Astronotların Ay yüzeyine bayrak dikmelerini gösteren ikonik görseli kesinlikle görmüşsünüzdür. Bu bayrakların birinci kere Ay’a dikilmesinin üzerinden onlarca yıl geçti. Pekala bu uzun yıllar boyunca başlarına neler geldiğini hiç merak ettiniz mi?
Ay’daki bayrakların durumunu denetim etmek ne yazık ki kolay bir iş değil. Kolay bir teleskopla bayrakları bulmanız imkansız. Astrofotoğrafçı Robert Reeves’in açıkladığı üzere, Ay bizden yaklaşık 400 bin kilometre uzakta ve Dünya temelli rastgele bir teleskopla bakıldığında, Ay’da görülebilen en küçük objelerin çapı sırf bir buçuk kilometre civarında oluyor. Bu yüzden, Apollo astronotlarının bıraktıkları bayrakların sadece 1,2 metre olduğu düşünülürse, epey güçlü olan Hubble tarafından bile görülemeyecek kadar küçükler.
Neyse ki NASA’nın Ay Keşif Yörünge Aracı (LRO) bu bahiste biraz daha başarılı olabiliyor. İsminden da varsayım edebileceğiniz üzere, bu uzay aracı Ay’ın yörüngesinde dönüyor ve bu sırada hem çeşitli Ay incelemelerini yapabiliyor, hem de yüzeye bırakılan bayrakların gölgelerini tespit edebiliyor.
NASA’ya nazaran LRO’nun son yıllarda çektiği fotoğraflardan Apollo 12, 16 ve 17 vazifelerinde bırakılan bayrakların hala ayakta durduklarını tespit edebiliyoruz. Fakat Apollo 11’in bıraktığı birinci bayrak için durum pek uygun gözükmüyor. Astronot Buzz Aldrin, bayrağın kalkış sırasında devrildiğini fark ettiğini söylemişti ve bayrağı göremeyen LRO müşahedeleri de bunu destekliyor. Apollo 14 ve 15 sırasında bırakılan bayrakların akıbeti ise şimdilik bilinmiyor. LRO gereğince detaylı bir görünüm elde edemiyor.
Ancak Ay’da, beşerler oraya dönene kadar akıbetini bilemeyeceğimiz pek çok diğer şey daha bulunuyor. Örneğin, Ay’da bırakılan 96 torba insan atığına ne olduğundan emin olamayız, lakin bulunup tahlil için Dünya’ya getirilse bile, muhtemelen bilim insanlarının şimdiye kadar gerçekleştirdiği en tuhaf deneylerden biri olacağını iddia edilebilir. Astronot Charles Duke’un Apollo 16 misyonu sırasında bıraktığı çerçeveli aile fotoğrafının ise 52 yıl boyunca aldığı güneş ışığıyla muhtemelen büsbütün solduğu iddia ediliyor.
