Küresel tüketici muhafaza kümeleri tarafından yayınlanan yeni bir dizi rapora nazaran, abonelik gerektiren birden fazla site yahut hizmet, abonelikler ve ferdî datalarla ilgili müşteri davranışını etkilemek için “karanlık modeller” kullanıyor.
Karanlık modeller, “çevrimiçi kullanıcı arayüzlerinde yaygın olarak bulunan ve tüketicileri çoğu zaman onların çıkarına olmayan seçimler yapmaya yönlendiren, aldatan, zorlayan veya manipüle eden uygulamalar” olarak tanımlanıyor. Memleketler arası araştırma eforları, Memleketler arası Tüketiciyi Muhafaza ve Uygulama Ağı (ICPEN) ve Global Zımnilik Uygulama Ağı (GPEN) tarafından yürütüldü.
ICPEN, aboneliğe sahip 642 web sitesini ve taşınabilir uygulamayı inceledi. İnceleme sonucunda ulaşılan kıymetlendirme, platformların neredeyse yüzde 68’inde birden fazla karanlık modelin kullanıldığını buldu. Keşfedilen en yaygın karanlık modellerden biri, bir şirketin potansiyel olarak olumsuz bilgilerin bulunmasını zorlaştırmasıydı. ICPEN, otomatik abonelik yenileme özelliğine sahip platformların yüzde 81’inin, otomatik yenilemeleri kapatma seçeneğini alıcının satın alma akışından başka tuttuğunu söyledi.
Abonelik hizmetlerine yönelik öteki karanlık modeller, istenilen aksiyonların gerçekleştirilmesinin daha kolay olduğu arayüz müdahalesi sistemini ve müşterilerin belli bir fonksiyona erişmek için bilgi sağlamak zorunda olduğu mecburî hareket tekniklerini içeriyordu.
GPEN’in tamamlayıcı raporu ise, kullanıcıları gizliliklerinden ödün vermeye teşvik edebilecek karanlık modelleri inceledi. Bu incelemede, araştırmaya katılan 1.000’den fazla web sitesi ve uygulamanın neredeyse tamamı aldatıcı bir tasarım uygulaması kullanıyordu. Bunların yüzde 89’undan fazlası zımnilik siyasetlerinde karmaşık ve baş karıştırıcı bir lisan kullanırken, arayüz müdahalesi de öne çıkan bir diğer metottu. Platformların yüzde 57’si en az gözetici saklılık seçeneğini seçmeyi en kolay hale getiriyor ve yüzde 42’si kullanıcıları etkileyebilecek duygusal açıdan yüklü bir lisan kullanıyor.
Küçük gözüken etkenler, en dikkatli bireyleri bir etkileyerek istemedikleri kararlar vermelerine sebep olabilir. Bu kararlar, bir hizmeti otomatik olarak yenilenecek formda ayarladığınızı unutmak üzere izafî olarak zararsız kararlar olabilir yahut gereğinden fazla şahsî bilgi vermenizi teşvik ederek güvenliğinizi riske atabilir. Raporlarda karanlık modellerin makus emelli yahut yasa dışı biçimlerde kullanıp kullanılmadığı belirtilmiyor, sırf mevcut olduğu belirtiliyor.
