Toplantıya Ticaret Bakan Yardımcısı Mustafa Tuzcu, D-8 Teşkilatı Genel Sekreteri Büyükelçi Isiaka Abdulkadir İmam, Bangladeş Ticaret Bakanlığı Sekreteri Ayşe Akhter, As Holding Yönetim Kurulu Lideri Murat Doğanay, İstanbul Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Osman Bülent Zülfikar, üye ülkelerin delegasyonları ve özel kesimden temsilciler katıldı.
Tuzcu, toplantıda, D-8’in sadece ticari bir organizasyon olarak hayata geçirilmediğini, İslam ülkelerinin ekonomik potansiyeli ile beraber güçlerini bir araya getirdiği bir organizasyon olarak kurulduğunu söyledi.
Mustafa Tuzcu, bugünkü takas konusu gibi çalışmalarda D-8’in, global tertip içinde Müslüman ülkelerin gücüne, kabiliyetlerine alternatif bir alan açmak üzere üye ülkelere yeni oluşumları, metotları hayata geçirmek üzere bir sorumluluk yüklediğini lisana getirdi.
“Son iki yılda çok hızlı, çok önemli çalışmalar yapmaya gayret ettik”
Rakamların aslında D-8 ülkelerinin gücünün çok gerisinde olduğunu belirten Tuzcu, “D-8 ülkelerinin ekonomik büyüklüğü yaklaşık 5 trilyon. Ticaret hacmi 2,5 trilyon dolara yakın. Doğal gaz ve petrol dışındaki ihracata bakarsak, D-8 ülkeleri, İslam ülkelerinin yaklaşık ihracatının, petrol ve doğal gaz dışı ihracatının yüzde 90’ını gerçekleştiriyor. Hal böyleyken D-8 ülkeler arasındaki ticaret ve D-8 ülkelerin dünya ile ticaretine baktığımız zaman rakamlar maalesef bunu ortaya koymaktan şu aşamada uzak.” diye konuştu.
Tuzcu, 2022 prestijiyle D-8 ülkelerinin toplam ihracattan aldığı hissenin yüzde 5’in altında olduğu bilgisini paylaştı.
Teşkilat içindeki ülkelerin birbirleriyle olan ticaretlerinin yüzde 6,8 olduğunu aktaran Tuzcu, “Bizim, 10 yıllık stratejimizde, yol haritamızda D-8 ülkeleri arasındaki ticaretin en az ticaretimizin yüzde 10’nuna çıkarılması gayesi vardı ve bu amacı de ortaya çıkartmak için de son periyotta tabir ettiğim üzere bilhassa son iki yılda çok süratli, çok kıymetli çalışmalar yapmaya çaba ettik.” diye konuştu.
Tuzcu, şöyle devam etti:
“Son devirde kıymet zincirlerindeki bozulmalardan, savaşlardan ve salgınlardan ötürü global bedel zinciri kopmalarından, bölgesel entegrasyonda dayanışma içinde olduğumuz vakit daha az etkileneceğiz. Yeni kavram olarak ‘Friendshoring’ diyorlar buna, dayanışma içerisinde ülkelerin birbirleriyle işbirliklerini sürdürmeleri ve sıkıntı vakitlerde birbirlerini desteklemeleri üzerine. Biz Türkiye olarak, bu bahisteki irademizi çok güçlü bir halde yönetim etmeye devam edeceğiz. Global üretimin yüzde 15’ini üreten D-8 ülkeleri, dünya nüfusunun yaklaşık 2 milyara yakın nüfusunu içeren bu ülkelerin ekonomileri dünya iktisadını şekillendirmek, dünya toplumuna istikamet verme kabiliyetine sahipler.”
D-8 ülkeleri arasında bir ticaret anlaşması müzakeresi yaptıklarını anlatan Tuzcu, bununla üye ülkeler arasında ticaretin kolaylaştırılması ve yatırım gibi yeni alanlara kaydırmak için çalışmalar yaptıklarını kaydetti.
Tuzcu, yeni nesil takas sisteminin de yenilenerek tekrar dolaşıma sokulabilecek bir alan olarak kendilerine önemli fırsatlar sunduğunu sözlerine ekledi.
“Takas ticareti, ticaret istikrarlarının kurulması için alternatif bir tahlil sunuyor”
D-8 Teşkilatı Genel Sekreteri Büyükelçi Isiaka Abdulkadir İmam da organizasyonun ekonomik yapısı ve mevcut rakamlar hakkında bilgi verdi.
İmam, “D-8, dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 14’ünü oluşturuyor ve 1,3 milyar insana ev sahipliği yapıyor. İkincisi, üye ülkelerin 2022’de toplam GSYH yaklaşık 4,8 trilyon dolar olup, global GSYH’nin yaklaşık yüzde 5’ini oluşturuyor. Üçüncüsü, D-8 global ticaret hacmi 2023’te 2,15 trilyon dolar olarak gerçekleşti ve bu da küresel ticaret hacminin yaklaşık yüzde 4’ünü temsil ediyor. Dördüncüsü, D-8 içi ticaret hacmi, 1997’de 15 milyar dolardan 2023’te 147 milyar dolara ulaştı.” dedi.
Yeni Nesil Takas Ticaret Sistemi’nin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 20 Ekim 2017’de İstanbul’da düzenlenen zirvedeki çağrısına doğrudan yanıt verdiğine dikkati çeken İmam, “Bugünkü toplantı, Takas Ticaret Sistemi’nin D-8 üye ülkelerindeki kritik paydaşlara iştiraklerini sağlamak ve planın meselesiz bir biçimde uygulanması için tanıtılmasına yönelik açılış sürecini işleyecek. Takas ticareti, D-8 ülkelerinde ticaret istikrarlarının kurulması ve sürdürülebilir bir ekonomik programın geliştirilmesi için alternatif bir tahlil sunmayı amaçlamakta.” ifadelerini kullandı.
İmam, As Holding tarafından yapılan bir araştırmaya göre, bu sistemin uygulamaya konması halinde D-8 içi ticaretin 10 yıl içinde 50 milyar dolara artırılmasının öngörüldüğü bilgisini paylaştı.
“Takas sistemi, aranan tesirli, güçlü bir yöntem”
Ayşe Akhter de D-8 ile öbürleri ortasındaki bağlantıyı her vakit öncelikleri olarak gördüklerini söz ederek, bu yeni kuşak takas sisteminin D-8 üyesi ülkeler ortasında yeni ticaret fırsatları yaratacağına inandıklarını belirtti.
Akhter, toplantının değerine işaret ederek, bu sistemin eski bir sistem olsa da yenilenerek uygulanmasının üye devletler ortasında ticari bağları geliştireceğine inandığını kaydetti.
Murat Doğanay da D-8 ülkelerinin sayılarına değinerek, bu tesirli sayıların üye ülkeler ortasındaki ticaretin artması durumunda çok daha fazla mana tabir edeceğini vurguladı.
Doğanay, şunları söyledi:
“Bu nedenle bugün konuşacağımız bahis D-8 ülkeleri ortasında gerçekleştireceğimiz ticaretin artırılması. Keza bunun başarılması, her biri İslam İşbirliği Teşkilatı üyesi olan ülkelerimizin örnek oluşturmasını sağlayacaktır. Kendi aranızdaki ticarette bakıldığında düzeyin 100 milyar dolarda kaldığı görülüyor. Teşkilatın ekonomik büyüklüğü dikkate alındığında bu sayı lakin yüzde 2’ye karşılık veriyor. Bu oran çok düşük. Amacımız aramızdaki ticareti 500 milyar dolara yükseltip bu oranı en azından yüzde 10’lara çekmek olmalıdır.”
Takas sisteminin aranan etkili, güçlü bir yöntem olduğuna vurgu yapan Doğanay, takas ticaretinin sadece bir alışveriş sistemi olmadığını, bir mekanizma olduğunu kaydetti.
Doğanay, “Bu sistem bir sürecin akabinde pek çok süreci mecburî kılar. Halbuki para ile yapılan bir ticarette her seferinde tek bir süreç olur, pek çok firma birçok ülkeye tek bir satış yapmış ancak devamını getirememiştir. Takas sisteminin bu özelliği sıkıntı olan pazarların gelişmesini sağlar. Takas sistemiyle yeni müşteriler, yeni pazarlar kazanırsınız.” dedi.
İstanbul Üniversitesi Rektörü Zülfikar da siyasi ve ekonomik tarafla bir arada bilgi ve bilgi teknolojilerin de değerli olduğunu belirtti.
Zülfikar, eğitim alanında işbirliğine dikkati çekerek, D-8 ülkelerinin eğitim ve kültürel iştiraklerinin kendilerine hem ekonomik açıdan hem de siyasi açıdan daha dik, öz inançlı duruş sağlayacağını kaydetti.
Açılış konuşmalarının akabinde program, takas sisteminin ne olduğu, üye ülkeler ortasında uygulanışı ve işleyişi hakkında bilgilerin aktarılacağı teknik sunumlarla devam etti.
