Apple’a saat kayışı davası: Tehlikeli madde mi içeriyorlar?

Apple, Watch akıllı saatleri için PFAS ismi verilen ve insanlarda ziyanlı sıhhat tesirlerine yol açabilen “sonsuz kimyasallar” içeren kayışlar sattığı teziyle dava edildi.

Geçtiğimiz gün Kaliforniya Kuzey Bölgesi’nde açılan dava, bilhassa üç Apple Watch kayışını amaç alıyor. Yeni temel model Apple Watch’larla birlikte gelen Sport Band, Ocean Band ve Nike markalı Apple Watch’larla birlikte gelen Nike Sport Band’i içeren davada Apple, her üçünün de floroelastomerden yapıldığını açıklıyor. Lakin dava belgesinde, bu hususun per- ve poli-floroalkil unsurların yahut PFAS’ın (veya sonsuz kimyasallar) varlığını gizlediği tez ediliyor.

PFAS kimyasallar, giysi, paklık materyalleri, yapışmaz pişirme kapları ve hijyen eserleri üzere tüketici eserlerinde yaygın olarak kullanılmakta ve hem ucuz, hem de epey tesirli oldukları için kıymetlidir. Lakin bu kimyasallar, tıpkı vakitte kanser riskinin artması, bağışıklık sistemi baskılanması ve rahimdeki doğmamış çocuklara muhtemel ziyanlar ile ilişkilendiriliyor. Çok yavaş parçalandıkları ve etrafta onlarca yıl kalabildikleri için “sonsuz kimyasallar” olarak da isimlendiriliyorlar. Ayrıyeten kimi PFAS bileşikleri biyolojik birikimlidir, yani vakitle bedende birikebilirler.

Kısacası, bunlar çok riskli maddeler olarak kabul edilir. Bir saat kayışında olacağı üzere, bunları uzun mühletler boyunca cildinizin yanında tutmak, bedeninizin bunları emmesi için çok daha fazla baht yaratır.

Suçlanan kayışlara sahip bir Apple Watch satın alan herkesi kapsayan toplu dava, Notre Dame Üniversitesi’nden bilim insanları tarafından yürütülen bir çalışmaya dayanıyor. Aralık ayında yayınlanan çalışmada, Apple, Fitbit, Google ve Samsung tarafından üretilenler de dahil olmak üzere pek çok fitness takip aygıtı ve akıllı saat kayışında yüksek PFAS düzeyleri bulunduğu açıklanıyor. Flor içeriğini (PFAS varlığını gösteren bir gösterge) tespit etmek için, parçacık kaynaklı gama ışını emisyonu iyon demeti tahlili ve sıvı kromatografisi-tandem kütle spektrometrisi kullanılarak yirmi iki farklı kayış test edildi.

Çalışmaya nazaran, floroelastomerler ter, cilt yağları ve losyona karşı dirençleri nedeniyle test edilen kayışların üretiminde sıklıkla kullanılan bir malzemeydi. Bantlarda bir PFAS çeşidi olan perfloroheksanoik asit (PFHxA) yüksek düzeylerde bulundu.

Çalışmada hangi kayışların test edildiği belirtilmemiş olsa da, Apple ve Apple/Nike eserinden bahsediliyordu. Fakat davada bahsi geçen üç kayışın da çalışmada yer alıp almadığı bilinmiyor.