Birol BOZKURT
Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, 2024’ün birinci yarısındaki yüzde 42,54’lük yükselişle dünyada en çok artan borsa oldu. BIST 100 Endeksi önemli dünya endekslerini geride bırakarak, aylık kapanış rekorunu da tazeledi. Endeks yılın ilk yarısında gördüğü en yüksek seviyeyi de 11.088,01 puana taşıdı.
BIST 100 endeksi, yılbaşından bu yana dolar bazlı da yüzde 28,4 artış kaydederek 325,45 puana çıkarken, 2015’in şubat ayından itibaren en yüksek aylık kapanışını da gerçekleştirmiş oldu. Geçen yılı 2 trilyon 664 milyar TL piyasa kıymeti ile kapatan birinci on şirketin toplam pahası yılın birinci yarısında yüzde 51,9 artarak 4 trilyon 46 milyar liraya yükseldi.
İlk on şirkette bankalar yükte
Bu yıla 7 bin 470 puandan başlayan Borsa İstanbul’da en bedelli 10 şirketin sıralaması 6 ayda değişti. Kimi şirketler sıralamada aşağı düşerken kimilerinin önemli bir yükseliş gerçekleştirdiği görülüyor. Yılın birinci yarısında bankaların yükselişi dikkat çekti.
Piyasa pahası en yüksek on şirketin 4’ünü bankalar oluşturdu. Garanti BBVA, İş Bankası, Akbank piyasa pahalarını artırarak listedeki sıralamada üstlere çıkarken geçen yıl listede olmayan Yapı Kredi Bankası, listeye girmeyi başardı.
Sıralamada 2023 yılsonuna göre sıralaması değişmeyen tek şirket listenin doruğunda yer alan Koç Holding, oldu. 2023 sonunda piyasa pahası 359 milyar 590 milyon TL olan Koç Holding, yılın birinci yarısında piyasa kıymetini yüzde 59,94 artırarak 575 milyar 141 milyon TL’ye yükseltti.
Türk Hava Yolları üçüncü sıraya geriledi
2023 sonunda 315 milyar 468 milyon TL piyasa pahası ile ikinci sırada yer alan Türk Hava Yolları, yılın birinci yarısında bedelini yüzde 35,06 artırmasına karşın üçüncü sıraya geriledi. Birebir biçimde geçen yılı 275 milyar 531 milyon TL piyasa bedeli ile üçüncü sırada tamamlayan Tüpraş, bu yılın birinci altı ayında bedelini yalnızca yüzde 15,73 artırarak 318 milyar 884 milyon liraya yükseltebildi. Tüpraş, yılın birinci yarısında listede kendisine sekizinci sırada yer bulabildi. Piyasa kıymetini yüzde 51,99 artırmasına karşın listede dördüncülükten beşinciliğe gerileyen Ford Otosan, piyasa pahasını ise 259 milyar 497 milyon TL’den 394 milyar 422 milyon liraya yükseltmeyi başardı.
Piyasa kıymetini en fazla Garanti artırdı
Piyasa bedelini geçen yıla oranla en fazla artıran şirketlerden birisi de Garanti BBVA oldu. Geçen yılı 245 milyar lira ile beşinci sırada tamamlayan banka, piyasa kıymetini yüzde 92,63 artırarak, 472 milyar liraya çıkarırken listede ise ikinci sıraya yükseldi. Listede sıralamasını yükselten bir başka şirket tekrar bir banka oldu.
İş Bankası (C), geçen yıl 233 milyar 599 milyon TL’lik piyasa değeri ile altıncı sırada yer alırken yılın birinci yarısında piyasa değerini yüzde 69,62 artırarak 396 milyar 249 milyon liraya, sıralamasını ise dördüncü sıraya yükseltmeyi başardı. 2023’ü 205 milyar 108 milyon liralık piyasa kıymeti ile altıncı sırada tamamlayan Aselsan ise piyasa bedelini yüzde 30,28 artırmasına karşın 267 milyar 216 milyon liralık piyasa pahası ile kendisine dokuzunca sırada yer bulabildi.
Sasa Polyester birinci ondaki yerini kaybetti
Yine geçen yıl piyasa kıymeti sıralamasında 204 milyar lira ile yedinci sırada bulunan Enka İnşaat, kıymetini yüzde 21,05 artırarak 246 milyar 960 milyon liraya yükseltti. Şirket, yılın birinci yarısında kendisine onuncu sırada yer bulabildi. Geçen yıl 193 milyar 921 milyon liralık piyasa pahası ile sekizinci sırada yer alan Sasa Polyester, bu yıl birinci on şirket arasına giremedi.
2023’ü dokuzuncu sırada 189 milyar 904 milyon lira piyasa pahasında bitiren Akbank, yılın birinci yarısında pahasını yüzde 75,38 artırarak altıncı sıraya kadar yükseldi. Geçen yıl 182 milyar 615 milyon liralık piyasa değeri ile listenin son sırasında yer alan BİM Mağazalar, bu yıl değerini yüzde 81,21 artırarak yedinci sıraya yükseldi. Geçen yıl listede kendisine yer bulamayan Yapı Kredi Bankası ise 285 milyar 510 milyon liralık piyasa kıymeti ile listeye yedinci sırada yer aldı.
Halka arz endeksi BİST 100’ün gerisinde kaldı
Yılın birinci yarısında sigortacılık, irtibat, bankacılık kesimleri ön plana çıkarken; bilişim, gıda-içecek ve holding bölümü BIST 100 üzerinde performans gösteren şirketler oldu. Ulaştırma endeksi BIST 100’e paralel bir seyir izlerken, Sınai, Metal Ana, Gayrimenkul, Kimya ve Taş-Toprak endeksleri BİST 100’ün gerisinde kaldılar. BIST 100 dışı paylar de endeksin gerisinde kalırken bilhassa Halka Arz endeksi BIST 100’ün epey gerisinde kaldı. Bölüm endeksleri ayrıntılı incelendiğinde, yılbaşından bu yana bankacılık endeksi yüzde 73,56 ve holding endeksi yüzde 46,34 yükseldi. Yılbaşından bu yana tüm kesim endeksleri yatırımcısını sevindirirken, en çok kazandıran yüzde 98 artış ile sigortacılık oldu.
100 şirketin 78’i kıymet kazanırken 22’si kaybetti
Bu süreç hisse bazlı incelendiğinde BIST 100 endeksine dahil hisselerden 78’i paha kazanırken, 22’si bedel kaybetti. Yılın birinci çeyreğinde en fazla yükseliş kaydeden paylar ortasında yüzde 141,40 ile Tav Havalimanları, yüzde 122,94 ile Mavi Giysi ve yüzde 107,82 ile Ülker birinci üç sırada yer alırken, Qua Granite yüzde 41,46, Europower Güç yüzde 36,85 ve Hektaş yüzde 36,42 ile en çok paha kaybeden şirketler oldu.
