Çin’in resmi haber ajansı Xinhua’nın haberine nazaran, Çin’in Çang’ı-5 keşif aracının topladığı toprak örneklerini inceleyen bilim insanları, iki safhalı Ay kabuğu oluşum kuramının bilakis bu oluşumun sürdüğüne işaret eden yeni bir erken kabuk kuramı geliştirdi.
Pekin’deki Çin Yer Bilimleri Üniversitesinden Vang Şuiciong liderliğindeki bir grup bilim insanı, Çang’ı-5 keşif aracının getirdiği Ay yüzeyi regoliti örneklerinde yaptıkları araştırmada anortozit modülünde daha fazla magnezyum ve demir içerdiği için “magnesian-suite” olarak isimlendirilen kayalara benzeyen eriyik keşfetti.
Ekip, bu buluşun Ay anortozitinin ve magnezyum-demir içerikli kayaların ana kaynağı magmanın tıpkı anda oluştuğuna dair direkt delil sağladığını kaydetti.
OLUŞUM SÜRECİ DEVAM EDİYOR
Bu eriyik üzerindeki jeokimyasal ve termodinamik hesaplamalar, kesimin ana magmasının Ay’ın üst mantosundan geldiğini ve erken kabuk oluşumunun devam eden bir süreç olduğunu gösterdi.
Araştırmacılar, magma okyanusunun soğuma süreci sırasında yer çekimsel dengesizliklerin üst mantoda küçük ölçekli altüst hareketleri tetiklediğini, akabinde gelen büyük ölçekli manto hareketlerinin oluşturduğu basınç azalması sonucu alt mantonun eridiğini belirtti.
Araştırmaya nazaran, altüst hareketlerinin neden olduğu lokal küçük ölçekli üst manto erimesi, Ay’ın ilkel kabuk oluşumu ile kabuğun ikincil tekrar oluşumu esnasında kıymetli rol oynadı.
İKİ ETAPLI OLARAK İKİ KERE OLUŞTUĞU ÖNGÖRÜLÜYOR
Klasik magma okyanusu modeli, magma okyanusunun soğuması sırasında birinci evrede plajiyoklazın (magma kayalarında bulunan bir mineral) yüzerek bir ortaya gelmesi sonucu ilkel Ay kabuğunun oluştuğunu, ikinci basamakta ise mantonun karşıt dönmesi ve erimesi sonucu magnezyum-demir içerikli kayaların ortaya çıktığını ve Ay kabuğunun tekrar oluştuğunu savunuyor.
Esas olarak plajiyoklazdan oluşan kaya tipi Ay anortoziti ve “magnesian-suite” kayaları üzerinde yapılan evvelki çalışmalar, bunların neredeyse birebir devirde meydana geldiğini, “ilkel ve ikincil” Ay kabuğu oluşumunun devam eden bir süreç olabileceğine işaret ediyordu lakin bunu sağlayan sistem şimdi çözülememişti.
