TBMM Adalet Komisyonu’nda kabul edilen, kamuoyunda “9. Yargı Paketi” olarak bilinen Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ile Anayasa Mahkemesinin iptal kararları doğrultusunda Türk Medeni Kanunu’nda kimi düzenlemelere gidilecek.
Buna nazaran, koca, ana yahut çocuk, soybağının reddi davasını açarak babalık karinesini çürütebilecek. Bu dava, dava açma hakkına sahip öbür bireylere karşı açılacak.
Ana doğumdan, çocuk ise ergin olduğu tarihten başlayarak en geç bir yıl içinde dava açmak zorunda olacak.
Dava açma mühletinin geçmesinden evvel kocanın ölmesi yahut gaipliğine karar verilmesi ya da daima olarak ayırt etme gücünü kaybetmesi hallerinde baba olduğunu sav eden kişi, kocanın altsoyu, anası yahut babası, doğumu ve kocanın vefatını, daima olarak ayırt etme gücünü kaybettiğini yahut hakkında gaiplik kararı alındığını öğrenmelerinden başlayarak bir yıl içinde soybağının reddi davasını açabilecek.
Ayırt etme gücüne sahip olmayan küçüklerin nüfus kaydına, birlikte evlat edinmede ana ve baba ismi olarak evlat edinen eşlerin isimleri; tek başına evlat edinmede ise ana yahut baba ismi olarak evlat edinenin ismi yazılacak. Evlat edinilen başka şahıslar hakkında, talepleri halinde bu karar uygulanacak.
Teklifle, İsimli Yargı Birinci Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Misyon ve Yetkileri Hakkında Kanun’a husus eklenecek. Buna nazaran, istinaf incelemesi için evrak kendisine gönderilen ilgili hukuk dairesi, bir ay içinde yapacağı ön inceleme sonucunda iş kısmı bakımından kendisini vazifeli görmez ise gerekçesiyle birlikte belgeyi misyonlu olduğu kanısına vardığı ilgili hukuk dairesine gönderecek. Bir aylık müddetin bitiminden sonra yahut duruşma günü verilen evrak hakkında gönderme kararı verilemeyecek.
Hakaret hatasında ve uzlaştırmada yeni düzenlemeler
Soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olan hakaret hatası bakımından şikayet mühleti, her ne suretle olursa olsun fiilin gerçekleştiği tarihten itibaren iki yılı geçemeyecek.
Sesli, yazılı yahut imajlı mesajla hakaret hatası, uzlaştırma kapsamından çıkarılarak önödeme kapsamına alınacak.
Şüpheli, mağdur yahut cürümden ziyan gören, kendisine uzlaşma teklifinde bulunulduktan itibaren 7 gün içinde kararını bildirmediği takdirde, teklifi reddetmiş sayılacak.
Uzlaşmanın sağlanması halinde, uzlaşma anında tespit edilemeyen yahut uzlaşmadan sonra ortaya çıkan ziyanlar hariç, soruşturma konusu cürüm nedeniyle tazminat davası açılamayacak.
Uzlaştırmacı olmak için hukuk mezunu olma şartı getirilecek. Uzlaştırmacılar, hukuk fakültesi mezunlarının yer aldığı, Adalet Bakanlığı tarafından belirlenen uzlaştırmacı listelerinden görevlendirilecek.
Uzlaşma gerçekleştiği takdirde, mahkeme, uzlaşma sonucunda sanığın edimini defaten yerine getirmesi halinde, davanın düşmesine karar verecek. Edimin yerine getirilmesinin ileri tarihe bırakılması, takside bağlanması yahut süreklilik arz etmesi halinde durma kararı verilecek. Durma müddetince zamanaşımı işlemeyecek. Uzlaşmanın gereklerinin yerine getirilmemesi halinde, mahkemece yargılamaya kaldığı yerden devam olunacak.
Teklifle, Çocuk Müdafaa Kanunu’nda değişiklik yapılacak. Buna göre, sosyal çalışma görevlileri, mahkemeler yerine Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlüklerine atanacak.
Vakıflar Genel Müdürlüğü ve mazbut vakıflara ait taşınmazlarla ilgili işlemler nedeniyle değerli kağıt ve işlem bedeli alınmayacak, kamu kurum ve kuruşlarına herhangi bir katılım payı ödenmeyecek.
Vakıflar Genel Müdürlüğü, Harçlar Kanunu’nda sayılan yargı harçlarından muaf olacak. Genel Müdürlüğün dava, icra takibi ve süreksiz türel muhafaza önlemleri üzere her türlü dava ve işte teminat gösterme mecburiliği olmayacak. Bu karar, Genel Müdürlüğün yönetim ve temsil ettiği mazbut vakıflar ismine taraf olduğu dava, icra takibi ve süreksiz hukuksal muhafaza önlemleri üzere her türlü dava ve iş hakkında da uygulanacak.
Vakıf kültür varlıklarının onarım yahut tamirat karşılığı kiralama süreçlerine ait yöntem ve asıllar yönetmelikle belirlenecek.
Anayasa Mahkemesinin, kimi Cumhurbaşkanlığı kararnamelerini iptal etmesi münasebetiyle Hakimler ve Savcılar Kurulu (HSK) ile Anayasa Mahkemesi takımlarına ait düzenlemeler yapılacak.
Teklifle, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’ndaki mali sonlarla ilgili düzenlemelere gidilecek. Buna nazaran nakdî sonlar her takvim yılı başından geçerli olmak üzere, evvelki yılda uygulanan mali sonların; o yıl için Maliye Bakanlığınca her yıl tespit ve ilan edilen tekrar değerleme oranında artırılması suretiyle uygulanacak. Bu halde belirlenen hudutların bin Türk lirasını aşmayan kısımları dikkate alınmayacak.
İstinaf ve temyiz kanun yoluna müracaatta temel alınan mali sonda yine değerleme nedeniyle meydana gelen artış, bölge adliye mahkemesinin kaldırma yahut Yargıtay’ın bozma kararları üzerine yeniden verilen kararlar hakkında uygulanmayacak, ilk karar tarihinde geçerli olan parasal sınırlar esas alınacak.
Arabuluculuk düzenlemeleri
Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nda öngörülen değişikliğe nazaran, mutabakat dokümanının taraflarından biri, icra edilebilirlik şerhi verilmesinden sonra tapu müdürlüğünden tescil talebinde bulunabilecek. Tapu müdürlüğünce taşınmaza ait mevzuatta öngörülen gerekli inceleme ve kıymetlendirme yapıldıktan sonra resmi senet düzenlenmeksizin tescil talebi yerine getirilecek.
Ayrıca taraflardan birinin geçerli bir mazeret göstermeksizin birinci toplantıya katılmaması sebebiyle arabuluculuk faaliyetinin sona ermesi durumunda toplantıya katılmayan taraf, son tutanakta belirtilecek ve bu taraf davada kısmen yahut büsbütün haklı çıksa bile karşı tarafın ödemekle yükümlü olduğu yargılama masraflarının yarısından sorumlu tutulacak. Ayrıyeten bu taraf lehine Avukatlık Minimum Fiyat Tarifesi’ne göre belirlenen vekalet ücretinin yarısına hükmedilecek.
Arabuluculuk eğitimini tamamlayan ve mesleğinde 20 yıl kıdeme sahip olanlar, yazılı sınava girmeden arabuluculuk siciline kayıt olabilecek.
TMSF’nin kayyum olarak atanması
Suçtan kaynaklanan mal varlığı kıymetlerini aklama, silahlı örgüt, silahlı örgüte silah sağlama, terörizmin finansmanı kabahatlerinin işlendiği konusunda kuvvetli kuşku sebeplerinin varlığı halinde şirketlere yahut malvarlığı kıymetlerine kayyum atanmasına karar verildiği takdirde, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 5 yıl müddetle Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) kayyum olarak atanabilecek.
Bu halde kayyumluk hak ve yetkileri bakımından Bankacılık Kanunu’nda TMSF’ye verilen hak ve yetkiler kıyasen uygulanacak. Şirketlerin genel heyet yetkileri, Türk Ticaret Kanunu kararlarına tabi olmaksızın TMSF tarafından kullanılacak. Bu şirketler yahut malvarlığı kıymetleri TMSF’nin gözetiminde, TMSF’nin atadığı yöneticiler tarafından ticari teamüllere uygun olarak ve basiretli bir tacir üzere yönetilecek.
Bu şirketlerin yahut malvarlığı bedellerinin mali durumu, iştirak yapısı, piyasa şartları yahut öteki meseleleri nedeniyle şirketin yahut varlıklarının ya da malvarlığı kıymetlerinin kısmen yahut büsbütün satılmasına yahut feshi ile tasfiyesine TMSF tarafından karar verilebilecek. Satış ve tasfiye süreçleri, ilgili şirketin yönetim/müdürler kurulu yahut malvarlığı bedelleri, kayyum temsilcileri ya da TMSF tarafından yerine getirilecek.
Satış ve tasfiye süreçlerinde, azınlık paylarının sahiplerinin isteği aranmayacak. Satıştan elde edilen gelirden şirket yahut malvarlığı kıymetlerinin borçları ödendikten sonra kalan meblağ, şirket yahut malvarlığı kıymetlerinin işlerinde kullanılabilecek.
Fesih ve tasfiye süreçleri sonunda borçlar ödendikten sonra kalan meblağ, yargılamanın kesin kararla sonuçlandırılmasına kadar açılan bir hesapta nemalandırılacak. Şirketlerin tasfiye süreçlerini yürütmek üzere TMSF Kurulu tarafından görevlendirilen tasfiye komitesi, isimli süreçler yahut davalar bakımından taraf ehliyetine sahip olacak.
Kayyumluk misyonu TMSF tarafından yürütülen şirketler, açtıkları davalarda harçtan muaf olacak. TMSF’nin kayyum olarak atanmasına karar verilen şirket, taşınmaz, hak, varlık ve alacaklar hakkında Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 128’inci maddesi uyarınca verilen el koyma ve tedbir kararları, kayyum yetkisinin TMSF’ye dönemiyle birlikte resen kalkacak.
TMSF’nin kayyum olarak atandığı şirketleri veya malvarlığı değerlerini yönetmek ve temsil etmek üzere atananlar veya görevlendirilenler ya da atananlar tarafından temsil yetkisini haiz olmak üzere görevlendirilenler ile bu kapsamda yapılan işlemler hakkında, Bankacılık Kanunu’nun 127’nci maddesi uygulanacak.
TMSF’nin kayyumluk vazifesi kapsamındaki karar ve süreçlerine karşı açılan davalar, Fon’un merkezinin bulunduğu yer yönetim mahkemelerinde görülecek.
Komisyon Başkanı ve AK Parti İstanbul Milletvekili Cüneyt Yüksel, teklifin kabul edilmesinin akabinde yaptığı açıklamada, görüşmelerin yaklaşık 20 saat sürdüğünü belirtti.
Teklifin komite sürecinin verimli ve başarılı geçtiğini tabir eden Yüksel, kuruldaki görüş ayrılıklarına ait hükümlerle ilgili AK Parti Kümesinin, ilgili bakanlıklar ve öbür paydaşlarla gerekli tesir tahlillerini yapacağını bildirdi.
Yüksel, iktidar ve muhalefet partisi milletvekillerinin vereceği takviyeyle Genel Konseyde teklifin kabul edileceğine inandığını lisana getirdi.
