Artık gökyüzünden asit yağmurundan daha da kötüsü yağıyor

Bundan onlarca yıl evvel, asit yağmuru dünyanın en büyük çevresel krizlerinden biri olarak karşımıza çıkıyordu. Kömür santralleri ve araçlardan kaynaklanan kirlilik, yağmuru o derece toksik hale getirmişti ki balık popülasyonlarını yok etti, ormanları kuruttu ve hatta binaları ve tarihi yapıtları aşındırarak insanlık mirasına ziyan verdi.

Bu önemli sorun karşısında hükümetler, kükürt dioksit ve nitrojen oksit emisyonlarını azaltmak için yasal düzenlemeler yapmak zorunda kaldı. Birçok ülke kömür santrallerini yasakladı yahut sonlandırdı. Lakin, Ukrayna savaşının tetiklediği güç krizi üzere sebepler Avrupa’nın tekrar kömür santrallerine dönmesine yol açtı. Neyse ki çağdaş kömür tesislerinde bacalara yerleştirilen değerli filtreler sayesinde, toksik gazların birden fazla atmosfere karışamıyor.

Asit yağmuru gitti, mikroplastik yağmuru geldi

Asit yağmurları büyük ölçüde denetim altına alınmış olmasına karşın, artık daha tehlikeli bir tehditle karşı karşıyayız: Mikroplastiklerle kirlenmiş yağmur. Mikroplastikler, etrafa ve insan sıhhatine önemli ziyanlar verebilecek kadar küçük plastik parçacıklarıdır. Dahası, bu mikroplastik yağmurların “kalıcı kimyasallarla” da kirlendiği düşünülüyor.

2020 yılında yapılan bir araştırma, Batı ABD’deki ulusal parklara ve yabanî hayat alanlarına her yıl 1.000 metrik tondan fazla plastik parçacık düştüğünü ortaya koydu. Bu ölçü, gökyüzünden 300 milyon plastik şişenin yağmasına muadil. Dahası, 2023 yılında yapılan bir diğer çalışma, yağmurdaki plastik meselesinin daha da derinleştiğini gözler önüne serdi.

Sokakta yürürken başınıza mikroplastik yağdığını duymak ürpertici gelmese de içme suyu kaynaklarının tıpkı biçimde kirlenmesi çok daha vahim bir tablo oluşturuyor. Mikroplastik parçacıkları insan bedenine girdikten sonra, bilhassa endokrin sistem üzerinde yıkıcı tesirler yaparak sıhhati süratle bozabiliyor. Üreme işlevlerinden zihinsel yetilere kadar, insan hayatının temel bileşenleri bu kirlilikten ziyan görebiliyor.

Her köşeden mikroplastikler çıkıyor

Son yıllarda yapılan araştırmalar, yağmur dahil olmak üzere neredeyse her yerde mikroplastik bulunduğunu ortaya koydu. Antarktika üzere el değmemiş bölgelerde bile bu kirlilik tespit edildi.

Araştırmalar, otoyolların mikroplastik yağmurun en büyük kaynaklarından biri olduğunu ortaya koyuyor. Otomobiller, hareket ettikçe lastiklerden, fren balatalarından ve öbür sentetik gereçlerden parçacıklar öğütüyor. Bu minik plastik parçacıklar, toz zerreciklerine dönüşerek atmosferde yayılıyor ve yağmurla birlikte yeryüzüne geri dönüyor. Ayrıyeten okyanuslardaki dalgaların çarpışmasıyla oluşan baloncuklar, mikroplastikleri havaya salarak atmosfere karışmalarına neden oluyor.

İnsanlığın önünde iki temel seçenek duruyor: Ya plastiksiz bir hayatın yollarını bulmak, ya da plastik kirliliğinin zehirlediği kısa ve kuvvetli bir hayatı kabullenmek. Hangisini seçeceğimiz, gelecek kuşakların mukadderatını belirleyecek.