Alkol ve sigaranın karaciğere zararı

Karaciğer vücudumuzda 500 civarı kimyasal olayın gerçekleştiği bir fabrikadır. Ağız yolu ile alınan her türlü yiyecek, içecek, ilaçlar ve alkol karaciğerde birçok işlemden geçirilir. Bu işlemler neticesi ağız yoluyla alınan bu maddelerin faydalı olanları vücudumuzun kullanması için şeker ve protein ve yağa dönüşürken zararlı olanları ise karaciğer tarafından safra yolu ile vücuttan atılır. Tüm bu sistem bizler farkına varmadan kusursuz bir şekilde işlemektedir. Karaciğer bizim için bu kadar çalışırken bizimde karaciğerin yükünü artıracak ve onun dokusuna zarar verecek maddeler tüketmememiz gerekir.

Alkol karaciğerde yağlanma, iltihap ve sonunda da siroza veya kansere yol açar. Karaciğerin diğer organlarımızdan önemli bir farkı vardır. Karaciğer vücutta kendi kendini tamir edebilen tek organdır. Alkole bağlı gelişen karaciğer yağlanmasının alkolü bıraktıktan 1 ay sonra düzelmeye başlaması hatta siroz olmuş hastaların bile bazılarının alkolü bıraktıktan sonra organ nakli ihtiyaçlarının kalmaması buna en güzel örnektir. Alkol alımı karaciğerde önce yağlanmaya yol açar, yıllar geçtikçe yağlanmaya iltihap ve karaciğerde sertleşme eklenir. Sertleşmeden sonra ise karaciğerde nodüller (yumrular) oluşur bu duruma siroz diyoruz.

Sertleşmenin derecesi henüz orta düzeyi geçmeden ve karaciğer siroz olmadan alkol bırakılırsa karaciğer hasarı çoğunlukla geri döner. Ancak siroz geri dönmez fakat bazı sirozlu hastalarda alkolü bıraktıktık tan sonra portal hipertansiyonun azalmasına bağlı karında biriken su ve yemek borusu varisleri geriler.

Sigara başta akciğer olmak üzere vücudumuzda birçok organ kanserinin ve kalp damar hastalıklarının en önemli sorumlularından birisidir. Sigaranın karaciğere zararı akciğerde olduğu gibi direkt etki şeklinde değildir ancak son yıllarda dolaylı yani indirekt etki edebileceğine dair çok sayıda çalışma mevcuttur.

Prof. Dr. Onur YAPRAK
Genel Cerrahi Uzmanı