Calexit İmza Kampanyası Yeniden Başladı

ABD’de 5 Kasım’daki başkanlık yarışında Demokrat Parti’ye oy veren Kaliforniya eyaletinin sakinleri, seçimi Cumhuriyetçi Parti adayı Donald Trump kazanınca bağımsızlığını ilan etmek istedi. Bunun için de İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden çıkarken yaptığı gibi bir referandum yaplmasını istediler. Bu referandumun adı bile belli: Calexit!

22 TEMMUZ’A KADAR SÜRE

Calexit kampanyasını başlayan Marcus Ruiz Evans, eyaletin yönetmeliklerine nazaran Kasım 2028’deki seçimlerde bu konunun oy pusulasına dahil edilebilmesi için kayıtlı seçmenlerden yüzde beşinin imzasını toplamaları gerekiyor. Bu da Kaliforniya’da yaşayan 546 bin 651 kişinin imza atmasının kaide olduğu manasına geliyor. Açıklamaya nazaran, Evans’ın topladığı imzaları bölge seçim yetkililerine teslim etmek için 22 Temmuz’a kadar müddeti var.

KALİFORNİYA’YI ÖZGÜRLEŞTİRME HAREKETİ: CALEXIT

Kaliforniya’nın ABD’den ayrılarak bağımsız bir devlet olma önerisi zaman zaman gündeme gelen bir konu. Donald Trump’ın 2016’daki seçim zaferinin ardından sosyal medyada yine “Calexit” kampanyası başlatılmıştı ve kampanyanın sahiplerine göre yaklaşık 220 bin kişi kampanyaya ilgi göstermişti.

Evans’ın başlattığı yeni “Calexit” kampanyasıyla ilgili olarak Kaliforniya’da toplumun kendi kendini yönettiği bir geleceğin güvence altına alınmasının hedeflendiği belirtiliyor. Sitede, “Calexit olarak tek bir misyonda birleşiyoruz: Kaliforniya’y yalnızca Kaliforniya halkı tarafından yönetilen özgür, bağımsız ve müreffeh bir ulus haline getirmek. Kaliforniya’yı bağımsız yapın!” dendi. Dilekçede ayrıca eyaletlere ayrılma hakkı vermeyen ABD Anayasası’nda değişiklik yapılması da isteniyor.

DİLEKÇE SÜRECİ NASIL İŞLİYOR?

ABD’de halkın ifade, din ve basın özgürlüğünü, barışçıl toplanma hakkını ve hükümete dilekçe verme hakkını güvence altına alan Anayasa’nın Birinci Değişikliği çerçevesinde, vatandaşlar rastgele bir husus hakkında idareye dilekçe verme hakkına sahip. Verilen dilekçenin halk oylamasına sunulup sunulmaması, dilekçenin çeşidine, eyaletin yasal çerçevesine ve dilekçenin gayesine bağlı.

“Calexit” örneğinde de olduğu üzere Anayasa’da değişiklik öngören dilekçelerde kâfi imzanın toplanması gerekiyor. Bu imzalar geçerli kabul edilirse, teklif halk oylamasına sunuluyor. Süreç, teklif sahibinin halk oylamasına sunulmasını istediği teklife ait dilekçesini, kıymetlendirilmesi için Başsavcılık Ofisine sunmasıyla başlıyor. Başsavcı dilekçede bulunması gerekli ögeleri ve teklifin özetini hazırlayarak, seçmenlerin teklifin emeliyle tesirleri hakkında bilgi sahibi olmasına imkan sağlıyor. Dilekçeler tamamlanınca, başsavcı dokümanları imza toplama sürecinin başlayabilmesi için hem teklif sahibine hem de ilgili eyalet yetkililerine iletiyor. Her iki taraftan da alınan onayın akabinde, kayıtlı eyalet seçmenlerinden imza toplama süreci resmi olarak başlıyor. Teklifin sahibi, kendisine tanınan mühletin sonuna kadar topladığı imzaları bölge seçim görevlilerine teslim ediyor.

CEVABI ‘EVET’ YA DA ‘HAYIR’ OLACAK

İmzaların geçerlilik durumunu ve gereken sayıya ulaşıp ulaşmadığını denetim eden seçim yetkilileri, kâfi sayıda geçerli imzayı onayladıkları takdirde, bahis gelecek seçime dahil ediliyor. Seçimlerde, seçmenlere, teklife ait “Evet” yahut “Hayır” biçiminde oy kullanabilecekleri bir soru yöneltiliyor. “Calexit” kampanyası özelinde, California seçmenlerinden, “Eyalet ABD’den ayrılıp özgür ve bağımsız bir ülke olmalı mı?” sorusuna cevap vermesi beklenecek. Teklifin kabulü için kayıtlı seçmenlerin en az yüzde 50’si seçimde oy kullanmalı ve oyların en az yüzde 55’i “Evet” olmalı. Halk oylamasının akabinde başlatılacak süreçte, eyaletin bağımsız bir ülke olarak yaşayabilme şartlarını raporlamak üzere komite oluşturulması üzere farklı adımlar mevcut. Eyalet kurulunu oluşturacak 20 üyenin, en az 100 kayıtlı seçmen tarafından bu misyona aday gösterilmesi ve en az 5 yıl eyalette ikamet ediyor olması üzere şartlar aranıyor.

ANAYASA MÜSAADE VERMİYOR

ABD Anayasası’nda bir eyaletin yasal yollarla ülkeden ayrılmasını düzenleyen hükümler yok. ABD Yüksek Mahkemesi’nin 1869’daki “Texas v. White” kararında da eyaletlerin tek taraflı olarak ayrılma hakkına sahip olmadığına hükmedilmişti. Kaliforniya Eyalet Anayasası’nın 3. unsurunun 1. kısmında eyaletin “ABD’nin ayrılmaz bir parçası” olduğu kararı yer alıyor.