Atlas 1948 Sineması’nda Erdal Buldun’un “Ara Güler Belgeseli” gösterimiyle başlayan aktiflikte, belgesel imalcisi ve foto muhabiri Coşkun Aral’ın konuk olduğu bir söyleşi gerçekleştirildi. Ara Güler’in karakteri, çalışmaları ve hayatının ele alındığı söyleşinin moderatörlüğünü Okan Bayülgen üstlendi.
Aral, 1974’te fotoğrafçılığa başladığını ve 1980’e kadar farklı kurumların Türkiye muhabirliğini yaptığını belirterek, “1980’de hayatım değişti. 12 Eylül’de götürdüğüm arşiv, yaşadığım uçak kaçırma olayı, gittiğim İran-Irak savaşı derken, kendimi Fransa’da buldum ama foto muhabiri olarak iyi olmadığımı İran-Irak savaşında fark ettim.” dedi.
Ara Güler ile dostluklarının 1974-1980’de biraz mesafeli olduğunu dile getiren Aral, “Çektiğim fotoğraf 1980’te Life’ta çıkmış. O da New York’tan geliyormuş. Life mecmuasını eline almış, görmüş, ‘Evladım bundan sonra artık beraberiz. Gelirsin İstanbul’a benim ofisimi kullanırsın. Life’ta fotoğrafı çıkan ikinci adamsın.’ dedi. Life benim, o uçak kaçırmada çektiğim fotoğrafı, yılın fotoğrafları ortasına koyduğu için başladık.” diye konuştu.
“BAZI TOPLUMLARDA SANAT KOLLARI ÇOK ÖTEYE GEÇİYOR”
Bir gün Paris’te yemek yerken Güler’e iyi fotoğrafçı olmanın yollarını sorduğunu aktaran Aral, şunları kaydetti:
“Ara Güler, ‘Tabii ki sanatsal tarafı var yani sen de ben de mutlaka birtakım şeylerden, gördüğümüz tablolardan, ışıktan, grafikten etkileniyoruz. Ama ikimizin de yaptığı iş belgelemek. Doğru zamanda doğru yerde olmak.’ dedi. ‘Peki bu sonradan kazanılan bir şey mi, doğuştan mı?’ diye sordum. ‘O zaman sana bir şey tavsiye ediyorum, Kayseri Ağırnas’a gideceksin. Orada Mimar Sinan’ın doğduğu evi soracaksın. O evin bodrumuna ineceksin. O farkı anlarsın.’ dedi. Gerçekten yıllar sonra gittim. Birtakım yetenekler doğuştan kazanılıyor. Ağırnas’ta Mimar Sinan’ın doğduğu meskende öylesine grafikler var ki öylesine ışık oyunlarıyla rölyefler elde edilebiliyor ki, o denli bir konutta doğduğunuz vakit aslında birçok şey başınızda oluşuyor. O yüzden birtakım toplumlarda birtakım sanat kısımları çok öteye geçiyor.”
Coşkun Aral, Ara Güler ile birçok fotoğraf ustasıyla tanıştığına işaret ederek, “Ara’nın derdi, kafasındaki şeyi belgelemek, tanık olduğu olayları onun dışındaki insanlara aktarırken fotoğrafı veya filmi ifade edebilmek. Çünkü sinemaya ilgi duyduğu dönem var. Sinema da maliyetli bir iş ve tek kişinin yapacağı bir iş değil. Sanatsal kaygısı tabii ki var ama unutmayalım kendisi de bunu söyledi, Türkiye’de çok sevdiği fotoğraf ustaları vardı. Orta’nın foto muhabirliği, fotoğrafçılığı dışında temsilcisi olduğu dünyaca ünlü 4 mecmua var. O zatlar hazır bekler. Orta kendisi çekmese bile diğerlerinden alır yollar. Ona ilişkin değildir. O alır, onu gönderir. Bazen onun ismiyle de çıkabilir zira çok tehlikeli bir bölgedir. Fotoğrafçı kendi isminin yayınlanmasını istemez.” dedi.
“ONUN SIKINTISI OLAYLARA TANIKLIK ETMEK, BELGELEMEK”
Aral, sanatçı özelliği olan pek çok foto muhabiri olduğunu fakat Ara Güler’in onlardan farklı olduğunu vurgulayarak, “Onun kaygısı olaylara tanıklık etmek, o olayları belgelemek. Bizim birinci standımız de çok garipti, 1983 yılında Paris’teyken gel seninle bir sergi açalım dedi.” ifadesini kullandı.
Okan Bayülgen ise 15 yaşındayken Ara Güler ile tanıştığını belirterek, Bodrum Gümüşlük’te usta fotoğrafçıyla tesadüfen müsabakasını ve ondan öğrendiklerini anlattı. Aktifliğe Güler’in asistanı Fatih Aslan’ın yanı sıra Kazım Zaim, İzzet Keribar, Prof. Ozan Bilgiseren, Atilla Durak, Nevzat Yıldırım, İlyas Göçmen, Zekai Demir, Murat Gür, Tanın Helvacı ve Güler’in sevenleri ile dostları katıldı. Arkadaşları ve fotoğraf sanatçıları, Güler ile yaşadıkları hatıraları ve anılarını da söyleşinin sonunda katılımcılarla paylaştı
Program, Fatih Şahin’in Orta Güler albümü ve Güler’in karanlık oda baskılı ıslak imzalı bir fotoğrafını Okan Bayülgen’e armağan etmesiyle sona erdi.
