AYM’den Askeri Tazminat Kararı

(ANKARA) – Anayasa Mahkemesi (AYM), operasyon vazifesi sırasında aracın yaptığı kazada ölen askerin yakınları tarafından açılan davada; 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun’daki “Ödenecek nakdi tazminat ile bağlanacak emekli aylığı uğranılan maddi ve manevi zararların karşılığıdır” hükmünde yer alan ‘ve manevi” ibaresini Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti.

Anayasa Mahkemesi’nin, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 26. Hukuk Dairesi’nin operasyon görevi sırasında askeri aracın yaptığı kazada ölen askerin yakınları tarafından açılan maddi ve manevi tazminat davasında 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun’nun “Bu kanun kararlarına nazaran ödenecek nakdi tazminat ile bağlanacak emekli aylığı uğranılan maddi ve manevi ziyanların karşılığıdır” hükmünü düzenleyen 6. maddesinin birinci ve ikinci fıkrasındaki yer alan ‘ve manevi’ ibaresinin iptali talebiyle açtığı davada verdiği karar Resmi Gazete’de yayımlandı.

AYM, itiraza konu kuralın Anayasa’ya aykırı olduğuna karar verdi. AYM’nin kararında, şu ifadeler yer aldı:

“2330 sayılı Kanun’un itiraz konusu kuralların da yer aldığı 6. unsurunda anılan Kanun kapsamında ödenecek nakdi tazminat ile bağlanacak emekli aylığının hem maddi bem de manevi ziyanların karşılığı olduğu belirtilmekte, ayrıyeten yargı mercilerinde maddi ve manevi ziyanlar karşılığı olarak kurumların ödemekle yükümlü tutulacakları tazminatın hesabında bu Kanun kararlarına nazaran ödenen nakdi tazminat ile bağlanmış bulunan aylıkların gözönünde tutulacağı öngörülmektedir.

Bununla birlikte ödenen nakdi tazminat ile bağlanmış bulunan emekli aylıklarının birebir olaya ait olarak açılacak tazminat davalarında hükmedilecek ölçünün belirlenmesinde dikkate alınabilmesi için anılan ödemelerin ne kadarının maddi ne kadarının manevi ziyan karşılığı olduğunun mahkeme tarafından tespit edilmesi zaruridir.

Öte yandan kelam konusu ödemelerin hangi ziyana karşılık yapıldığının ilgili kişi tarafından bilinmesi de açılacak davalarda tazminat taleplerinin ileri sürülmesi bakımından değer taşımaktadır. Bu tarafıyla ödemenin niteliğinin yönetim tarafından belirtilmesi yahut mevzuatta açıkça gösterilmesi gerekir. Aksi durum bireyler tarafından hak kayıplarına yol açan uygulamalara neden olabilecektir.

Kurallarda idarece ödenen fiyatların bir kısmının manevi ziyana karşılık yapıldığı ve yargı mercilerince de manevi ziyan karşılığı tazminata hükmedildiği takdirde bunun dikkate alınması gerektiği belirtilmekle birlikte bu çeşit ödemelerin ne kadarlık kısmının manevi ziyana karşılık yapıldığı ile ödemenin niteliğinin yönetim tarafından belirtilmesi gerektiğini ortaya koyan rastgele bir garantiye ya da ölçüte yer verilmemiştir.

Bu prestijle idarece maddi ve manevi manevi ziyan karşılığı yapılan ödemenin ne kadarlık kısmının manevi ziyan kapsamında olduğunu ortaya koyan ve bu ödemelerin niteliğinin ilgililer tarafından anlaşılmasını sağlayan rastgele bir garanti ve ölçüt içermeyen kuralların muhakkak olduğu söylenemez

Açıklanan nedenlerle kurallar, Anayasa’nın 2. hususuna terstir. İptalleri gerekir.”