıl etkiliyor sıhhati? İçeriğinde ne var?

ELEKTRONİK SİGARA NEDİR?

Prof. Dr. Özlü: Elektronik sigara dediğimiz aslında nikotin buharı salan aygıtlar. Maalesef son vakitlerde bilhassa gençlerin sıklıkla tercih ettiği bir alışkanlık haline gelmeye başladı. Biliyorsunuz 18 yaşın altına tütün eserlerinin satılması bütün dünyada yaygın olarak yasak. Hasebiyle gençler bu nikotin bağımlılığından korunuyordu. Genel prestijiyle 20 yaşın üzerinde çok nikotin bağımlığı gelişmiyor. Genelde sigara içenleri sorguladığımız vakit bunların 20 yaşından evvel nikotin bağımlılığı geliştirdiği ortaya çıkıyor. Bu açıdan 18 yaş hududunun yararını görüyorduk. Ama maalesef e-sigaralar daha erken yaşlarda nikotin bağımlılığı oluşturarak daha sonra da sigara içme tarafında bir irtibatla bu süreci devam ettiren atlama taşı rolü üstlendi.

ELEKTRONİK SİGARA ZİYANLI MI?

E-sigaraların saf olduğu büsbütün bir palavra. Bu bahiste yapılmış çok çalışma var. Yayınlar devam ediyor. En çok bilinen ve çok sayıda kişinin öldüğü de bilinen evali dediğimiz akut akciğer hasarı oluşturuyor. Bir sigarayla da oluşabiliyor. Bu durumla ilgili çok sayıda olay da bildirilmiş. Bunun dışında da uzun vadede kalp damar sistemi, akciğerler ve bedende yaşayan hücreler üzerine olumsuz tesirleri olduğu istikametinde bilgiler giderek artıyor. Bu e-sigara dediğimiz aygıtlar da tek tip aygıtlar değil. Bunların çok farklı tipleri var. Nikotin içerenlerinin yanında içermeyenleri de var, tütün içerenleri var, bir çok katlı hususu var, aroma vericiler var. Gençlerin başlamasını sağlamak için çeşitli tat ve kokularla tatlandırılıyor ve içine ek edilen bu unsurların de motamot sigara olan hususlar üzere kanserojen tesiri olduğunu ya da canlı hücreler üzerinde hasar verici özelliği olan hususlar olduğunu biliyoruz. E-sigaraların uzun vadedeki tesirleri de yeni çalışmalarla ortaya çıkacak. Hatta pasif tesirleri bile çalışılmış durumda. Kendisi e-sigara kullanmasa bile buharına maruz kalan şahıslarda de etkilenmelerin olduğu istikametinde çalışmalar var.

Kullananlar nikotini buhar olarak alıyorlar, pekala sigarayla ortada nasıl bir fark oluyor?

Prof. Dr. Özlü: Sigarada tütünün yanması sonrasında duman oluşuyor. Buradaysa tütün yok, nikotin var ve nikotinin içinde tat verici çeşitli kimyasallar ekleniyor. Kimilerinde tütün de var ancak o ısıtılıyor. Bunun yayıgınlaşmasının sebebi tütün bölümünün daralması. Sigarayla ortaya çıkan sıhhat problemlerinin çok yaygınlaşması ve bu daralan pazarı nasıl canlandırabiliriz kanısıyla e-sigaralar üretiliyor. Aslında e-sigaraları üreten tütün firmaları değil lakin üretimden çabucak sonra tütün firmaları sahiplenmiş durumdalar. E-sigaralar sigara içilmeyen ortamlarda kullanılarak nikotin sağlamaya devam ediyor. Gençlerin nikotin bağımlılığını artırarak sigara kullanımını artırmak için, hem de sigara kullananların sigara içilmeyen ortamlarda yasağı delerek nikotin bağımlılığının devamını sağlama rolüne sahip e-sigaralar.

Sigarayı bırakmaya çalışanların da e-sigaraya döndüğünü görüyoruz, lakin herhalde bu da yanlışı devam ettirmek üzere o denli değil mi?

ELEKTRONİK SİGARA SİGARAYI BIRAKTIRIR MI?

Prof. Dr. Özlü: E-sigaraların sigarayı bırakmak için kullanıması gerçek değil. Nikotini kullanan bıraktırma tedavileri var fakat onlar yalnızca tedavi emeliyle üretilmiş, dozajı belirli, kullanım prosedürü belirlenmiş ve bir doktor denetiminde makul bir müddet için süreksiz olarak kullanılan ilaçlar. Meğer e-sigaralar bir kez ilaç değil. Sabit bir dozu yok, sabit bir cinsi yok. Piyasada satılan elektronik sigaraların nikotin seviyesi birbirinden o kadar farklı ki. İçinde kullanılan kimsayalların dozu muhakkak değil, yan etklileri aşikâr değil, kişi içtiği vakit ne kadar içeceği muhakkak değil. Gerçek hayatta bunları kullananların sigaraya devam etme istikametinde eğilim gösterdiği görülmüş.

ABD’de yapılan bir araştırmada, elektronik sigara kullanan ergenlik çağındaki gençler, insan sıhhatine ziyanlı metallerden kurşun ve uranyuma maruz kalma riski konusunda uyarıldı. Bu metallerin bedene tesiri ne?

Prof. Dr. Özlü: Biliyorsunuz kurşun akut zehirlenme de yapabilir, kronik birikim ve ona bağlı zehirlenme de yapabilir. Uranyum esasen radyoaktif bir unsur. Lakin yalnızca bu iki hususla de sonlu değil. Nitrozaminler var, biyoaktif dediğiniz biyolojik ortamda hücre hasarına yol açan pek çok unsur var. Bunlarla ilgili yapılmış çok sayıda çalışma var. Tek doz maruz kalmada bile kalp atışını hızlandırdığı, damar kasını kastığı, tansiyonu yükselttiği, nabız sayısını artırdığı, kalp ritmini artırdığı ve akciğer işlevlerini, beyin foksiyonlarını olumsuz etkilediği tarafında, hatta depresyon üzere ruhsal sonuçlara gitmeye başladığı istikametinde çalışmalar var.

Elektronik sigara kullananların akciğerlerinde su topluyor deniliyor. Direkt olarak akciğerde nasıl bir tesir bırakıyor?

ELEKTRONİK SİGARA NASIL ZİYAN VERİYOR?

Prof. Dr. Özlü: E-sigara kullananlarda e-sigaraların içinde yer alan kimi unsurlara tepkisel olarak geliştiği iddia edilen bir akut hasar tablosu var ve önemli bir halde akciğerde ödeme yol açıyor dediğiniz üzere ve önemli bir teneffüs tablosuna yol açıyor ve bu hasar bazen de vefata kadar gidebiliyor.

Dünya Sıhhat Örgütü’ne göre her yıl 8 milyondan fazla kişi ”tütün salgını” sonucu hayatını kaybediyor. Bu ölümlerin 1,2 milyonu pasif içicilikten kaynaklanıyor. WHO, tütün salgınını dünyanın karşı karşıya kaldığı en büyük halk sıhhati tehditlerinden biri olarak görüyor.

Prof. Dr. Özlü: Bir de dediğiniz durum var, bizim dual kullanım dediğimiz. Sigara ve e-sigaranın birlikte kullanımı. Maalesef bu da giderek yaygınlaşıyor. E-sigaralarda yer alan nikotin seviyesi aslında olağan sigaralardan bulunan nikotin seviyesinden daha yüksek. Bu dual kullanımda tesirlerin daha da potansiyalize olduğu istikametinde bilgiler ikazlar var.